Wydział Ochrony OSŻW

W czerwcu 1992 r., niecałe dwa lata po powołaniu w Siłach Zbrojnych RP Żandarmerii Wojskowej, stojący wówczas na czele MON Jan Parys zadecydował, że zadania związane z ochroną Ministra Obrony Narodowej i innych wojskowych VIP-ów, w tym ważnych zagranicznych gości tego resortu, przejmie nowa wyspecjalizowana komórka utworzona w strukturze Komendy Głównej ŻW.

Oddział Ochrony Specjalnej, na którego dowódcę wyznaczono mjr. Edmunda Stangreciaka, liczył początkowo 15 żołnierzy, ulokowanych w budynku ŻW na rogu ulic Chałubińskiego i Oczki w centrum warszawskiego Śródmieścia. OOS szybko wdrożył się w swe zadania i sposób ich wypełniania, ale brakowało odpowiedniego wyposażenia, a podstawową bronią pozostawały przestarzałe, małe pistolety P-64 z zaledwie sześcionabojowymi magazynkami na amunicję 9 mm x 18 Makarow.

W następnych miesiącach i latach oddział równolegle do wypełniania swej, ograniczonej początkowo roli, szkolił się, ulepszał strukturę, stopniowo uzupełniał pojazdy oraz inny sprzęt, a tymczasem po przemianach politycznych w kraju przybywało delegacji zagranicznych, którym należało zapewnić wojskową ochronę.

Po przeniesieniu KG ŻW na ul. Koszykową w ramach reorganizacji Komendy, powstał na krótko Zakład Techniki Kryminalistycznej i Ochrony Specjalnej, ale po rezygnacji z laboratorium kryminalistycznego w 2000 r. komórka ochrony została przemianowana na Wydział (WOS) i włączona w struktury terenowej jednostki, tj. Mazowieckiego Oddziału ŻW z siedzibą w stolicy na ul. Ostroroga. Już wtedy ochroniarze z Żandarmerii szkolili się z BOR oraz policją.

W listopadzie 2001 r. nowym dowódcą Wydziału został ppłk Grzegorz Hajkowicz, fanatyk szkolenia i sztuk walki, który odbył wcześniej półroczną praktykę w BOR, Komendzie Stołecznej Policji oraz Oddziale Protokołu Dyplomatycznego Departamentu Współpracy Międzynarodowej MON.

Wydział urósł do 26 żołnierzy podzielonych na cztery sekcje, każda złożona z pięciu chorążych i dowodzącego nimi st. chor. sztabowego. Otrzymali nowe pistolety Glock 17 na amunicję 9 mm Parabellum, nowocześniejszy sprzęt łączności firmy Motorola oraz sprzęt do rozpoznania pirotechnicznego. Na co dzień ochraniali Ministra Obrony Narodowej, jego pierwszego zastępcę i szefa Sztabu Generalnego, ale po wejściu Polski w struktury NATO i rozpoczęciu starań o wejście do Unii Europejskiej nie było prawie tygodnia, żeby prócz tego nie było konieczne zabezpieczanie wizyt kilku delegacji z zagranicy lub istotnych imprez.

Stale rosnąca liczba zadań i wzrost zagrożeń terrorystycznych przy ograniczonym stanie etatowym Wydziału sprawiły, że w tym czasie stworzył on system kwartalnych praktyk dla żandarmów z nieetatowych grup ochronnych powołanych w terenowych OŻW. W każdym kwartale pięciu takich żołnierzy z innych części kraju uczestniczyło w szkoleniu WOS oraz wspomagało go podczas części działań. Podobne szkolenia są co pewien czas organizowane do dziś.

W tamtym okresie, w ramach transformacji SZ RP, mającej na celu m.in. przystosowanie do nowego spektrum zadań wynikających z charakteru międzynarodowych misji zagranicznych z udziałem polskich kontyngentów oraz do zagrożeń, jakie mogą wystąpić w kraju, w Żandarmerii wprowadzono zmiany organizacyjno-strukturalne powołując m.in. zupełnie nowy typ jednostek operacyjnych – trzy Oddziały Specjalne ŻW, a wśród nich, przeznaczony do szczególnych zadań, OS w Warszawie.

Zalążkiem warszawskiego OS stał się właśnie Wydział Ochrony Specjalnej z Mazowieckiego OŻW, którego siły i środki okazały się już niewystarczające w niektórych nowych sytuacjach, takich jak wizyty ministra obrony w rejonach konfliktów i przy bardzo realnym zagrożeniu terrorystycznym.

Nowe realia wyraźnie wskazywały, że dla zapewnienia podczas tego typu misji właściwej, pełnej i możliwie samodzielnej ochrony konieczne jest wzmocnienie liczebności i siły ognia formacji ochronnej ŻW. Zbiegło się to z dojrzewającym od dłuższego czasu planem utworzenia w Żandarmerii pododdziału antyterrorystycznego, zdolnego m.in. do fizycznej likwidacji zagrożeń terrorystycznych, zatrzymywania i rozbrajania niebezpiecznych osób oraz do innych specjalistycznych interwencji w ramach jurysdykcji wojskowej.

W efekcie 1 lutego 2004 r., na mocy Zarządzenia nr 52/MON z 22 września 2003 r. w sprawie utworzenia specjalistycznej jednostki organizacyjnej ŻW (DzUrz. MON 2003 nr 15, poz. 162 z dnia 17 września 2003 r.) powstał pierwszy warszawski OS, przeznaczony do działań antyterrorystycznych i zapewniania ochrony ścisłemu kierownictwu MON oraz wojskowym delegacjom zagranicznym. Na jego pierwszego dowódcę wyznaczono płk. Włodzimierza Baranowskiego, a jego zastępcą został dotychczasowy dowódca WOS ppłk Hajkowicz.

Czytaj też: EOG >>>

WOS w naturalny sposób wszedł w całości w strukturę OS jako Wydział Ochrony, obok Wydziału Dowodzenia, Wydziału Działań Specjalnych, pionu szkolenia oraz początkowo odrębnych sekcji transportu i sekcji rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego. W 2006 r. liczył już pięć sześcioosobowych sekcji, a obecnie składa się z Grupy Ochrony (dwie sekcje o większym stanie osobowym niż dawne), Grupy Transportu (sekcja techniczna plus dwie sekcje transportu ochronnego), Grupy Pirotechnicznej (sekcja rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego plus sekcja przewodników psów) oraz Sekcji Dowodzenia i Zabezpieczenia, w skład której wchodzi m.in. Mobilne Centrum Monitoringu. Poszczególnymi grupami i sekcjami dowodzą oficerowie młodsi.

Zgodnie ze swą nazwą Wydział odpowiada za bezpośrednie zapewnianie bezpieczeństwa VIP-om, działając na podstawie art. 4.1 Ustawy z 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, którego podpunkt 3 nakazuje „ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra” oraz w podpunkcie 18 art. 4.2: „wykonywanie czynności ochronnych w stosunku do uprawnionych osób, a także zabezpieczanie pobytu w jednostkach wojskowych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe i delegacji zagranicznych”.

Wykaz osób, w stosunku do których ŻW wykonuje czynności ochronne oraz zakres i tryb jej współdziałania w tym zakresie z BOR określa Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 grudnia 2001 r. z późniejszymi zmianami, a szczegóły ujęto także najpierw w „Porozumieniu w sprawie zasad współdziałania ŻW i BOR” z 8 stycznia 2002 r., a następnie nowszym, z 11 kwietnia 2012 r.

Żołnierze Wydziału Ochrony wykonują stałe zabezpieczenie ochronne wobec Ministra Obrony Narodowej (również przez 30 dni od dnia zaprzestania zajmowania stanowiska przez ministra) i Szefa Sztabu Generalnego WP, a także uczestniczą w ochronie Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, Marszałka Sejmu i Senatu podczas ich pobytu na terenie obiektów wojskowych.

Żandarmeria opracowuje plany zabezpieczeń ochronnych osób na ten czas, a na wniosek szefa Biura tworzy z nim wspólny zespół kierowania w celu koordynacji działań ochronnych realizowanych na terenie jednostek wojskowych.

Druga grupa ważnych osób, których ochroną „z urzędu” zajmuje się zawsze Wydział, obejmuje członków wojskowych delegacji zagranicznych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza z państw, w których wymagane są szczególne warunki bezpieczeństwa: ministrów obrony i szefów sztabów generalnych Sił Zbrojnych innych państw, Przewodniczącego i Zastępcę Przewodniczącego Komitetu Wojskowego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, Dowódcę i Zastępców Dowódcy Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie, naczelnych dowódców Sił Sojuszniczych oraz członków zespołów inspekcyjnych prowadzących działalność inspekcyjną zgodnie ze stosownymi umowami międzynarodowymi (chodzi tu przede wszystkim o inspekcje przestrzegania postanowień Traktatu CFE o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie, podpisanego w Paryżu 19 listopada 1990 r.), towarzyszący im personel i załogi ich środków transportowych, a oprócz nich również inne osoby na podstawie odrębnej decyzji MON.

Czytaj też: FUERZAS COMANDO 2015 >>>

Czynności ochronne wykonywane są w formie ochrony bezpośredniej, w miejscach pracy i czasowego pobytu, pilotowania kolumn pojazdów, rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego, a nawet ochrony sanitarnej żywienia oraz czynności rozpoznawczych i prewencyjnych wobec obsługi prasowej i radiowo-telewizyjnej. Trzeba pamiętać, że każde zabezpieczenie delegacji trwa kilka dni, a każdorazowo musi być poprzedzone rekonesansem miejsc, gdzie pojawi się VIP.

Przykładowo, minister obrony obcego państwa oprócz spotkania z polskim odpowiednikiem w Warszawie może planować złożenie wizyty także w Krakowie czy Trójmieście, w związku z czym żołnierze Wydziału Ochrony muszą przygotować się do zabezpieczenia w tych wszystkich miejscach. Sprawdzane są trasy przejazdów, miejsca planowanych pobytów, nawet pod kątem tego, że dana osoba w ramach czasu wolnego zechce udać się na spacer np. na warszawskie Stare Miasto.

Wydział pracuje nie tylko samodzielnie, ale również z innymi organami, przede wszystkim z BOR, ale też z policją i Strażą Graniczną. Na przykład podczas wizyty delegacji sekretarza generalnego NATO w Polsce, mimo że pozostawał on pod ochroną BOR, w związku ze spotkaniem w Ministerstwie Obrony Narodowej zarówno rejon ministerstwa, jak i przylegające ulice ochraniała Żandarmeria. Zajmowała się zabezpieczeniem pojazdów, pirotechnicznym, czyli sprawdzeniem aut i rejonu pod kątem zagrożeń wybuchowych, sprawdzała sprzęt i wyposażenie dziennikarzy (kamery, aparaty fotograficzne itd.).

Wydział Ochrony warszawskiego OS wykonywał swoje zadania współdziałając z policją i BOR m.in. podczas pielgrzymek papieskich do Polski. W lipcu i grudniu 2006 r. zabezpieczał oficjalną wizytę delegacji ministrów obrony państw Trójkąta Weimarskiego, a we wrześniu 2006 r. realizował operację ochronną pk. „MC TOUR 2006” – w czasie kilkudniowego posiedzenia Wojskowego Komitetu NATO ochroną osobistą żandarmi objęli 58 VIP-ów.

Jednym z przykładów ostatnich najtrudniejszych operacji ochronnych, w których uczestniczyli żołnierze Wydziału, był niedawny Szczyt NATO w Warszawie, podczas którego OS z Warszawy wspierany przez funkcjonariuszy nieetatowych grup ochrony ŻW z całej Polski chronił ponad 80 członków delegacji zagranicznych państw uczestniczących w szczycie, a także 16 hoteli i wiele innych miejsc czasowego pobytu, w których przebywali zaproszeni goście.

Trudność wiązała się także z tym, że większość osób ochranianych wchodziła czasowo w skład delegacji ochranianych przez BOR. Wymagało to koordynacji działań ochronnych, zabezpieczenia transportowego, medycznego, prewencyjnego, zabezpieczenia teleinformatycznego, logistycznego oraz współdziałania z przedstawicielami służb ochrony innych państw.

Ustalenia i rekonesanse w kraju oraz za granicą realizowane były już od ponad roku. Niezbędne było też przygotowanie do realizacji działań ochronnych setek żandarmów i pracowników firm cywilnych z całej Polski, a główny ciężar szkolenia pod tym kątem spoczął na żołnierzach Wydziału Ochrony, jako jedynej wyspecjalizowanej komórce tego typu w ŻW.

Szczyt NATO był największym jak dotąd przedsięwzięciem ochronnym Wydziału, ale nie jedynym tak poważnym w ostatnich latach.

Każdego roku na terenie RP odbywają się wydarzenia, podczas których należy zabezpieczyć ochronnie spotkania kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu, a czasami nawet do stu wojskowych delegacji zagranicznych (na przykład podczas ćwiczeń wojskowych „Anakonda”, „Baltops”, „Noble Jump”, czy innych okazji, takich jak targi MSPO w Kielcach, Air Show, czy ważne święta państwowe 15 sierpnia i 11 listopada). Do tego dochodzą odprawy kadry kierowniczej MON z udziałem najważniejszych osób w państwie itp. Wymaga to zaangażowania ogromnych sił i środków z zasobów Żandarmerii, a „główne skrzypce” zawsze gra Wydział Ochrony, odpowiadający za wszelkie szczegóły organizacyjne, od których zależy zarówno bezpieczeństwo, jak i sprawny przebieg spotkań.

Podczas jednego z nich, w czasie jednoczesnego wyjazdu kilkudziesięciu delegacji zagranicznych doszło do nieautoryzowanego zakłócenia łączności. Nie działały radiotelefony, co spowodowało utratę kontaktu radiowego pomiędzy adiutantami (żołnierzami ochrony znajdującymi się bezpośrednio przy osobie ochranianej), a ustawionymi nieopodal kolumnami pojazdów, które miały odbierać VIP-ów, oraz osobami koordynującymi wyjście i odjazdy tych osób.

Ogromne doświadczenie najstarszych żołnierzy Wydziału oraz wyszkolenie i bardzo dobre przygotowanie wszystkich żołnierzy ochrony pozwoliło na sprawny i bezkolizyjny odjazd wszystkich kolumn pojazdów w taki sposób, że osoby ochraniane nie zorientowały się nawet, że nikt nie ma łączności.

Czytaj też: Siły Operacji Specjalnych Ukrainy >>>

Wykonywanie zadań ochronnych wymaga znajomości zasad savoir-vivre’u, wysokiej kultury osobistej, taktu, dyplomacji, prezencji oraz znajomości języków obcych, w szczególności języka angielskiego.

Żołnierze WO w trakcie przygotowania działań ochronnych nie tylko muszą odpowiednio „odnajdywać się” przy VIP-ach, ale również nawiązują kontakty z przedstawicielami służb ochrony innych państw.

Czasami podczas ustalania szczegółów technicznych dochodzi do konfliktów interesu pomiędzy członkami służb różnych państw, choćby z uwagi na różne procedury i oczekiwania osób ochranianych. Wymagana jest więc elastyczność działania i umiejętność osiągania kompromisów w taki sposób, by bezpieczeństwo osób ochranianych nie zostało zagrożone.

Przedstawiciele niektórych zagranicznych służb ochrony bywają bardzo nieufni w stosunku do innych formacji i w swoich procedurach przewidują sprawdzanie działania ochrony kraju goszczącego, polegające na różnego rodzaju prowokacjach, np. podrzucaniu podejrzanego przedmiotu na planowanej drodze przejścia, pozostawieniu zapachu materiałów wybuchowych, czy usiłowaniu wejścia w strefę osoby nieuprawnionej. Ma to oczywiście na celu sprawdzenie skuteczności działania lokalnych służb ochrony, dlatego chociaż nie należy do przyjemnych stron pracy żołnierzy Wydziału Ochrony, motywuje ich do większego wysiłku i jak najbardziej skrupulatnego wykonywania swoich zadań.

ŻW wypełnia zadania ochronne głównie na terenie kraju, ale Minister Obrony Narodowej chroniony jest również poza jego granicami, w związku z czym Wydział realizował je m.in. w Afganistanie, Iraku, Czadzie, Kongo, Kosowie oraz na Ukrainie. W rejonie konfliktów zbrojnych jego działania zawsze wspomagane są przez żołnierzy SZ RP, którzy tam pełnią służbę, a od czasu powstania OS Wydział Ochrony w sytuacjach podwyższonego zagrożenia może korzystać w trakcie zabezpieczenia ochronnego ze wsparcia silnie uzbrojonych Zespołów Wsparcia Taktycznego (ZWT), wydzielanych z Wydziału Działań Specjalnych.

Takie zespoły gotowe są w każdej chwili do związania przeciwnika ogniem i umożliwienia przeprowadzenia WO sprawnej ewakuacji VIP, podobnie jak współdziałające z nimi zespoły obserwacyjno-meldunkowe, które zapewniają wsparcie snajperskie WDS. Zapewniają one kolegom od ochrony bezpośredniej  wsparcie podczas zabezpieczania wizyt najbardziej zagrożonych delegacji w kraju.

Wszyscy kandydaci do służby w warszawskim OS, bez względu na to, czy zostaną skierowani później do WO, czy WDS, przechodzą najpierw półroczne szkolenie podstawowe, na które dopuszczane są tylko osoby spełniające odpowiednie wymogi formalne, określone w Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 grudnia 2001 r. w sprawie dodatkowych warunków fizycznych i psychicznych oraz kwalifikacji żołnierzy ŻW.

Wydział Ochrony organizuje trzyetapowe kwalifikacje dla chętnych z Żandarmerii, wszystkich rodzajów wojsk, funkcjonariuszy innych służb i osób cywilnych.

Pierwszy, wstępny etap ma charakter rozmowy kwalifikacyjnej, która ma na celu sprawdzenie poziomu motywacji, weryfikację przedstawionych zaświadczeń o odbytych kursach, poznanie kandydata oraz dokonanie wstępnej selekcji, odrzucającej kandydatów niespełniających kryteriów wymaganych na dane stanowisko.

Drugi to badania psychologiczne – rozmowa-wywiad z psychologiem, obserwacja, test psychologiczny i wypełnianie specjalnej ankiety badawczej.

Całość postępowania kwalifikacyjnego kończy test sprawności fizycznej według norm zamieszczonych na stronie internetowej Oddziału (http://oszw.warszawa.wp.mil.pl/pl/11.html), a obejmujący marszobieg na 3000 m, pływanie na dystansie 50 m, podciąganie na drążku, skłony tułowia w przód w czasie 2 min („brzuszki”) i bieg wahadłowy 10 x 10 m.

Spełnienie określonych norm nie daje jednak gwarancji przyjęcia, gdyż może się okazać, że dostatecznie sprawna osoba, by zaliczyć je z wynikiem bardzo dobrym, i tak okaże się w grupie kandydatów najsłabsza – a wiadomo, że Wydział wybierze najlepszych – dlatego na teście trzeba dać z siebie wszystko, osiągając maksymalne możliwe rezultaty.

Czytaj też: BT DELTA >>>

Podczas kursu podstawowego wszyscy nowo przyjęci przechodzą gruntowne szkolenie indywidualne, z zakresu taktyki działań specjalnych, wykonywania zadań ochronnych, walki wręcz, posługiwania się wieloma rodzajami broni oraz sprzętu używanego w Oddziale.

Osoby spoza ŻW dodatkowo przyswajają wiedzę obowiązującą wszystkich żołnierzy tej formacji, wykonującej zadania policyjno-wojskowe.

Szkolenie podstawowe – w ostatnich latach kończone sześciodniowym wyczerpującym sprawdzianem „Hell week” przy permanentnej presji instruktorów, braku snu i odpoczynku, wzorowanym na selekcjach do jednostek Wojsk Specjalnych – ma na celu fizyczne i psychiczne przygotowanie kandydatów do trudnej służby w Oddziale Specjalnym ŻW w Warszawie, podczas której wymaga się pełnego zaangażowania i poświęcenia, niezbędnego do właściwego realizowania postawionych przez przełożonych zadań.

Końcowe oceny kompetencji i predyspozycji decydują, kto trafi do Wydziału Ochrony, a kto do WDS lub innych komórek OS.

Żołnierze przydzieleni do WO po przejściu szkolenia podstawowego pełnią początkowo funkcje pomocnicze, ciągle zdobywając nowe umiejętności i doświadczenia. Stale obserwowani i oceniani, uczą się tajników ochroniarskiej profesji podczas szkolenia programowego oraz biorąc udział w zabezpieczeniach ochronnych, podczas których najpierw przydziela im się mniej odpowiedzialne zadania. Skierowanie do bardziej odpowiedzialnych i samodzielnych następuje, gdy przełożony uzna, że poziom wyszkolenia, umiejętność współdziałania, zdobyte doświadczenie oraz predyspozycje psychofizyczne żołnierza są już akceptowalne. Przychodzi to jednak nie wcześniej niż po trzech latach służby w Wydziale.

Dalsze szkolenie ma charakter specjalistyczny i de facto trwa przez cały okres służby.

Żołnierze Wydziału stale albo wykonują zadania ochronne, albo się szkolą. Do swojej dyspozycji mają kompleks sportowy z siłownią, basenem, halą sportową, ścianą wspinaczkową oraz tor przeszkód i wieżę do zjazdów na linie, a także strzelnicę kontenerową, wyjeżdżają także na obozy kondycyjne w góry. Większość czasu szkolą się w swoich specjalnościach.

Grupa Ochrony ćwiczy taktykę działań ochronnych, strzelanie, walkę wręcz, jazdę samochodem, udzielanie pierwszej pomocy, zasady łączności oraz kontrobserwację.

Grupa Pirotechniczna doskonali obsługę wyspecjalizowanego sprzętu oraz taktykę prowadzenia rozpoznania w różnych miejscach i warunkach, tj. w budynkach, pojazdach, w tym na wysokości, na dachach i pod ziemią, w wodzie, na mostach oraz z powietrza.

Przewodnicy psów nieustannie doskonalą umiejętności własne i swoich czworonożnych podopiecznych w zakresie wykrywania materiałów wybuchowych, zapachów narkotyków oraz w wykorzystaniu psów do zatrzymywania niebezpiecznych osób.

Grupa Transportowa nieustannie trenuje techniki i taktykę jazdy, tj. panowania nad pojazdem w różnych warunkach drogowych, reagowania na zagrożenia i niesprawności pojazdów, prowadzenie ognia z ich wnętrza, pokonywania przeszkód oraz wykorzystania coraz bardziej skomplikowanych systemów montowanych w pojazdach.

Raz w miesiącu organizowane jest szkolenie zgrywające poszczególne komórki organizacyjne Wydziału, a raz na kwartał odbywa się szkolenie zgrywające z WDS – Zespołami Wsparcia Taktycznego oraz snajperami.

Szkolenia specjalistyczne dla żołnierzy WO prowadzą zarówno instruktorzy służący i zatrudnieni w Oddziale Specjalnym, jak i z innych resortów, tj. Policji, SG, BOR, żołnierze innych jednostek, firmy komercyjne oraz przedstawiciele zagranicznych formacji ochronnych.

Szkolenia i kursy odbywają się w obiektach OS ŻW w Warszawie, na poligonach wojskowych, w szkołach, centrach i ośrodkach wojskowych oraz centrach szkolenia wymienionych wyżej służb. Ponadto żołnierze Wydziału systematycznie szkolą się w Państwowej Szkole Policji we Francji, gdzie instruktorami są przedstawiciele służb ochrony, m.in. GAHP (Groupe d’Appui des Hautes Personnalités z dyrekcji wsparcia operacyjnego Służby Ochrony Ważnych Osobistości SPHP) oraz biorą udział w zagranicznych ćwiczeniach i szkoleniach, organizowanych np. we Włoszech (Vincenza), Niemczech (Hanower), Stanach Zjednoczonych i Turcji.

Dziś Wydział Ochrony warszawskiego OS ma w swych szeregach doświadczonych oficerów i podoficerów, z których wielu ma duży bagaż umiejętności nabytych w trakcie średnio kilkunastu lat służby zawodowej. Niektórzy mają nawet powyżej 20 lat wysługi i są prawdziwą skarbnicą wiedzy dla kolegów dopiero rozpoczynających swoją ochroniarską przygodę w ŻW.

Duży przedział wiekowy pozwala na stworzenie mieszanki młodości, zapału i świeżości ukierunkowywanej przez najbardziej doświadczonych starszych żołnierzy, a to sprzyja systematycznemu przekazywaniu wiedzy przy naturalnej wymianie kadry Wydziału.

W WO służą również kobiety, które po przejściu szkolenia biorą udział w zabezpieczeniu najważniejszych osób w państwie, wykonując takie same zadania jak mężczyźni. Przydzielane są głównie do ochrony osobistej VIP-ów płci pięknej, przeprowadzają kontrolę osób w punktach kontroli bezpieczeństwa, wykonują sprawdzenia pirotechniczne oraz zadania ratowników medycznych.

* * *

Decyzją nr 148/MON Ministra Obrony Narodowej z 23 kwietnia 2014 r. warszawski Oddział Specjalny ŻW przyjął dziedzictwo tradycji Oddziału Dyspozycyjnego „A” Kedywu Okręgu Warszawa Armii Krajowej (Kolegium-A, tzw. Grupa „Andrzeja” – od pseudonimu jego twórcy i pierwszego dowódcy, ppor. cz. w. Józefa Rybickiego), który powstał w marcu 1943 r. w wyniku połączenia warszawskich grup dywersyjnych i sabotażowych, działających wcześniej w ramach Tajnej Organizacji Wojskowej. Żołnierze tego konspiracyjnego oddziału przeprowadzali w czasie okupacji akcje dywersyjne i sabotażowe oraz zapisali swoją bohaterską kartę w czasie Powstania Warszawskiego, walcząc w ramach Zgrupowania „Radosław”. Decyzja nr 159/MON z 29 kwietnia 2014 roku ustanowiła Święto OS ŻW w Warszawie na dzień 18 maja.

Czytaj też: „Zielone Berety” - in extremis >>>

Uzbrojenie i wyposażenie żołnierzy Wydziału Ochrony OS ŻW

Podstawowa broń osobista to popularne austriackie pistolety Glock 17 na amunicję 9 mm x 19 Parabellum (przenoszone w różnych typach kabur, głównie firm Red River, HPE Holster, Fobus, Blackhawk) oraz najkrótsze wersje niemieckich pm HK MP5 z kolbą składaną BT, czyli MP5K PDW na ten sam nabój.

Gdy potrzebna jest większa siła ognia, pistolety maszynowe mogą zostać zastąpione przez 5,56-mm subkbk wz. 96 Mini-Beryl (w związku z planem ujednolicenia uzbrojenia warszawskiego OS ŻW z uzbrojeniem Wojsk Specjalnych w najbliższym czasie krajowe Mini-Beryle zostaną uzupełnione o 5,56 mm subkbk HK416 A5), a dodatkowo sekcje ochrony dysponują uniwersalnymi km UKM-2000P na amunicję 7,52 mm x 51 NATO i gładkolufowymi strzelbami powtarzalnymi typu „pump-action” Mossberg M500 Cruiser (MS50440) produkcji amerykańskiej na naboje 12/70.

Broń długa może być wyposażona w celowniki holograficzne EOTech HWS XPS3 z przystawką powiększającą G23FTS L-3, laserowe wskaźniki celu DBAL-A2 oraz polskie noktowizyjne celowniki strzeleckie PCS-5/1 Gabro.

Podczas działania w warunkach ograniczonej widoczności wykorzystywane są prócz tego monokulary noktowizyjne PCO MU-3A i lornetki noktowizyjne NPL-1M Brom-M, a w normalnych warunkach lornetki Commander Military 8x30C i pryzmatyczne Commander 7 x 50 firmy Steiner Optics.

Żołnierze Wydziału Ochrony wykonują część zadań w ubraniach cywilnych, a część w umundurowaniu: dawniej w czarnych kombinezonach, a obecnie najczęściej w dwuczęściowych mundurach w kamuflażu Multicam firmy HPE Holsters, Ballistic Division lub oliwkowych kompletach z linii Arcteryx Leaf (Assault Pants i Combat Jacket – s. 12–13) oraz obuwiu Lowa Zephyr GTX Mid TF Desert.

Wyposażenie ochronne to kuloodporne kamizelki podkoszulkowe i wierzchnie dostarczane ostatnio głównie przez HPE Poland Company, zestawy oporządzenia ze zintegrowaną kamizelką balistyczną Red River od tego samego dostawcy, lekkie hełmy OpsCore FAST Ballistic High Cut, maski przeciwgazowe Avon M53 z możliwością wpięcia w system łączności, gogle ochronne Smith Optics Lopro Regulator i okulary Revision Sawfly oraz ochraniacze kolan Arc’teryx Knee Cap i łokci firmy Alta.

Podczas ochrony VIP wykorzystują m.in. nesesery kuloodporne, koce antyodłamkowe i osłony antywybuchowe LBA.

Czytaj też: Karpacki WZD >>>

Grupa Pirotechniczna

Wchodząca w skład Wydziału Ochrony OS ŻW Grupa Pirotechniczna składa się z dwóch sekcji: Sekcji Rozpoznania Pirotechniczno-Radiologicznego oraz Sekcji Przewodników Psów Służbowych.

Sekcja Rozpoznania Pirotechniczno–Radiologicznego jest jedyną (poza specjalistami w JW GROM) w strukturach naszych Sił Zbrojnych realizującą tak istotne zadania na terenie całego kraju i nie tylko. Żołnierze pełniący w niej służbę muszą wykazać się ogromną odpowiedzialnością, zdyscyplinowaniem, a także opanowaniem, co jest niezbędne przy realizacji zadań służbowych w styczności z materiałami wybuchowymi.

Istotnym elementem umożliwiającym służbę w sekcji jest pasja i zaangażowanie w ciągłe podnoszenie kwalifikacji, nie tylko z zakresu działań minersko-pirotechnicznych, czy na temat materiałów jonizujących i rozpoznania radiologicznego, ale również szkolenia wysokościowego czy medycznego.

Nie bez znaczenia jest posiadanie wysokich właściwości psychomotorycznych, dlatego też zajęcia fizyczne są niezbędnym punktem także w programie szkolenia pirotechników. Wiedzę i umiejętności teoretyczne pirotechnicy z warszawskiego OS-u zdobywają na wielu kursach i szkoleniach, zarówno resortowych, jak i komercyjnych.

Podstawowym dla każdego żołnierza SRP-R jest kurs rozpoznania pirotechnicznego prowadzony w ośrodkach szkoleniowych BOR, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, CS SG w Kętrzynie i w minimalnym zakresie w CS ŻW w Mińsku Mazowieckim.

Kolejne etapy szkolenia specjalistycznego to kurs działań minersko-pirotechnicznych, a następnie kurs instruktora w tym zakresie, organizowane przez specjalistów z Policji lub Straży Granicznej. Bardzo istotnym miejscem w procesie szkolenia pirotechników jest Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych we Wrocławiu, gdzie Zespół Rozminowania organizuje cykl trzech kursów (EOR, EOD-CMD, IEDD), nadających uprawnienia technika EOD.

Poznane tam procedury NATO, sprawdzone praktycznie podczas misji w Iraku czy Afganistanie, w znaczny sposób podnoszą umiejętności, ale również świadomość żołnierzy realizujących zadania w obszarze materiałów wybuchowych, co znacząco wpływa na bezpieczeństwo ludzi.

Kolejnym rodzajem kursów, bez których nie sposób pełnić służby w SRP-R, jest kurs czytania obrazów RTG w CS SG w Kętrzynie. Pozwala on na rozpoznawanie niebezpiecznych przedmiotów podczas prowadzonej kontroli bezpieczeństwa na urządzeniach do prześwietlania bagażu.

Poza opisanymi kursami, które na stałe wpisały się w cykl szkoleń pirotechników, realizowane są również szkolenia z zakresu rozpoznania radiologicznego w warszawskim Centralnym Ośrodku Analizy Skażeń SZ RP, a także szereg szkoleń i warsztatów minersko-pirotechnicznych oraz CBRN z funkcjonariuszami i żołnierzami zajmującymi się problematyką urządzeń wybuchowych z całej Polski.

Wzrost zagrożenia terroryzmem bombowym w Polsce i na świecie, a także liczba alarmów bombowych w instytucjach państwowych w ostatnim czasie narzuciły potrzebę rozpoczęcia szkoleń z zakresu śledztwa powybuchowego, w które oczywiście włączyli się żołnierze SRP-R.

Specyfika działań pirotechnicznych wymusza na realizujących je żołnierzach szereg dodatkowych umiejętności specjalistycznych. Należą do nich m.in. znajomość technik wysokościowych. Szkolenia podstawowe w tym zakresie prowadzone są w obiektach szkoleniowych OS-u przez uprawnionych instruktorów jednostki. Znaczny wpływ na to szkolenie mają również instruktorzy z WSO Wojsk Lądowych we Wrocławiu i udostępniane przez nich obiekty. Kolejny etap szkoleń to już specjalistyczne kursy taternictwa organizowane przez GOPR.

Biorąc pod uwagę wysokie zagrożenie wynikające z właściwości materiałów wybuchowych, niezwykle ważne dla każdego pirotechnika są umiejętności udzielania pomocy medycznej. Dlatego też w ostatnim czasie położono zwiększony nacisk na szkolenia pod tym kątem. Każdy pirotechnik bezwzględnie musi ukończyć kurs kwalifikowanej pomocy w Wojskowym Centrum Kształcenia Medycznego w Łodzi, a kolejnym etapem podnoszenia umiejętności medycznych są szkolenia organizowane w jednostce. Fakt, że w sekcji służbę pełni ratownik medyczny, pozwala na prowadzenie tego typu szkoleń bez potrzeby angażowania w ich organizację specjalistów z zewnątrz.

Różnorodność szkoleń oraz miejsc, gdzie są realizowane, pozwalają na wymianę doświadczeń oraz zawieranie znajomości z ludźmi wykonującymi podobne zadania. To właśnie dzięki wspólnym szkoleniom oraz wspólnym wykonywaniu zadań służbowych w zakresie ochrony najwyższych przedstawicieli władz państwowych w szybkim tempie rozwija się również współpraca szkoleniowa. Od kilku lat zwłaszcza z pirotechnikami i instruktorami szkolenia pirotechnicznego z BOR.

Doskonale układa się również współpraca, przekładająca się i na działania służbowe, z kętrzyńskim CS SG, gdzie pirotechnicy ŻW często pojawiają się na szkoleniach.

W ostatnim czasie nawiązano bliższe kontakty z funkcjonariuszami Grupy Minersko-Pirotechnicznej Wydziału Realizacyjnego KSP w Warszawie, a także z pirotechnikami Placówki Straży Granicznej w Bydgoszczy, którzy mocno zaangażowali się w organizację szkoleń z zakresu CBRN.

Nie sposób nie wspomnieć o współpracy z instruktorami Zespołu Rozminowania CSWIiChem we Wrocławiu, czy nawiązanych w ostatnich miesiącach kontaktach z pirotechnikami JW Agat. Wszystkie te kontakty szkoleniowe przekładają się w znaczący sposób na działania żołnierzy SRP-R.

Jednym z najistotniejszych czynników mających wpływ na zdolność do ich profesjonalnego realizowania jest znajomość i umiejętność obsługi sprzętu specjalistycznego. Biorąc pod uwagę, iż sprzęt służący do rozpoznania pirotechnicznego na wyposażeniu OSŻW wykorzystuje najnowsze rozwiązania technologiczne, wymaga to poświęcenia sporej ilości czasu na szkolenie teoretyczne i praktyczne.

Poza podstawowymi urządzeniami wykorzystywanymi w codziennych działaniach, takimi jak np. lusterka pirotechniczne, ręczne detektory metalu Garret, zestawy hakowo-linowe czy lekki kombinezon pirotechniczny SRS 5, żołnierze Grupy Pirotechnicznej mają do dyspozycji szereg specjalistycznych urządzeń i środków do detekcji MW. Należą do nich m.in. spektrometr ramanowski First Defender, wykrywacz par materiałów wybuchowych Hardened Mobile Trace czy MO-2 M.

Do rozpoznania pirotechnicznego wykorzystywane są również kamery na wysięgniku Explorer, taktyczny robot miotany TRM, czy specjalistyczne wideoendoskopy, umożliwiające penetrację trudnodostępnych miejsc.

Do rozpoznania radiologicznego wykorzystywane są monitory skażeń radioaktywnych RK-100 i EKO C. Sekcja dysponuje również bogatym asortymentem sprzętu służącym do prowadzenia kontroli bezpieczeństwa, takim jak stacjonarne urządzenia rentgenowskie Rapiscan 618 czy bramowe detektory metalu.

Od 2015 r. SRP-R ma dwa Mobilne Punkty Kontroli Bezpieczeństwa (MPKB) na podwoziu pojazdów Mercedes Sprinter, wyposażone m.in. w urządzenia RTG do prześwietlania bagażu, bramowe wykrywacze metalu czy skanery do prześwietlania podwozi samochodowych.

W skład ich ukompletowania wchodzi również drobniejszy sprzęt do rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego, np. ręczne detektory metalu, wspomniane lusterko pirotechniczne do kontroli podwozi samochodowych, monitor skażeń RK 100, spektrometr First Defender czy wideoendoskop. Warto zaznaczyć, że pomysł i projekt pojazdu powstał w OS ŻW w Warszawie, a wykonała go polska firma według ścisłych wytycznych pirotechników SRP-R.

Drugą sekcją wchodzącą w skład Grupy Pirotechnicznej jest Sekcja Przewodników Psów Służbowych. Warszawski OS ŻW od 2008 r. ma w swojej strukturze 12 psów służbowych, o trzech specjalizacjach: wyszukiwanie zapachu materiałów wybuchowych, wyszukiwanie zapachu narkotyków, psy bojowe. Wykorzystywane są one głównie do wykonywania czynności ochronnych wobec osób ochranianych na terenie RP, zapobiegania aktom terroryzmu, czynności profilaktycznych oraz procesowych wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a także biorą udział w zatrzymywaniu szczególnie niebezpiecznych przestępców, wspierając działania Policji oraz BOR.

W latach 2009–2014 roku psy z tej sekcji wykonywały zadania w PKW Afganistan, wspomagając żołnierzy przy ochronie baz, służbie na punktach kontrolno-blokadowych, patrolach w strefie odpowiedzialności i operacjach bojowych.

Zakup psów i ich szkolenie podstawowe odbywa się w Wojskowym Ośrodku Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie. Sześciomiesięczne szkolenie kończy egzamin, po którym psy wraz z przewodnikami trafiają do macierzystych jednostek wojskowych.

Szkolenie doskonalące czworonożnych żołnierzy jest bardzo rozbudowane ze względu na specyfikę wykonywanych zadań, realizowanych przez OSŻW w Warszawie, i obejmuje m.in. szkolenie wysokościowe, udział w ćwiczeniach strzeleckich z przewodnikami, szkolenie z wykorzystaniem statków powietrznych oraz szkolenie wodne. Pod kątem zadań wykonywanych przez psy służbowe zaopatrzono je w specjalistyczne wyposażenie, takie jak: gogle ochronne, buty trekkingowe, kamizelki wysokościowe, chłodzące i balistyczne, ochronniki słuchu, kamery i nadajniki GPS.

Psy służbowe dzięki swoim niezastąpionym instynktom i popędom, na których bazuje ich praca i szkolenie, świetnie uzupełniają żołnierzy w realizowanych czynnościach, tworząc z nimi zgrany zespół.

Czytaj też: Det A, Berlin >>>

Grupa Transportowa

To ważna komórka organizacyjna warszawskiego Oddziału Specjalnego ŻW, wchodząca w skład jego Wydziału Ochrony. Grupę Transportową tworzą żołnierze oraz pracownicy cywilni wojska realizujący zadania za pomocą pojazdów specjalnych, przeznaczonych do zabezpieczenia potrzeb transportowych i ochronnych wobec kadry kierowniczej Ministerstwa Obrony Narodowej, a także zagranicznych przedstawicieli wojskowych przebywających na terytorium RP.

Kandydaci na kierowców do GT przechodzą wstępną weryfikację, polegającą nie tylko na określeniu predyspozycji kandydata na zawodowego kierowcę, ale także pod względem posiadania niezbędnych w czasie prowadzenia pojazdów w ochronie ponadprzeciętnych zdolności psychofizycznych.

Kierowcy w fazie szkolenia podstawowego przechodzą szereg szkoleń taktycznych oraz sprawdzianów wytrzymałościowych, przygotowujące go do realizacji zadań nie tylko jako kierowcę, lecz również żołnierza ochrony, który jest w stanie wykonywać je w każdych warunkach.

Zakończenie kursu podstawowego jest warunkiem rozpoczęcia szkolenia specjalistycznego w zakresie zadań ochronnych i transportowych na różnych kierunkach działań. W tym czasie kandydat zapoznaje się z taktyką i techniką jazdy limuzyną, pojazdami ochronnymi oraz sposobami przeciwdziałania atakom terrorystycznym na ochraniane kolumny. Ponadto kierowcy GT szkolą się w zakresie ofensywnego użycia pojazdu służbowego jako środka przymusu bezpośredniego, sposobów prowadzenia i wykrywania obserwacji, pokonywania przeszkód drogowych oraz miejsc niebezpiecznych występujących na trasach przejazdu kolumny, budowy i przeznaczenia wykorzystywanych pojazdów specjalistycznych oraz rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego.

Największym wyzwaniem dla szkolonych jest pokonywanie stresu, mogącego zakłócić racjonalne myślenie w sytuacjach kryzysowych, gdy czas reakcji ma olbrzymi wpływ na działanie. W tym czasie korzystają m.in. z bazy szkoleniowej BOR. Oprócz tego kierowcy z GT uczestniczą w szkoleniach uzupełniających, przygotowujących ich do realizacji zadań specjalnych lub ochronnych poza granicami naszego państwa, praktycznie w każdym miejscu świata.

Proces szkolenia kierowców GT w zasadzie nigdy się nie kończy z uwagi na rozwój techniczny sprzętu, jak i nowe zagrożenia, wynikające z sytuacji międzynarodowej, dlatego też ich służba wymaga stale dużego zaangażowania, a czas pracy wielokrotnie przekracza normalny czas służbowy.

Wydział Ochrony wykorzystuje przede wszystkim limuzyny BMW serii 5 i 7 (w tym najnowszej generacji G11/G12), Mercedes-Benz klasy S, Skody Superb 2, SUV-y BMW X5, Audi Q7, Mercedes-Benz ML i Land Rovery Discovery 4. Do tego minivany Mercedes-Benz Viano oraz dostawcze VW Transporter T5 i VW Caddy. Terenowe Land Rovery Defender 110 powoli kończą karierę, a Wydział czeka wraz z kolegami z WDS na nowe SandCaty („Szopy”), w tym jeden w wersji VIP.

Czytaj też: Brygada OZ >>>

W Afganistanie

Wydział Ochrony to nie tylko ochroniarze, ale przede wszystkim żołnierze ŻW wykonujący m.in. zadania policyjne. Dlatego też biorą udział w misjach poza granicami kraju w ramach niemal wszystkich kontyngentów wojskowych, wykonując oprócz zadań ochronnych także szkoleniowe.

Żołnierze OS ŻW z Warszawy służyli w XII i XIII zmianach PKW w Afganistanie jako doradcy policyjni wchodzący w skład zespołów PAT (Police Advisor Team), które zostały utworzone w celu wsparcia władz Islamskiej Republiki Afganistanu przez personel ISAF, w tym Polskich Sił Zadaniowych. Zespoły doradcze, do których należeli polscy żandarmi, stacjonowały w bazach Vulcan i Ghazni.

Podstawowa rolą żołnierzy z PAT było doradztwo policji afgańskiej, w ściśłej współpracy z amerykańskim odpowiednikiem SFAAT (Security Forces Assistant Advisor Team). Zakres zadań zespołów doradczych obejmował nadzór, szkolenie oraz ścisłą współpracę z Afgańską Policją Mundurową (AUP).

Priorytetowymi obszarami działalności Zespołów PAT była stabilizacja i bezpieczeństwo w prowincji Ghazni, co wymagało łączenia zdolności do dyplomatycznego, wojskowego i policyjnego oddziaływania w rejonie odpowiedzialności PKW.

Skuteczne wspieranie władz afgańskich miało doprowadzić do pełnej samodzielności miejscowej policji, wyrażającej się zdolnością do zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom Afganistanu już bez wsparcia sił ISAF. Podczas wykonywania swych zadań żołnierze PAT ściśle współpracowali z SWW i SKW, zespołami CIMIC, HUMINT oraz dowództwem Afgańskiej Policji Narodowej (ANP).

Główny obszar działalności zespołów PAT obejmował:

• wsparcie i doradzanie ANP w zakresie prowadzenia bieżących działań policyjnych na obszarze operacyjnym AOR;
• utrzymywanie funkcji łącznikowej pomiędzy Siłami Zadaniowymi polskiego TF White Eagle oraz innymi siłami ISAF i afgańskimi strukturami dowodzenia/kierowania;
• wsparcie w zakresie koordynacji planowanych działań z innymi jednostkami policji afgańskiej;
• wsparcie w planowaniu operacji bezpieczeństwa sił ISAF na obszarze prowincji Ghazni;
• doradzanie w zakresie planowania, udziału oraz systemu meldunkowego ANP w ramach wszelkiego rodzaju działań sił ISAF;
• wspieranie w zakresie planowania i prowadzenia gospodarki materiałowej oraz działań zabezpieczenia logistycznego AUP;
• koordynację działań wsparcia logistycznego prowadzonego przez amerykańskie Zespoły Wsparcia Logistycznego.

Żołnierze WO prowadzili dla funkcjonariuszy policji afgańskiej szkolenia strzeleckie, z taktyki ochrony (w ograniczonym zakresie), medyczne, z obsługi sprzętu informatyki i łączności oraz z walki wręcz. Wykonywanie zadań poza granicami kraju w sytuacji zagrożenia (pod ostrzałem) pomogło przy tym w wypracowaniu procedur skutecznej taktyki ochrony na użytek Wydziału.

Poza ściśle szkoleniową działalnością, polscy żandarmi angażowali się również w pomoc medyczną dla rannych afgańskich policjantów. To wszystko pogłębiło i wzmocniło relacje pomiędzy policją lokalną i żołnierzami ŻW działającymi w zespołach PAT, a co najważniejsze, umocniło wzajemne zaufanie do siebie – co było jednym z kluczowych zadań Sił Koalicyjnych ISAF w Afganistanie.

Czytaj też: Komandosi bez państwa >>>

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!