Odbudowa służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne w Islamskiej Republice Afganistanu (GIRoA) rozpoczęła się wkrótce po obaleniu rządów talibów w 2001 r.
Już od 2002 r. afgańskie siły bezpieczeństwa, w tym jednostki do walki z terroryzmem, wspomagane są przez Departament Stanu USA w ramach programu ATA (Antiterrorism Assistance). W tym samym roku zaangażowali się w ten proces w Kabulu instruktorzy i mentorzy policyjni z Unii Europejskiej (od 2007 r. jako EUPOL Afghanistan), od 2003 r. pomocy w tworzeniu i szkoleniu afgańskich cywilnych sił bezpieczeństwa w całym kraju zaczęły udzielać międzynarodowe siły ISAF (International Security Assistance Force), a od 2005 r. kontyngent Stanów Zjednoczonych.
Dwa lata później w nadzór nad rozwojem oraz działaniami większości afgańskich formacji policyjnych, a także w doradzanie ich dowództwom wszystkich szczebli włączyły się wojska amerykańskie, głównie Gwardia Narodowa, przy udziale kadr i finansów skierowanych przez Departament Stanu USA. W 2009 r. związane z tym zadania przekazano NATO Training Mission-Afghanistan (NTM-A) i Combined Security Transition Command-Afghanistan (CSTC-A) ISAF, w terenie spoczęły zaś one w rękach operacyjnych zespołów mentorsko-łącznikowych POMLT (Police Operational Mentoring and Liaison Teams) oraz zespołów doradczych PAT (Police Advisory Teams), wystawianych przez USA i wiele państw europejskich. Formowaniem pododdziałów specjalnych w afgańskich służbach wewnętrznych zajęły się natomiast przede wszystkim zespoły wydzielone z koalicyjnych sił operacji specjalnych ISAF SOF, wspierane przez kontraktowych specjalistów z amerykańskich firm MPRI (Military Professional Resources Incorporated) i DynCorp International.
Od 2015 r. większość tych obowiązków przejęły, w ramach nowej operacji NATO „Resolute Support” o charakterze szkoleniowym, doradczym i pomocowym, zespoły SOAT (Special Operation Advisory Teams) podległe Sojuszniczemu Dowództwu Komponentu Operacji Specjalnych w Afganistanie NSOCC-A (NATO Special Operations Component Command – Afghanistan).
Powierzenie od początku większości takich zdań wojskowym siłom specjalnym pozwoliło bardzo dobrze przygotować elitarne jednostki policji afgańskiej zarówno do typowych operacji antyterrorystycznych, jak i o charakterze przeciwpartyzanckim (COIN), w których mają zastosowanie działania militarne oparte na taktyce, technikach i procedurach wojsk specjalnych.
Szkoleniowe, finansowe oraz organizacyjne wsparcie Zachodu sprawiło, że Afganistan dysponuje dziś jednostkami specjalnymi na poziomie, jakiego nigdy dotąd nie miał i choć w panujących tam realiach nie są one wystarczające do zapewnienia pełnego bezpieczeństwa, to nie ulega wątpliwości, że w relatywnie krótkim czasie zbudowano siły niemające sobie równych w historii tego kraju.
Struktury siłowe podległe msw Afganistanu to policja (Afghan National Police – ANP), służba bezpieczeństwa (National Directorate of Security – NDS ) oraz powołana w kwietniu 2010 r. państwowa służba ochrony obiektów, instalacji i – odpłatnie – osób prywatnych (Afghan Public Protection Force – APPF).
Afgańska policja osiągnęła w pierwszym dziesięcioleciu od jej powołania stan ponad 160 tysięcy funkcjonariuszy i składa się z czterech głównych formacji: policji mundurowej AUP (Afghan Uniform Police, obejmująca także policję drogową i straż pożarną), granicznej ABP (Afghan Border Police), kryminalnej AACP (Afghan Anti-Crime Police) oraz zmilitaryzowanej policji „porządkowej” ANCOP (Afghan National Civil Order Police). Uzupełniają je tworzone od lipca 2010 r. lokalne oddziały samoobrony ALP (Afghan Local Police, zwane też Arbakai) w rejonach wiejskich, szkolone przez US Navy SEALs w ramach programu Village Stability Operations (VSO).
W strukturze AACP, odpowiedzialnej poza zwalczaniem przestępczości kryminalnej i korupcji także za działania przeciwterrorystyczne, antynarkotykowe oraz specjalistyczną ochronę, 10 lat temu powstał pion skupiający policyjne jednostki specjalne, których zadaniem jest zapewnienie takim operacjom taktycznego wsparcia bojowego.
Pierwsze przymiarki do stworzenia specjalnego organu, który przejąłby nadzór nad narodowymi i lokalnymi jednostkami tego typu oraz początkowo przede wszystkim nad walką z organizacjami przestępczymi zajmującymi się nielegalną produkcją i handlem narkotykami (Afganistan to jeden z trzech głównych regionów masowo zalewających nimi świat, dostawca ponad 90 procent heroiny trafiającej na czarny rynek, a interesy i działania afgańskiego podziemia narkotykowego w znacznym stopniu splatają się z aktywnością antyrządowych rebeliantów i terrorystów) rozpoczęto jeszcze w 2002 r. Oficjalnie został on powołany jednak dopiero w 2009 r. pod nazwą Generalny Dyrektoriat Policyjnych Jednostek Specjalnych GDPSU (General Directorate of Police Special Units), z bazą główną w dystrykcie Deh Sabz pod Kabulem. Gotowość operacyjną osiągnął przy bezpośrednim mentoringu ze strony ISAF-SOF i amerykańskiego SOJTF-A (Special Operation Joint Task Force-Afghanistan) z końcem 2012 r., przy 85-procentowym ukompletowaniu personelu.
Warto przeczytać: Afgański tryptyk >>>
Z czasem dyrektoriat zmienił nazwę na dowództwo GCPSU (General Command of Police Special Units), na którego czele stanął tadżycki generał Sayed Mohammad Qudossi. Jest to jedno z najważniejszych szefostw w afgańskim msw, a odpowiada za planowanie, organizowanie oraz realizację operacji o najwyższym stopniu ryzyka w ramach działań kontrterrorystycznych, przeciwpartyzanckich, antynarkotykowych i innych, związanych ze zwalczaniem przestępczości kryminalnej, a wykraczających poza możliwości zwykłej policji – przede wszystkim w miastach, na ich obrzeżach i innych gęściej zamieszkanych terenach. Podlegają mu trzy jednostki szczebla centralnego, przeznaczone do prowadzenia najtrudniejszych operacji poziomu strategiczno-operacyjnego na terytorium całego kraju, określane jako National Mission Units (NMU) oraz lokalne kompanie specjalne policji PRC (Provincial Response Companies) na szczeblu prowincji, przemianowane w ostatnim okresie na PSU (Police Special Units).
Obecnie jest ich już 33 i choć pozostają pod taktycznym dowództwem szefów policji poszczególnych prowincji, to kontrolę operacyjną od 2014 r. sprawuje nad nimi GDPSU/GCPSU. Uzupełniają je specjalistyczne zespoły wywiadu ISU (Investigative Surveillance Unit) oraz dwa ośrodki szkoleniowe:
- Special Police Training Center w prowincji Logar
- i skrzydło Special Police Training Wing-North w prowincji Balch, znane też jako SPATW (Special Police Advanced TrainingWing).
| Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera! |
