Marynarka Wojenna po kryzysie ukraińskim

Same wydarzenia do których doszło na wschód od Polski w bieżącym roku mogą nie wzbudzać bezpośrednich skojarzeń z problematyką morską. Oczywiście wyjątkiem jest zajęcie Krymu i bierna, wręcz bezprecedensowa postawa znacznej części personelu ukraińskiej marynarki wojennej, skutkująca utratą większości okrętów, baz lądowych oraz samolotów i śmigłowców. od tego czasu ukraińska marynarka wojenna praktycznie przestała istnieć.

Wobec położenia geograficznego Polski, zwłaszcza długich granic lądowych, szereg zapowiedzi polityków oraz głosów w dyskusjach o bezpieczeństwie państwa koncentrowało się w bieżącym roku na problemie obrony granic lądowych oraz przestrzeni powietrznej państwa. Nie można jednak pominąć szeregu ważnych morskich konsekwencji kryzysu ukraińskiego.

Należy przede wszystkim pamiętać, że mimo tych wydarzeń, ogólna sytuacja społeczna i gospodarcza na świecie nie uległa rewolucyjnym przemianom. Przeciwnie, zjawiska gospodarcze, w tym potencjalne ograniczenie znaczenia rosyjskich surowców energetycznych oraz tamtejszych rynków zbytu mogą znacząco wzmocnić międzykontynentalne powiązania gospodarcze.

Dotyczy to w szczególności importu surowców energetycznych, zwłaszcza z Bliskiego Wschodu (ale także innych obszarów, w tym Ameryki Północnej). W sytuacji potencjalnego politycznie wymuszonego ograniczenia dostaw ze Wschodu i ograniczonych zasobów rodzimych, transport morski ropy naftowej, oraz gazu ziemnego stałby się strategicznie ważny dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Równie istotne znaczenie ma import oraz eksport innych dóbr, w tym konsumpcyjnych. Trwa i trwać będzie szczególny związek gospodarczy Azji i Europy. Politycznie deklarowana chęć zwiększenia polskiego eksportu do państw azjatyckich oraz trwający import produkowanych w Azji towarów oznaczają konieczność zapewnienia bezpiecznych szlaków transportowych.

Nie mogą tej roli spełnić z powodów ekonomicznych, samoloty transportowe. Transport lądowy, w tym kolejowy jest natomiast zależny w sposób oczywisty od czynników politycznych. To oznacza że z punktu widzenia Polski, znaczenie morskich szlaków handlowych, zwłaszcza tych łączących Europę i Azję (w tym Bliski Wschód) w sytuacji kryzysu we wschodniej części Europy będzie tylko rosnąć. Trzeba przy tym mieć na uwadze że będzie to odczuwalne nie tylko dla Polski, ale dla całej Unii Europejskiej.

Te zjawiska w sposób oczywisty mają przełożenie na wymagania odnośnie potencjału militarnego, w tym zwłaszcza morskiego. Tak jak złudne i nieracjonalne jest zawężanie problematyki bezpieczeństwa państwa tylko do sfery militarnej, tak również naiwne i wręcz niebezpieczne jest ograniczenie postrzegania zadań Marynarki Wojennej jedynie do udziału w obronie własnego wybrzeża i wód terytorialnych, co niestety w Polsce jest szczególnie wyraźne. Tak w sposób niezrozumiały, a wręcz wadliwy merytorycznie zawężono zakres zadań sił morskich w Białej Księdze Bezpieczeństwa Narodowego RP. Niestety, także nowa Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej w sposób (łagodnie mówiąc) wybitnie ogólnikowy odnosi się do zagadnień bezpieczeństwa morskiego państwa.

Trzeba także mieć na uwadze potencjalne przyszłe zjawiska zachodzące w tej sferze. Już teraz obserwowana jest rosnące znaczenie nad wolnych od lodu, wskutek globalnych zmian klimatycznych, wód Arktyki. Można także sądzić, że coraz ważniejsze będzie także pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych oraz inna działalność gospodarcza w tym górnicza. Wreszcie, choć jest to pieśnią bardzo odległej przyszłości i wiele do powiedzenia w tej sprawie będą miały czynniki ekonomiczne, nie da się wykluczyć innych, przypominających kolonizację, form eksploatacji głębin mórz i oceanów.

Nie ulega więc wątpliwości, że w dającej się przewidzieć perspektywie czasowej, pożądanym z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, kluczowym zadaniem Marynarki Wojennej będzie zapewnienie właśnie bezpieczeństwa morskich szlaków komunikacyjnych, zwłaszcza w działaniach w ramach sił sojuszniczych. Może to ograniczać się zaledwie do manifestowania swojej obecności, może to być ochrona przed atakami asymetrycznymi, może to być także obrona tych szlaków i statków handlowych w warunkach konwencjonalnego konfliktu zbrojnego.

Należy przy tym mieć na uwadze także fakt, że współcześnie szereg zadań wykonywanych jest, lub może być w zależności od potrzeb, z udziałem sił wydzielonych przez jednostki specjalne (zwłaszcza w przypadku zagrożeń asymetrycznych) , a okręty mogą zapewnić dogodne wsparcie dla operacji specjalnych podejmowanych w przypadku innych sytuacji kryzysowych.

Wszystkie te czynniki oznaczają dla polityki bezpieczeństwa państwa jedno. Żadnego państwa, w tym zwłaszcza Polski nie stać na marginesowe traktowanie problematyki morskiej, ani tym bardziej Marynarki Wojennej. To z kolei pociąga za sobą konieczność utrzymywania adekwatnych do potrzeb sił okrętowych, których liczebność i możliwości muszą być określane z szerszej perspektywy niż jedynie obrona własnego terytorium i ewentualne odstraszanie potencjalnego agresora.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!