Rocznica Falklandów a bezpieczeństwo Polski

Sam konflikt był jedną z dziwniejszych wojen dwudziestego wieku. Zadawniony spór terytorialny, z potencjalnymi złożami ropy w tle, został podniesiony do takiej rangi z czysto wewnętrznych powodów. Junta wojskowa rządząca Argentyną, liczyła że łatwe zwycięstwo przysporzy jej popularności w społeczeństwie. Czy oznacza to, że należy obawiać się każdego państwa trapionego problemami wewnętrznymi? Nie. Gdyby nie spór o przynależność wysp, Argentyna nie miałaby casus belli, a więc szansy na uwiarygodnienie swoich działań w oczach społeczności międzynarodowej. A w obecnych uwarunkowaniach międzynarodowych, nie wchodzi w grę opcja wojny jednoznacznie agresywnej. A wiarygodne preteksty nie znajdują się na zawołanie.

Wybuch konfliktu był zaskoczeniem dla Wielkiej Brytanii i wyraźną porażką jej służb wywiadowczych. Być może uzyskanie wczesnego ostrzeżenia pozwoliłoby na demonstrację siły i odstraszenie Argentyńczyków – jednak do tego potrzebna była by informacja o ich zamiarach. Zaś o intencjach przeciwnika, nie zaś jego potencjale (wszak wyjście okrętów z baz może oznaczać choćby ćwiczenia) w najlepszym stopniu pozwalają przesądzić informacje wywiadu agenturalnego. Nie wiadomo czy źródła osobowe były niewystarczające, czy też nie potrafiono odpowiednio ocenić dostarczonych przez nie informacji. Nasuwa się jednak analogia z rokiem 1990 i agresją Iraku na Kuwejt, gdy również zachodnie mocarstwa zaskoczyła decyzja Saddama Husajna o inwazji. Problem ma jednak drugie dno : być może rządzący Argentyną, gdyby byli świadomi, że Londyn nie będzie biernie patrzył na inwazję, zdecydowali by się na inne rozwiązanie, a nawet nie podjęli by próby użycia siły? Wojna roku 1982 jest kolejnym z wielu przykładów nie malejącego znaczenia rozpoznanie agenturalnego.

Trzecim problemem są sojusze. Zjednoczone Królestwo było od lat strategicznym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych. Ale także Argentyna współpracowała z USA, wspomagając działania służb specjalnych wymierzone w komunistyczną penetrację kontynentu, w tym pomagając szkolić nikaraguańskich Contras. Jednak to siły brytyjskie otrzymały pomoc wywiadowczą i techniczną z USA. Powód? Po prostu sojusz amerykańsko – brytyjski był ważniejszy niż amerykańsko – argentyński. Zaangażowanie militarne, ponoszone przez Wielką Brytanię, w tym w systemie odstraszania nuklearnego NATO i współpraca wywiadowcza zostało w ten sposób nagrodzone i docenione, mimo że być może z punktu widzenia interesów USA w Ameryce Łacińskiej, korzystnie byłoby poprzeć Argentynę. Amerykanie wybrali jednak interesy globalne ponad regionalnymi – i nie ulega wątpliwości, że tak czynią i będą czynić dalej.

Operacja odzyskania wysp, w skali strategicznej, była już grą do jednej bramki, w której głównymi rozgrywającymi była marynarka, lotnictwo, wojska specjalne i siły lądowe. Garnizon argentyński był skazany na porażkę, gdy flota tego państwa po zatopieniu krążownika „General Bergano” przez brytyjski okręt podwodny „Conqueror”, wycofała się do portów. Wówczas ciężar obrony wysp spoczął na lotnictwie, a to operowało z kontynentu. Jedyne lotnisko mogące przyjmować samoloty odrzutowe zostało uszkodzone, a jedyny lotniskowiec marynarki argentyńskiej nie został użyty. Wobec tego, argentyńskie samoloty odrzutowe operowały z dużego dystansu, i mimo że zadały pewne straty flocie – nie mogły zmienić przebiegu zdarzeń. Bazujące na wyspach śmigłowce i lekkie samoloty szturmowe Pucara, mogące zagrozić piechocie , zostały zaś przetrzebione w wyniku działań sił specjalnych.

Wreszcie kampania lądowa, choć trudna, zakończyła się kapitulacją Argentyńczyków. Dobrze wyszkoleni, zawodowi żołnierze, wpierani z powietrza i morza, dysponujący dobrym rozpoznaniem, zdołali przełamać opór oddziałów argentyńskich, złożonych głównie z poborowych, prawdopodobnie nie zawsze dobrze traktowanych przez oficerów, co miało niewątpliwy wpływ na morale. Ponownie przychodzi na myśl porównanie z wojną o Kuwejt, gdy całe setki irackich żołnierzy poddawały się śmigłowcom (a nawet samolotowi bezzałogowemu) a operacja lądowa była ciosem łaski dla już zdemoralizowanej armii totalitarnego państwa.

Wojna falklandzka była jak dotąd jedną z ostatnich wojen konwencjonalnych, toczonych przez dwie regularne armie. Podobnie jak nieliczne późniejsze konflikty, wyraźnie pokazuje ona jak ukształtowały się zależności pomiędzy poszczególnymi rodzajami sił zbrojnych i jakie czynniki przesądziły o zwycięstwie. Mimo że wojna ta toczona była w odmiennych warunkach niż europejskie, nie można nie brać pod uwagę lekcji z niej płynących.

Niestety, można także zadać pytanie, czy obecne deklaracje polityczne są w pełni racjonalne. Gdy dla bezpieczeństwa państwa decydującą rolę odgrywa kontrola przestrzeni powietrznej, morskiej i informacyjnej – czy musimy inwestować w programy pancerne? Czy kolejne już podejście do zakupu śmigłowców przyniesie choć częściowe rozwiązanie problemów lotnictwa śmigłowcowego wszystkich rodzajów sił zbrojnych? Czy redukcje Marynarki Wojennej są uzasadnione, i czy nie należałoby zwiększyć nakładów na bezpieczeństwo morskie państwa w ogóle? Takich pytań jest więcej.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!