Kilka słów o tradycji i „czerwonych beretach”

Do takich opinii należy zaliczyć słowa jakie znalazły się w wywiadzie zamieszczonym na stronie oficjalnego czasopisma resortu obrony „Polska Zbrojna”. W wywiadzie tym dr hab. Sławomir Cenckiewicz, pełnomocnik ministra obrony narodowej ds. reformy archiwów wojskowych i dyrektor Centralnego Archiwum Wojskowego twierdzi że „Nie chciałbym, żeby główną polską uczelnię wojskową zdobiły sowieckie czołgi, a siedziba naszego archiwum mieściła się przy ulicy Czerwonych Beretów! Bo wiem, kim był ich współtwórca i patron gen. Rozłubirski! Polska ma jedną tradycję komandosów – to cichociemni i żołnierze gen. Sosabowskiego! Im należy się nasza pamięć!”

Pomijając oczywisty błąd, jakim jest pomylenie żołnierzy wojsk powietrznodesantowych i specjalnych (potocznie „komandosów”) to są to słowa które nie mogą pozostać bez komentarza.

Patronem 6 Brygady Powietrznodesantowej jest bowiem dowódca 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, generał brygady Stanisław Sosabowski, którego życiorysu nie trzeba nikomu z Czytelników tego portalu przedstawiać. 6 Brygada przejęła tradycje tej zasłużonej jednostki i obchodzi swoje święto w dniu sformowania 1 SBS (23 września). Nie jest to jednak jedyna jednostka, której tradycje kontynuuje ten związek taktyczny, są bowiem to także tradycje 6 Dywizji Piechoty z okresu II RP, 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty (istniejącej w latach 1944 - 1957) oraz 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno - Desantowej sformowanej w roku 1957 a w roku 1986 przeformowanej w 6 Brygadę Desantowo - Szturmową i istniejącą pod tą nazwą do roku 2009, kiedy krakowska brygada została na powrót przeformowana w jednostkę powietrznodesantową.

Generał dywizji Edwin Rozłubirski ps. Gustaw jest patronem jednej z jednostek 6 Brygady, 6 batalionu powietrznodesantowego. Ten zmarły w roku 1999 oficer jest osobą o życiorysie niezwykłym. Był żołnierzem Armii Ludowej – walczył w Warszawie jako dowódca Batalionu Szturmowego AL „Czwartacy” , brał udział w Powstaniu Warszawskim, gdzie został odznaczony przez gen Tadeusza „Bora” Komorowskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, po upadku powstania pozostał w konspiracji, wreszcie wstąpił do służby w regularnym wojsku, walcząc na froncie, a później w Bieszczadach przeciwko UPA. W roku 1951 został zwolniony ze służby z przyczyn politycznych, by powrócić do niej po październiku 1956 roku.

6 Dywizją Powietrzno - Desantową dowodził w latach 1963 – 1968, a ze stanowiska został odwołany m.in. za odmowę użycia wojska przeciwko protestującym studentom podczas wydarzeń marcowych w 1968, a trzy lata później ponownie zwolniony z wojska, a do służby po raz drugi przywrócony w roku 1982 i skierowany do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie pomagał m.in. w szkoleniu milicyjnych jednostek specjalnych. W stan spoczynku przeszedł w roku 1991. Został zapamiętany nie tylko jako uzdolniony dowódca i niepokorny żołnierz, mający istotny wkład w rozwój i szkolenie dowodzonej przez siebie dywizji, ale także jako osoba która pamiętała i dbała o tradycję, między innymi to za jego sprawą gdy w Warszawie odbywał się pogrzeb generała Sosabowskiego, miał on godną wojskową oprawę i reprezentowana na nim była 6 Dywizja, którą zresztą pomagali organizować dawni oficerowie 1 SBS, którzy po wojnie wrócili do Polski.

To różnorodne dziedzictwo 6 Brygady Powietrznodesantowej, jaki i zmienne koleje losu gen. dyw. Rozłubirskiego są doskonałą ilustracją historii Polski, która jest zbyt bogata by móc opisać ją tylko w kategoriach czerni i bieli. Nawet jeśli przyjąć optykę że Armia Ludowa była tylko narzędziem w rękach ZSRR – to czy dowódca AK odznaczyłby wysokim odznaczeniem kogoś kto nie dowiódł na polu walki w płonącej Warszawie swojego patriotyzmu i oddania Polsce? Zarazem bardzo jednoznaczne są kanony tradycji i pamięci składające się na etos służby, co często dla osób spoza środowiska wojskowego czy policyjnego jest trudne do zrozumienia. Sensem służby jest służba państwu, takiemu jakie jest a nie jednej opcji politycznej czy ideologii. Nawet w czasach trudnych, jak okres wojny czy zaborów, gdy dróg do odzyskania wolności może być wiele, nie można dzielić żołnierzy na „lepszych” czy „gorszych”. To kryterium jest bowiem niewłaściwe, tak samo jak nie można było powiedzieć że „lepsi” lub „gorsi” w czasie I wojny światowej byli żołnierze Legionów Polskich, Błękitnej Armii czy Wojska Polskiego w Rosji.

Co gorsza, słowa jakie dziś opublikował organ resortu obrony, są bulwersujące także z innego powodu. „Czerwone berety” jak przyjęło się potocznie mówić o spadochroniarzach, to nie tylko żołnierze okresu PRL. To także służący w ostatnim ćwierćwieczu, uczestnicy misji na Bałkanach, w Iraku i w Afganistanie, zarówno z  6 Brygady, jak również także noszący czerwone (a właściwie bordowe) berety żołnierze 25 Brygady Kawalerii Powietrznej i do niedawna komandosi z Lublińca. Wśród nich są także polegli na misjach i ci którzy ponieśli śmierć wykonując obowiązki w kraju. Czy opinia cytowana powyżej oznacza że żołnierzom tym szacunek i pamięć się nie należy? Wręcz przeciwnie.

Polskie jednostki aeromobilne i specjalne, zarówno wojskowe jak i policyjne – ale nie tylko one – mają bogatą i różnorodną przeszłość i tradycje. Ich korzenie sięgają różnych okresów, różnych wydarzeń, różnych okresów w historii Polski, zmienne były także losy ich żołnierzy i funkcjonariuszy Nie jest rzeczą akceptowalną, by wprowadzać podziały lub reinterpretować tradycje i historię, oznaczało by to zgodę na takie manipulacje także w przyszłości, a zatem jest czymś destruktywnym dla całego systemu bezpieczeństwa państwa.

Wszystkie wyrażone w tekście opinie są osobistym zdaniem autora

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!