Służba Kontrterrorystyczna

Powyższy akt normatywny stanowi kontynuację i zwieńczenie wprowadzanych w ostatnich latach usprawnień w polskim systemie przeciwdziałania terroryzmowi, wśród których istotne miejsce zajmuje przyjęcie przez Sejm RP Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (DzU 2016, poz. 904). Wprowadzone wówczas rozwiązania były reakcją na wzrost zagrożenia terrorystycznego, zaobserwowany w szczególności w państwach Europy Zachodniej (zwłaszcza we Francji i Belgii), w wyniku czego poszczególne państwa, jak i organizacje międzynarodowe czy inne gremia, których członkiem jest Polska, podjęły starania zmierzające do zmiany przepisów, w celu wzmocnienia zdolności rozpoznawania, i zwalczania takich zagrożeń oraz przeciwdziałania nim.

Polska ustawa antyterrorystyczna została zaprezentowana w Europejskim Centrum Doskonalenia przeciwko Zagrożeniom Hybrydowym w Helsinkach (Hybrid CoE) jako godny naśladowania przykład rozwiązań legislacyjnych, które mogą posłużyć za modelowe oraz stanowić istotny wkład w rozwój krajowych ustawodawstw państw UE i NATO. Chociaż w rzeczywistości nie jest tak doskonała, to uporządkowała wiele istotnych kwestii w przedmiotowym zakresie, umożliwiając służbom lepszą koordynację działań oraz wymianę informacji oraz uwzględniając problemy o decydującym znaczeniu dla skuteczności ofensywnego zwalczania zagrożeń terrorystycznych. Mowa tu o ujętej w jej art. 3 możliwości tzw. specjalnego użycia broni, określanego mianem „strzału ratunkowego” lub „snajperskiego”, co oznacza prawo do użycia broni palnej przeciwko osobie dokonującej zamachu, którego skutkiem może być śmierć lub bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia, w sposób
z założenia śmiertelny/eliminujący, a nie – jak w ogólnych przepisach o użyciu broni przez Policję – wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę (oczywiście tylko wówczas, gdy mogłoby to być niewystarczające, a przeciwdziałanie zamachowi w inny sposób nie jest możliwe).

Ustawa ta po raz pierwszy wprowadziła oficjalne rozróżnienie działań anty- i kontrterrorystycznych, którego brakowało wcześniej w polskiej nomenklaturze.

Art. 2 Ustawy precyzuje, że ilekroć w niej jest mowa o działaniach antyterrorystycznych, należy przez to rozumieć „działania organów administracji publicznej polegające na zapobieganiu zdarzeniom o charakterze terrorystycznym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych przedsięwzięć, reagowaniu w przypadku wystąpienia takich zdarzeń oraz usuwaniu ich skutków, w tym odtwarzaniu zasobów przeznaczonych do reagowania na nie”.

Działania kontrterrorystyczne to natomiast: „działania wobec sprawców, osób przygotowujących lub pomagających w dokonaniu przestępstwa o charakterze terrorystycznym, o którym mowa w art. 115 § 20 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 2018 r., poz. 1600 i 2077), prowadzone w celu wyeliminowania bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub wolności osób lub mienia przy wykorzystaniu specjalistycznych sił i środków oraz specjalistycznej taktyki działania”.

Czytej też: Specjalne użycie broni – nowe rozwiązanie w działaniach antyterrorystycznych (szanse i ograniczenia) >>>

Jak widać, co podnosiliśmy wielokrotnie na naszych łamach, stosowane wcześniej nazwy „antyterroryści”, „pododdziały antyterrorystyczne”, „Biuro Operacji Antyterrorystycznych” nie były właściwe dla funkcjonariuszy przeznaczonych przede wszystkim do węższego zakresu działań ofensywnych, a więc kontrterrorystycznych (dawniej ujmowanych jako fizyczne zwalczanie terroryzmu), a nie szerszego, defensywnego zapobiegania, klasyfikowanego definicyjnie jako działania antyterrorystyczne. Konsekwencją tego podziału, od dawna stosowanego na Zachodzie, jest nowe nazewnictwo, wprowadzone podczas ostatnich zmian w Ustawie o Policji.

Równolegle do prac nad Ustawą antyterrorystyczną w samej Policji trwały starania o uporządkowanie i usprawnienie działania jednostek oraz komórek właściwych do bezpośredniego reagowania na przestępstwa o charakterze terrorystycznym.