Geneza i zadania Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG)
Morski Oddział Straży Granicznej (MOSG) powstał 1 sierpnia 1991 r. i odpowiada za ochronę 639,87 km północnej granicy Polski – w tym obecnie:
- 395,31 km granicy morskiej,
- dwóch ponad 22-kilometrowych odcinków rozgraniczających nasze morze terytorialne od wód należących do Niemiec i Rosji,
- odcinków granicy lądowej z obwodem kaliningradzkim Rosji – 0,85 km i z Niemcami – 168,91 km,
- a także morskich granic wód wewnętrznych na Zalewie Wiślanym, Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim.
Zgodnie z międzynarodowym prawem morskim, Ustawą o ochronie żeglugi i portów morskich oraz Ustawą o Straży Granicznej, to właśnie MOSG jest jedyną formacją upoważnioną do zatrzymywania do kontroli statków na wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym, zwłaszcza gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa na ich pokładzie lub na skutek zawiadomienia o nim, a także zmuszania jednostki pływającej do zawinięcia do wskazanego portu.
Co szczególnie ważne, tylko Straż Graniczna – w odróżnieniu od Policji i Marynarki Wojennej – może w czasie pokoju w określonych sytuacjach kontynuować pościg za sprawcą przestępstwa na morzu poza granicę państwową, polską strefą ekonomiczną, a nawet na wodach międzynarodowych.
W strefie odpowiedzialności MOSG zlokalizowane są nasze morskie platformy wydobywcze LOTOS Petrobaltic na Bałtyku i portowe instalacje o istotnym znaczeniu dla interesów państwa. Ich ochrona wymaga nie tylko zdolności do przeciwdziałania incydentom terrorystycznym – zagrożeniem są także np. protesty ekologów z organizacji Greenpeace, których akcje blokowania dostępu do wież wydobywczych tankowcom i statkom z dostawami żywności paraliżują pracę platform.
Działania SG w portach i na wodach przybrzeżnych zmierzają głównie do przeciwdziałania nielegalnej migracji, zapobiegania próbom przemytu narkotyków i innej kontrabandy na dużą skalę. O ile próby nielegalnego przekroczenia granicy na morzu stanowią w ostatnich latach rzadkość, to aktywność przemytnicza na tym odcinku nie tylko nie zmalała, ale wciąż rośnie.
MOSG ochrania także ekonomiczne i ekologiczne interesy kraju na morzu. Strzegąc polskich wód terytorialnych i naszej wyłącznej strefy ekonomicznej na Bałtyku (a jest to obszar równy wielkością połowie powierzchni Szwajcarii) funkcjonariusze tego Oddziału SG przede wszystkim działają w celu zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi, dodatkowo m.in. udaremniają nielegalne połowy, usuwają sieci kłusownicze.
Podczas wypełniania najtrudniejszych zadań ustawowych przez MOSG wsparcie bojowe i wymagające szczególnych umiejętności zapewnia mu jego Wydział Zabezpieczenia Działań, który poza takim samym przygotowaniem do działań specjalnych jak w przypadku WZD z pozostałych Oddziałów SG, specjalizuje się w morskich, a zwłaszcza abordażowych operacjach MIO/VBSS (ang. Maritime Interdiction Operations/Visit, Board, Search and Seizure): błyskawicznym wkraczaniu z szybkich łodzi, śmigłowca lub spod wody na pokład jednostek pływających, które np. nie zatrzymały się na wezwanie do kontroli lub w celu zatrzymania niebezpiecznych osób.
Historię WZD otwiera powstanie w ramach Morskiego OSG w pierwszej połowie lat 90. małego plutonu specjalnego. W ramach dostosowywania struktur i form działania SG do jak najskuteczniejszego wypełniania nałożonych na nią zadań, narodziła się wówczas koncepcja utworzenia w poszczególnych Oddziałach SG po plutonie specjalnym, składającym się wyłącznie z funkcjonariuszy zawodowych, szkolonych na wzór policyjnych pododdziałów antyterrorystycznych. Powołane w celu zwiększenia skuteczności w walce z przestępczością graniczną i w zabezpieczaniu granicy, przeznaczone były przede wszystkim do wykonywania zadań w szczególnie trudnych warunkach i sytuacjach zwiększonego zagrożenia, np. zatrzymywania niebezpiecznych przestępców lub pościgów za nimi.
1 kwietnia 1994 roku taki pluton sformowano w Kompanii Odwodowej Morskiego OSG, wspomagającej działania graniczne prowadzone przez załogi Strażnic i Granicznych Placówek Kontrolnych, ale proces jego wstępnego kompletowania rozciągnął się jeszcze na kolejny rok. Pierwsi kandydaci, zwłaszcza dowódcy, wnieśli ze sobą doświadczenie z kilku innych formacji.
Do plutonu trafili m.in. byli komandosi z Grupy Specjalnej Płetwonurków Marynarki Wojennej, z których rozwinęła się obecna JW „Formoza”, z jednostek specjalnych wojsk lądowych (jednym z pierwszych dowódców plutonu był oficer byłej 56. kompanii specjalnej Pomorskiego Okręgu Wojskowego) oraz policyjni antyterroryści, z doświadczeniem w różnych sportach i sztukach walki.
Czytaj też: WZD MOSG na ćwiczeniach w Finlandii >>>
| Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera! |
