Special-Ops.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

SIMON

Żołnierz Brygady Spadochronowej IDF podczas ćwiczeń MOUT

Żołnierz Brygady Spadochronowej IDF podczas ćwiczeń MOUT

Podczas szturmowania budynków o sukcesie decyduje, jak wiadomo, m.in. szybkość i zaskoczenie podczas wdzierania się do jego wnętrza grupy uderzeniowej, w tym sprawne i dynamiczne sforsowanie tzw. przeszkód technicznych, poczynając od zamkniętych drzwi wejściowych. Do pokonania zwykłych drzwi wykorzystywane są najczęściej ręczne lub mechaniczne narzędzia wyłomowe oraz rozbijanie zamka i zawiasów strzałami z bliskiej odległości specjalną amunicją. Gdy drzwi mają wzmocnioną konstrukcję albo zachodzi obawa, że mogą być zabarykadowane czy zabezpieczone pułapkami wybuchowymi IED, stosuje się również torujące ładunki wybuchowe. Wszystkie te metody mają pewne minusy, w efekcie których może zostać utracony czynnik zaskoczenia lub naraża się na dodatkowe niebezpieczeństwo zespół szturmowy – pierwszym z nich jest konieczność podejścia breacherów bezpośrednio do drzwi.
Zdjęcia: Rafael ADS, US DoD, Sgt. Shay Wagner/IDF Spokesperson’s Unit

Zobacz także

Marcin Kaczmarek Mazurskie BORSUKI

Mazurskie BORSUKI Mazurskie BORSUKI

BWP (Bojowy Wóz Piechoty) - uzbrojony, opancerzony pojazd gąsienicowy lub kołowy przeznaczony do transportu oraz wsparcia ogniowego żołnierzy na polu walki. Aktualnie Wojsko Polskie testuje i rozpoczyna...

BWP (Bojowy Wóz Piechoty) - uzbrojony, opancerzony pojazd gąsienicowy lub kołowy przeznaczony do transportu oraz wsparcia ogniowego żołnierzy na polu walki. Aktualnie Wojsko Polskie testuje i rozpoczyna wdrażanie do produkcji oraz użytkowania rewolucyjnego na skalę światową gąsienicowego, bojowego wozu piechoty Borsuk (jednego z nielicznych mogących pokonywać przeszkody wodne z marszu - bez przygotowania), wykorzystującego pionierski system ogniowy bezzałogowej wieży ZSSW-30, będącej ewenementem...

Andrzej Podgórski Broń wojny ukraińskiej

Broń wojny ukraińskiej Broń wojny ukraińskiej

Do niedawna myśleliśmy, że wojna jugosłowiańska będzie ostatnim konfliktem w Europie. Niestety, mylne okazało się powszechne przekonanie o tym, że konflikty zbrojne w naszej rozwiniętej technologicznie...

Do niedawna myśleliśmy, że wojna jugosłowiańska będzie ostatnim konfliktem w Europie. Niestety, mylne okazało się powszechne przekonanie o tym, że konflikty zbrojne w naszej rozwiniętej technologicznie i kulturowo cywilizacji się skończyły, gdyż nawet w tych czasach budzi się w człowieku barbarzyńca. Jak miał powiedzieć Pablo Neruda: „Na wojnach zabijają się ludzie, którzy się nie znają. Robią to w imię interesów tych, którzy się doskonale znają, ale się nie zabijają”. W tym przypadku interes narodu...

Marcin Kaczmarek M1A2 SEPv3/M1A1 FEP Abrams polską pancerną tarczą wschodniej flanki NATO

M1A2 SEPv3/M1A1 FEP Abrams polską pancerną tarczą wschodniej flanki NATO M1A2 SEPv3/M1A1 FEP Abrams polską pancerną tarczą wschodniej flanki NATO

Od wiosny 2022 r. rozpoczął się cykl szkolenia żołnierzy 1. Warszawskiej Brygady Pancernej na nowo zakupione czołgi Abrams, proces ten oparty został na 28 sztukach używanych - wypożyczonych od US Army...

Od wiosny 2022 r. rozpoczął się cykl szkolenia żołnierzy 1. Warszawskiej Brygady Pancernej na nowo zakupione czołgi Abrams, proces ten oparty został na 28 sztukach używanych - wypożyczonych od US Army wozów (pierwsze z nich w liczbie 7 egzemplarzy dotarły do Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu 18 lipca bieżącego roku), w wersji M1A2 SEPv2 będących integralną częścią umowy z dnia 5 kwietnia (opiewającej na 4,7 mld. USD) na zakup 250 sztuk czołgów M1A2 w jednej z najnowszych wersji SEPv3 (w...

Rozwiązaniem tego problemu w wojskowych działaniach w terenie zurbanizowanym MOUT (Military Operations in Urban Terrain) oraz interwencjach kontrterrorystycznych może być izraelski Simon (Szymon) – specjalny granat nasadkowy do karabinków kalibru 5,56 mm oferowany od końca lat 80. przez firmę Rafael Armament Division Authority Ltd. z Haify (obecnie Rafael Advanced Defense Systems).

Opracowany przez Zvi Taubera i Josepha Tepera jako Door Breaching Rifle Grenade lub Rifle Launched Entry Munition (RLEM), co w wolnym tłumaczeniu oznacza amunicję do „wejść” miotaną za pomocą kbk, służy do wybuchowego forsowania drzwi strzałem z niedużej odległości. Jest to specjalistyczna wersja popularnych w drugiej połowie XX w. granatów nasadkowych, czyli nasuwanych na końcowy odcinek lufy broni długiej (lub zamontowaną na niej nasadkę) i wystrzeliwanych przy użyciu nabojów miotających.

Typowe bojowe granaty nasadkowe nie nadają się jednak do wyważania drzwi, gdyż mają z reguły działanie kumulacyjne lub odłamkowe – chociaż więc mogą doprowadzić do częściowego zniszczenia także taką przeszkodę jak drzwi, to niekoniecznie zapewniając wystarczający dostęp do pomieszczenia, są przy tym zbyt niebezpieczne dla osób wewnątrz, wśród których mogą być zakładnicy lub przypadkowi cywile.

W przypadku granatów pozbawionych ładunku wybuchowego (ćwiczebnych lub makiet szkolnych) można jedynie próbować rozbijać zamki, jak czyniły to niegdyś pierwsze pododdziały antyterrorystyczne MO z kbkgn, ale celność i skuteczność takiego wykorzystania środków o zasadniczo innym przeznaczeniu trudno uznać za zadowalającą.

Simon ma natomiast specjalną konstrukcję, która pozwala wyważać drzwi odpowiednio ukształtowaną falą uderzeniową, powstałą w wyniku odpalenia ładunku materiału wybuchowego granatu tuż przed nimi.

Przednia część granatu to prętowy prekursor, czyli długa rurka dystansowa z aluminium, która przy zderzeniu z przeszkodą inicjuje za pośrednictwem detonatora eksplozję głowicy bojowej. Ma ona postać dysku o średnicy ok. 10 cm, osadzonego nieco za połową długości granatu i wypełnionego 150 g materiału wybuchowego PBXN-109.

Dzięki wzmocnionej tylnej ściance fala uderzeniowa skierowana jest do przodu i rozchodzi się na dużej powierzchni. Długość prekursora jest dobrana tak, by zdążył zdetonować ładunek na ułamek sekundy przed zetknięciem się głowicy z powierzchnią przeszkody – nie niszczy ona więc drzwi bezpośrednim uderzeniem, lecz niejako wypycha je energią fali uderzeniowej.

Tylna część RLEM za głowicą to typowy korpus granatu nasadkowego w formie nasuwanego na lufę trzonu rurowego z brzechwami stabilizującymi lot. Podczas transportu korpus z głowicą przenoszony jest oddzielnie od prekursora, a w celu przygotowania granatu do wystrzelenia wystarczy szybko wkręcić ten drugi w głowicę i nasunąć RLEM na lufę karabinka.

Początkowo do budowy granatu wykorzystywano przede wszystkim aluminium, a z czasem zaczęto coraz więcej elementów wykonywać z tworzyw sztucznych.

Przeczytaj też: Eagle V czyli WPWS ze Szwajcarii >>>

Simon może być wystrzeliwany z kbk M16A2/A4 i M4, a także każdej innej broni, dostosowanej do miotania granatów nasadkowych i ma standardowe w NATO urządzenie wylotowe o średnicy 22 mm (w tym z polskiego kbk wz. 96 Beryl). Dzięki zastosowaniu w środkowej części korpusu pułapki kulowej RLEM wystrzeliwany jest za pomocą zwykłej amunicji ostrej 5,56 mm x 45 NATO z pociskami zwykłym M855 lub smugowym M856. Ponieważ nie jest konieczne ani stosowanie odmiennych nabojów miotających (ślepych), ani dodatkowej nasadki na lufę, strzelec może płynnie przechodzić od normalnego prowadzenia ognia do użycia granatu Simon i odwrotnie. Standardowy pakiet przenoszony przez pojedynczego żołnierza obejmuje dwa granaty RLEM.

Simon jest skuteczny przeciwko większości konwencjonalnych drzwi, w tym przeciw zabarykadowanym i o wzmocnionej lub stalowej konstrukcji. Jego główną zaletą jest możliwość wyważenia drzwi bez podchodzenia blisko do nich. Dzięki temu łatwiej rozpocząć zaskakujący szturm, bez ryzyka przedwczesnego wykrycia breacherów przed wejściem, w trakcie podchodzenia i np. zakładania ładunku wybuchowego do sforsowania drzwi, a następnie odskoku. To także niemający sobie równych sposób torowania drogi do budynku, gdy przeciwnik obserwuje otoczenie i może powstrzymywać podejście szturmujących ostrzałem z dachu czy wnętrza obiektu. RLEM może bowiem zostać wystrzelony w środek drzwi z ukrycia (zza osłony), z odległości nawet do 30–40 m. Minimalna bezpieczna odległość strzału i uzbrojenia zapalnika granatu w locie to nieco ponad 10 m, co wyklucza co prawda jego użycie w ciasnych pomieszczeniach, czy na przykład w stosunku do bocznych drzwi w węższych korytarzach, ale nie stanowi problemu w przypadku drzwi zewnętrznych, na końcach dłuższych ciągów komunikacyjnych i w głębi wielkopowierzchniowych pomieszczeń.

Drugą ważną zaletą izraelskiego granatu jest jego oddziaływanie na przeszkodę ciśnieniem fali uderzeniowej eksplozji zewnętrznej. Dzięki temu drzwi z reguły zostają wyrwane z framugi, a nie rozbite na fragmenty i odłamki, które stanowiłyby poważniejsze zagrożenie dla niewinnych osób, znajdujących się nawet w głębi szturmowanego pomieszczenia, a także dla oczekujących w pobliżu szturmowców.

Strzał Simonem pozwala także uniknąć strat od IED – jeśli przy drzwiach były zamontowane jakiekolwiek pułapki bombowe, RLEM skutecznie je neutralizuje, otwierając bezpieczną drogę zespołowi szturmowemu.

Podobnie w przypadku czających się za drzwiami przeciwników, ale z drugiej strony, trzeba się liczyć z tym, że jeśli w pobliżu wejścia przebywają wewnątrz przypadkowe osoby lub zakładnicy w roli „żywych tarcz”, to dla nich wybuchowe wyrwanie drzwi również będzie niebezpieczne. Dlatego użycie Simona, podobnie jak innych metod wybuchowych podczas ratowania zakładników i szturmowania pomieszczeń, w których mogą przebywać również przypadkowe osoby – także podczas wojskowych działań MOUT w rejonie obecności osób cywilnych – wymaga oczywiście rozważnej oceny sytuacji.

Co ważne, przy dysponowaniu granatami Simon nie jest konieczne włączanie do każdego zespołu szturmowego specjalisty od ładunków wybuchowych, który odpowiadałby za wybuchowe forsowanie przeszkód technicznych oraz usuwanie IED – właściwie każdy członek grupy może otworzyć drogę zespołowi za pomocą granatów RLEM. Nie ma też ryzyka popełnienia błędu w doborze wielkości i wyborze punktów rozmieszczenia wybuchowych ładunków torujących. Trzeba jednak pamiętać, że w zależności od konstrukcji i masy drzwi strzał Simonem wyrwie jedne z mniejszym, a inne z większym impetem, a co za tym idzie, będzie mniej lub bardziej niebezpieczny dla osób za nimi.

Zalety Simona przeważają jednak zdecydowanie nad ograniczeniami taktycznymi ich użycia, zwłaszcza w przypadku wojskowych akcji bezpośrednich, dlatego bardzo szybko weszły do użycia. Już na początku lat 90. znalazły się na wyposażeniu izraelskich jednostek specjalnych, a sprawdzone przez nie w warunkach bojowych wkrótce zainteresowały także inne armie i formacje.

Na początku 1998 r. izraelskie granaty zaprezentowano podczas Advanced Concept Technology Demonstration w ośrodku badania amunicji strzeleckiej armii amerykańskiej w Picatinny Arsenal, w stanie New Jersey.

W 1999 r. siły zbrojne USA zamówiły pierwsze 450 sztuk do testów w Aberdeen Proving Ground, w stanie Maryland, a Izraelczycy zgłosili 2 marca swój produkt do objęcia ochroną patentową w tym kraju (patent US6408765 B1 opublikowany 25 czerwca 2002 r.).

Amerykanie uznali RLEM za świetne uzupełnienie swoich środków do walki w terenie zurbanizowanym oraz interwencji podczas operacji innych niż wojna i w ramach pilnej potrzeby zamówili w następnym roku kolejne 2500 sztuk.

Warto tez przeczytać: KJK Komandosi Fiordów >>>

Rafael, słusznie przewidując dalszy wzrost popytu, podpisał umowę kooperacyjną z liczącym się producentem amunicji w Stanach Zjednoczonych, firmą PRIMEX Technologies, Inc.

Ostatecznie US Army wprowadziła do uzbrojenia pod nazwą M100 GREM (Grenade Rifle Entry Munition) zmodyfikowaną przez Rafaela we współpracy z General Dynamics ATP wersję Simon 120, z mniejszym ładunkiem wybuchowym o masie 120 g. Ulepszono nieco zapalnik i pułapkę kulową oraz minimalnie wydłużono prekursor, a do kbk, za pomocą których miotano by granaty, przewidziano nakładany na kolbę gumowy amortyzator, aby zmniejszyć siłę generowanego przez GREM odrzutu do limitu akceptowanego w USA. Poza podstawową wersją bojową pojawił się ćwiczebny M101 GREM-TP (Target Practice), w którego głowicy materiał wybuchowy zastąpiono nieszkodliwym wypełniaczem.

GREM został wyróżniony nagrodą US Army’s Award of Excellence 2005 jako jeden z najlepszych 10 projektów wojskowych i od wiosny 2006 r. zaczął trafiać do jednostek bojowych, operujących w Iraku. Pierwsze trzysta sztuk trafiło na wyposażenie żołnierzy 101. Dywizji Powietrznoszturmowej „Screaming Eagles”, wchodzących w skład skierowanego tam 3. Brygadowego Zespołu Bojowego. Izraelskie granaty cieszyły się uznaniem jako lekkie, niezawodne i skuteczne narzędzie do forsowania wejść podczas różnego rodzaju działań w rejonach zurbanizowanych.

W listopadzie 2009 r. US Army podpisała z Rafaelem ADS kontrakt o wartości 52 mln USD na dostawy blisko 60 tysięcy granatów nasadkowych GREM: 8 tys. bojowych M100 i 50 tys. ćwiczebnych M101, a także odpowiedniej liczby amortyzatorów na kolby kbk. Granaty Simon zakupiły także francuskie siły specjalne, w tym antyterroryści z głównej policyjnej jednostki RAID oraz Grupy Interwencyjnej Żandarmerii Narodowej (GIGN). Sekcja wsparcia operacyjnego z tej ostatniej użyła ich prawdopodobnie podczas ostrzału 9 stycznia br. drukarni CTD w Dammartin-en-Goele, gdzie ukrywali się terroryści odpowiedzialni za masakrę w paryskiej redakcji „Charlie Hebdo” („SPECIAL OPS” nr 1/2015).

Dane taktyczno-techniczne: 
Simon 150 (NSN 1330-99-549-9832 Simon 120 (NSN 1330-01-493-8584)
Masa:
680 g  620 g 
Długość całkowita:
730 mm (M100: 755 mm) 
Masa materiału wybuchowego: 
150 g 120 g
Zasięg:
15–40 m 12,5–40 m

W Polsce izraelskie granaty (makiety) pokazywano na XV MSPO w Kielcach, w 2007 r., ale nie doczekały się zamówień. Tymczasem Rafael pracuje m.in. nad odmianą detonowaną po ręcznym umieszczeniu na przeszkodzie, tzw. Static Simon, oraz wersją GREM, którą można by wystrzeliwać z popularnych granatników kalibru 40 mm.

Warto przeczytać: M-ATV dla wojsk specjalnych >>>

Galeria zdjęć

Tytuł
przejdź do galerii

Komentarze

Powiązane

Ireneusz Chloupek HK416 w Polsce

HK416 w Polsce HK416 w Polsce

Arsenały polskich sił specjalnych stają się coraz nowocześniejsze, choć z pewną przykrością trzeba zaznaczyć, że nie za sprawą krajowych konstrukcji (ale też ocena tych ostatnich każe raczej rzec: na szczęście!)....

Arsenały polskich sił specjalnych stają się coraz nowocześniejsze, choć z pewną przykrością trzeba zaznaczyć, że nie za sprawą krajowych konstrukcji (ale też ocena tych ostatnich każe raczej rzec: na szczęście!). Po krótkiej karierze w jednostkach MSWiA niemieckich HK G36 w kilku wersjach, od niedawna nasi komandosi weszli do ekskluzywnego klubu użytkowników jednego z najlepszych wśród obecnie dostępnych na świecie karabinków automatycznych: HK416.

Andrzej Krugler SCAR-y w WZS BOR

SCAR-y w WZS BOR SCAR-y w WZS BOR

Od kilkunastu miesięcy obserwuje się wśród światowych, a przede wszystkim europejskich, jednostek specjalnych, tendencję do wprowadzania na uzbrojenie jako broni podstawowej karabinka Heckler&Koch HK416....

Od kilkunastu miesięcy obserwuje się wśród światowych, a przede wszystkim europejskich, jednostek specjalnych, tendencję do wprowadzania na uzbrojenie jako broni podstawowej karabinka Heckler&Koch HK416. Grono jego użytkowników jest już dość spore i stale się powiększa. Wymienić tu można choćby jednostki specjalne z Indonezji, Francji, Norwegii, Holandii czy Polski (więcej na ten temat piszemy na stronie 36). Z tego swoistego trendu wyłamał się Wydział Zabezpieczenia Specjalnego Biura Ochrony Rządu,...

Adam Gawron Shot Show 2010

Shot Show 2010 Shot Show 2010

Gdy w drodze z lotniska do hotelu odpowiedziałem taksówkarzowi na pytanie w jakim celu przyjechałem do miasta, stwierdził: „Shot Show? Ale ma Pan szczęście – to na pewno jakieś targi producentów wódki”....

Gdy w drodze z lotniska do hotelu odpowiedziałem taksówkarzowi na pytanie w jakim celu przyjechałem do miasta, stwierdził: „Shot Show? Ale ma Pan szczęście – to na pewno jakieś targi producentów wódki”. To jedno zdanie dosyć dobrze oddaje atmosferę Las Vegas.

Ireneusz Chloupek Snajper szybkostrzelny (część 2.)

Snajper szybkostrzelny (część 2.) Snajper szybkostrzelny (część 2.)

Chociaż samopowtarzalny karabin snajperski SR-25 firmy Knights Armament Co. (KAC) powstał w odpowiedzi na dokładnie określone oczekiwania amerykańskich sił specjalnych, początkowo zabrakło spodziewanych...

Chociaż samopowtarzalny karabin snajperski SR-25 firmy Knights Armament Co. (KAC) powstał w odpowiedzi na dokładnie określone oczekiwania amerykańskich sił specjalnych, początkowo zabrakło spodziewanych z ich strony dużych zamówień. By odzyskać nakłady poniesione na jego opracowanie, szef KAC C. Reed Knight Jr., podjął decyzję o wprowadzeniu nowej broni do ograniczonej oferty na rynek cywilny. Na odzew ze strony jednostek specjalnych i prawdziwą karierę SR-25 firma z Florydy musiała jednak poczekać...

Andrzej Krugler TASER do potęgi trzeciej

TASER do potęgi trzeciej TASER do potęgi trzeciej

Jedną z trudniejszych sytuacji, z jaką mogą zetknąć się funkcjonariusze służb porządku publicznego, jest konfrontacja z agresywnym osobnikiem, który nie jest uzbrojony w broń palną. W większości przypadków,...

Jedną z trudniejszych sytuacji, z jaką mogą zetknąć się funkcjonariusze służb porządku publicznego, jest konfrontacja z agresywnym osobnikiem, który nie jest uzbrojony w broń palną. W większości przypadków, okoliczności lub przepisy ograniczają możliwości użycia wobec niego broni na amunicję ostrą, a odparcie jego ataku, czy też pokonanie czynnego i/lub biernego oporu wiąże się wejściem z nim w fizyczny kontakt bezpośredni, co stwarza ryzyko utraty zdrowia lub życia zarówno przez zatrzymywanego,...

Andrzej Krugler IWA 2010 & Outdoor Classics

IWA 2010 & Outdoor Classics IWA 2010 & Outdoor Classics

IWA Outdoor & Classics to targi z założenia głównie przeznaczone dla branży myśliwskiej i outdoorowej. Jednak od kilku lat stale wzrasta w nich udział firm oferujących produkty z kręgu zainteresowań naszego...

IWA Outdoor & Classics to targi z założenia głównie przeznaczone dla branży myśliwskiej i outdoorowej. Jednak od kilku lat stale wzrasta w nich udział firm oferujących produkty z kręgu zainteresowań naszego czasopisma. Zapotrzebowanie na wyroby i usługi związane ze służbami mundurowymi znalazło odzwierciedlenie w programie tegorocznych targów, w którym już po raz trzeci znalazła się impreza pod nazwą Law Enforcement@IWA, skupiająca wystawców i klientów związanych z tą branżą.

Ireneusz Chloupek Wyposażenie obowiązkowe

Wyposażenie obowiązkowe Wyposażenie obowiązkowe

Tłumiki dźwięku to, po bagnetach, dwójnogach i celownikach optycznych, jedne z najstarszych akcesoriów do broni strzeleckiej, wciąż jednak używane w stosunkowo ograniczonym stopniu, co widać na polskim...

Tłumiki dźwięku to, po bagnetach, dwójnogach i celownikach optycznych, jedne z najstarszych akcesoriów do broni strzeleckiej, wciąż jednak używane w stosunkowo ograniczonym stopniu, co widać na polskim przykładzie. Czasami wynika to ze zbyt wąskiego pojmowania ich przeznaczenia i braku wyobrażenia na temat przydatności w różnych sytuacjach bojowych.

Ireneusz Chloupek Zestaw wielozadaniowy

Zestaw wielozadaniowy Zestaw wielozadaniowy

Chociaż od wyprodukowania w 1855 r. w fabryce Colta pierwszej broni pump-action według patentu Williama H. Elliota ogólna konstrukcja wywodzących się od niej powtarzalnych strzelb gładkolufowych, zwanych...

Chociaż od wyprodukowania w 1855 r. w fabryce Colta pierwszej broni pump-action według patentu Williama H. Elliota ogólna konstrukcja wywodzących się od niej powtarzalnych strzelb gładkolufowych, zwanych popularnie „pompkami”, nie uległa większym zmianom, od ponad wieku stanowią one cenione uzupełnienie nowocześniejszego arsenału – przede wszystkim ze względu na prostą konstrukcję i możliwość strzelania dużym wyborem nabojów o różnorodnym przeznaczeniu. Pozwala to używać strzelb zarówno jako broni...

Andrzej Krugler Pistoletowy Adapter CAA Roni

Pistoletowy Adapter CAA Roni Pistoletowy Adapter CAA Roni

Od pewnego czasu na rynku pojawia się coraz więcej adapterów nadających zwykłym pistoletom cechy pistoletów maszynowych/karabinków. Wzbudzają one dość skrajne opinie, od zachwytów po uznawanie ich za całkowicie...

Od pewnego czasu na rynku pojawia się coraz więcej adapterów nadających zwykłym pistoletom cechy pistoletów maszynowych/karabinków. Wzbudzają one dość skrajne opinie, od zachwytów po uznawanie ich za całkowicie nieprzydatne gadżety. Dzięki firmie Mactronic redakcja SPECIAL OPS miała okazję zapoznać się z adapterem RONI G1 izraelskiej firmy CAA Tactical i sprawdzić, które z tych opinii odpowiadają prawdzie. W artykule zastanowimy się również nad tym, czy taki adapter może znaleźć profesjonalne zastosowanie.

Ireneusz Chloupek Drugi start

Drugi start Drugi start

W historii techniki, w tym również uzbrojenia, nie brakuje przykładów zupełnie udanych, a nawet ponadprzeciętnych konstrukcji, które z różnych przyczyn nie zdobyły należnego im uznania, ani popularności...

W historii techniki, w tym również uzbrojenia, nie brakuje przykładów zupełnie udanych, a nawet ponadprzeciętnych konstrukcji, które z różnych przyczyn nie zdobyły należnego im uznania, ani popularności – czasem winny był tylko zły lub słaby marketing, nieudolność producenta, a najczęściej zbieg wielu okoliczności, sprawiających, że dany produkt po prostu „nie trafił na swój czas”. Jednym z takich typów broni strzeleckiej, któremu nie udało się początkowo skutecznie przebić na światowych rynkach,...

Ireneusz Chloupek Siła ognia

Siła ognia Siła ognia

W 2011 r. Wydział Zabezpieczenia Specjalnego BOR wkroczył z arsenałem poszerzonym o dwa nowe typy broni strzeleckiej - oba na silny nabój karabinowy 7,62 mm x 51 NATO. Ochrona VIP-ów kojarzona jest przede...

W 2011 r. Wydział Zabezpieczenia Specjalnego BOR wkroczył z arsenałem poszerzonym o dwa nowe typy broni strzeleckiej - oba na silny nabój karabinowy 7,62 mm x 51 NATO. Ochrona VIP-ów kojarzona jest przede wszystkim z lekką, małogabarytową bronią, łatwą do dyskretnego przenoszenia, dobywania i operowania w ograniczonych przestrzeniach oraz służącą zasadniczo do prowadzenia ognia na najbliższych dystansach. Profesjonalne, rządowe służby ochrony, a w szczególności wyodrębnione w nich wydziały specjalne...

Ireneusz Chloupek Zasięg rośnie! (część 1)

Zasięg rośnie! (część 1) Zasięg rośnie! (część 1)

W styczniu br. snajperzy US Army w Afganistanie otrzymali do rąk pierwsze egzemplarze dalece zmodernizowanych karabinów M24, dostosowanych do wzmocnionej amunicji, dzięki której ich zasięg ognia skutecznego...

W styczniu br. snajperzy US Army w Afganistanie otrzymali do rąk pierwsze egzemplarze dalece zmodernizowanych karabinów M24, dostosowanych do wzmocnionej amunicji, dzięki której ich zasięg ognia skutecznego wzrósł o około 50 procent. Jeszcze większe wymagania postawiły pod tym względem amerykańskie siły specjalne, poszukujące nowej broni wyborowej w ramach programu Precision Sniper Rifle.

Andrzej Krugler IWA 2011

IWA 2011 IWA 2011

Już po raz trzydziesty ósmy Norymberga stała się miejscem organizacji największej na naszym kontynencie imprezy targowej, poświęconej broni strzeleckiej i wszystkiemu, co z nią związane. IWA&Outdoor Classics,...

Już po raz trzydziesty ósmy Norymberga stała się miejscem organizacji największej na naszym kontynencie imprezy targowej, poświęconej broni strzeleckiej i wszystkiemu, co z nią związane. IWA&Outdoor Classics, która odbyła się w dniach 11-14 marca, przyciągnęła ponad 35 200 zwiedzających, którzy mogli zapoznać się z ofertą aż 1166 wystawców. Impreza skierowana głównie do strzelców sportowych i myśliwych, posiada jednak część specjalistyczną o nazwie Law Enforcement at IWA, skupiającą firmy oferujące...

Ireneusz Chloupek Zasięg rośnie (część 2)

Zasięg rośnie (część 2) Zasięg rośnie (część 2)

W pierwszych miesiącach br. snajperzy US Army w Afganistanie otrzymali do rąk egzemplarze dalece zmodernizowanych karabinów M24, dostosowanych do silniejszej amunicji .300 Winchester Magnum, dzięki której...

W pierwszych miesiącach br. snajperzy US Army w Afganistanie otrzymali do rąk egzemplarze dalece zmodernizowanych karabinów M24, dostosowanych do silniejszej amunicji .300 Winchester Magnum, dzięki której zasięg ognia skutecznego wzrósł o około 50 procent. Jeszcze większe wymagania postawiły pod tym względem amerykańskie siły specjalne, poszukujące nowej broni wyborowej w ramach programu Precision Sniper Rifle.

Ireneusz Chloupek Druga młodość

Druga młodość Druga młodość

„M1911 to projekt dany nam przez samego Boga za pośrednictwem Johna M. Browninga, będący uosobieniem tego, jakie powinno być narzędzie do zabijania” – te słowa płk. Roberta Coatesa z 1998 r., gdy dowodził...

„M1911 to projekt dany nam przez samego Boga za pośrednictwem Johna M. Browninga, będący uosobieniem tego, jakie powinno być narzędzie do zabijania” – te słowa płk. Roberta Coatesa z 1998 r., gdy dowodził elitarną kompanią rozpoznawczą USMC 1st Force Recon, doskonale oddają stosunek wielu Amerykanów do pistoletu, przyjętego do uzbrojenia sto lat temu, ale nadal utrzymującego znaczącą pozycję w uzbrojeniu, przede wszystkim jednostek specjalnych. Niezależnie od tego, na ile „nineteen eleven” zawdzięcza...

Ireneusz Chloupek Skorpion III generacji

Skorpion III generacji Skorpion III generacji

Czechosłowacki „Škorpion” (Sa vz. 61) jeszcze niedawno należał do kilku najpopularniejszych na świecie typów współczesnych pistoletów maszynowych. Pół wieku jego historii zamknęło pojawienie się w ofercie...

Czechosłowacki „Škorpion” (Sa vz. 61) jeszcze niedawno należał do kilku najpopularniejszych na świecie typów współczesnych pistoletów maszynowych. Pół wieku jego historii zamknęło pojawienie się w ofercie macierzystej Českiej Zbrojovki z Uherskiego Brodu nowej broni o takiej nazwie, której jednak oprócz tej samej wytwórni nie łączy z poprzednikiem nic więcej.

Adam Gawron UTM - ostateczna amunicja treningowa

UTM - ostateczna amunicja treningowa UTM - ostateczna amunicja treningowa

Obecnie stosowanych jest kilka rozwiązań umożliwiających tzw. sytuacyjny trening taktyczny – od szeroko stosowanych od lat 80. systemów laserowych, poprzez rozpowszechnione głównie w siłach specjalnych...

Obecnie stosowanych jest kilka rozwiązań umożliwiających tzw. sytuacyjny trening taktyczny – od szeroko stosowanych od lat 80. systemów laserowych, poprzez rozpowszechnione głównie w siłach specjalnych na całym świecie typy amunicji treningowej, aż po powoli akceptowane: paintball i repliki ASG. Cechy tych ostatnich (właściwie niezależnie od stopnia zaawansowania ich konstrukcji) nie predestynują ich jednak do użycia w zaawansowanym treningu. Natomiast dwa pierwsze (pod warunkiem, że promień lasera...

Ireneusz Chloupek Żniwiarz w Polsce

Żniwiarz w Polsce Żniwiarz w Polsce

W listopadzie 2011 roku przedstawiciele wybranych jednostek Dowództwa Wojsk Specjalnych WP mieli możliwość praktycznego zapoznania się z karabinem wyborowym REPRTM amerykańskiej firmy LWRC International,...

W listopadzie 2011 roku przedstawiciele wybranych jednostek Dowództwa Wojsk Specjalnych WP mieli możliwość praktycznego zapoznania się z karabinem wyborowym REPRTM amerykańskiej firmy LWRC International, sprowadzonym do Polski przez RWS CETUS ze Słupska. Mało znany w naszym kraju producent z USA na tamtejszym rynku należy do liderów wśród wytwórni specjalizujących się w tworzeniu udoskonalonych odmian broni z rodziny AR-15 (M16/M4), a jego Rapid Engagement Precision Rifle wart jest szczególnej uwagi,...

Ireneusz Chloupek SG 55X

SG 55X SG 55X

Szwajcarskie siły zbrojne weszły z nową podstawową bronią indywidualną: karabinem szturmowym SG 550 (Fass 90/Stg 90) firmy SIG z Neuhausen Rhine Falls, uznanym za jeden z najlepszych wśród modeli o klasycznej...

Szwajcarskie siły zbrojne weszły z nową podstawową bronią indywidualną: karabinem szturmowym SG 550 (Fass 90/Stg 90) firmy SIG z Neuhausen Rhine Falls, uznanym za jeden z najlepszych wśród modeli o klasycznej konstrukcji. Z powodu głównie wysokiej ceny nie podbił on zagranicznych rynków, za to jego kolejne skrócone wersje zdobyły liczące się miejsce w arsenale sił specjalnych wielu państw, potrafiących docenić typowo szwajcarską, wysoką jakość wykonania i szczegółowe dopracowanie, które zapewniły...

Ireneusz Chloupek Advanced Police Carabine

Advanced Police Carabine Advanced Police Carabine

Chociaż szczytowy okres popularności pistolety maszynowe mają już dawno za sobą, wyparte w klasie broni pojedynczego żołnierza przez k arabiny szturmowe na amunicję pośrednią, wciąż odgrywają istotną rolę...

Chociaż szczytowy okres popularności pistolety maszynowe mają już dawno za sobą, wyparte w klasie broni pojedynczego żołnierza przez k arabiny szturmowe na amunicję pośrednią, wciąż odgrywają istotną rolę w uzbrojeniu sił policyjnych i innych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne. Po długim okresie utrzymywania wśród nich pozycji niekwestionowanego lidera przez niemiecki HK MP5, początek drugiego dziesięciolecia nowego wieku przyniósł mu nowych, bardzo poważnych konkurentów - najpierw...

Ireneusz Chloupek IAR kbkm marines

IAR kbkm marines IAR kbkm marines

Podczas gdy w Wojsku Polskim, poza Jednostką Wojskową GROM i dopiero od niedawna pozostałymi jednostkami DWS, nadal brakuje powszechnie używanych w nowoczesnych armiach ręcznych karabinków maszynowych...

Podczas gdy w Wojsku Polskim, poza Jednostką Wojskową GROM i dopiero od niedawna pozostałymi jednostkami DWS, nadal brakuje powszechnie używanych w nowoczesnych armiach ręcznych karabinków maszynowych na amunicję 5,56 mm, amerykańska piechota morska, użytkująca takowe od ponad ćwierć wieku, uzupełnia je i częściowo zastępuje na najniższym szczeblu bronią, która ma jeszcze lepiej sprawdzać się na współczesnym polu walki. Analizując charakter działań podczas ostatnich konfliktów zbrojnych o niskiej...

Andrzej Krugler Radomska premiera

Radomska premiera Radomska premiera

14 sierpnia w Fabryce Broni „Łucznik”-Radom zaprezentowano przedstawicielom mediów prototypy karabinków szturmowych kalibru 5,56 mm. Pomimo nazywania ich przez niektóre media karabinkami MSBS-5,56, nominalnie...

14 sierpnia w Fabryce Broni „Łucznik”-Radom zaprezentowano przedstawicielom mediów prototypy karabinków szturmowych kalibru 5,56 mm. Pomimo nazywania ich przez niektóre media karabinkami MSBS-5,56, nominalnie nie noszą one takiej nazwy, ponieważ program Modułowego Systemu Broni Strzeleckiej kalibru 5,56 zakończył się w 2011 roku. Jednak ujawnione w Radomiu konstrukcje wywodzą się bezpośrednio z modeli wykonanych w ramach tego programu i dlatego dla ułatwienia będziemy je tak nazywać. Prawdopodobnie...

Ireneusz Chloupek Wybór profesjonalistów, czyli snajperskie karabiny firmy Accuracy International

Wybór profesjonalistów, czyli snajperskie karabiny firmy Accuracy International Wybór profesjonalistów, czyli snajperskie karabiny firmy Accuracy International

„The choice of professionals worldwide” - w tym haśle reklamowym brytyjskiej firmy Accuracy International nie ma cienia przesady. Produkowane przez nią snajperskie karabiny powtarzalne wybierane są przez...

„The choice of professionals worldwide” - w tym haśle reklamowym brytyjskiej firmy Accuracy International nie ma cienia przesady. Produkowane przez nią snajperskie karabiny powtarzalne wybierane są przez profesjonalistów z całego świata: od Szwecji po Australię i od RPA po Rosję. Od kilku lat używane są także przez snajperów z polskich jednostek specjalnych.

Ireneusz Chloupek KEL-TEC SHOTGUN

KEL-TEC SHOTGUN KEL-TEC SHOTGUN

Strzelby gładkolufowe od lat zajmują istotne miejsce w arsenale policyjnych i wojskowych formacji specjalnych. Najpopularniejsze - dzięki prostej, a przez to najbardziej niezawodnej budowie - powtarzalne...

Strzelby gładkolufowe od lat zajmują istotne miejsce w arsenale policyjnych i wojskowych formacji specjalnych. Najpopularniejsze - dzięki prostej, a przez to najbardziej niezawodnej budowie - powtarzalne typy pump-action, konstruowane są jednak według schematu, w którym pojemność charakterystycznego dla większości stałego magazynka wpływa na długość całkowitą strzelby. Stawia to użytkowników przed wyborem broni o znacznej długości lub poręczniejszej, ale o niskiej szybkostrzelności praktycznej. Rozwiązaniem...

Wybrane dla Ciebie

Smartphone i funkcje specjalne w wymagających sytuacjach »

Smartphone i funkcje specjalne w wymagających sytuacjach » Smartphone i funkcje specjalne w wymagających sytuacjach »

Wymagający teren? Dowiedź się, jakie buty dobrać »

Wymagający teren? Dowiedź się, jakie buty dobrać » Wymagający teren? Dowiedź się, jakie buty dobrać »

Zdradzamy sposób na stabilny grunt pod nogami »

Zdradzamy sposób na stabilny grunt pod nogami »  Zdradzamy sposób na stabilny grunt pod nogami »

Poznaj sposób na ochronę słuchu podczas strzelań »

Poznaj sposób na ochronę słuchu podczas strzelań » Poznaj sposób na ochronę słuchu podczas strzelań »

W czym wychodzisz sukces w misji?

W czym wychodzisz sukces w misji? W czym wychodzisz sukces w misji?

Testujemy telefon do zadań specjalnych »

Testujemy telefon do zadań specjalnych » Testujemy telefon do zadań specjalnych »

Jak zostać licencjonowanym instruktorem strzelań »

Jak zostać licencjonowanym instruktorem strzelań » Jak zostać licencjonowanym instruktorem strzelań »

Dobierz buty do zimowej wyprawy »

Dobierz buty do zimowej wyprawy » Dobierz buty do zimowej wyprawy »

Ten sprzęt nie pozwoli ci zamarznąć »

Ten sprzęt nie pozwoli ci zamarznąć »  Ten sprzęt nie pozwoli ci zamarznąć »

Poznaj arkana radiokomunikacji wojskowej w XXI wieku »

Poznaj arkana radiokomunikacji wojskowej w XXI wieku » Poznaj arkana radiokomunikacji wojskowej w XXI wieku »

Jaki sprzęt najlepiej sprawdzi się w niskich temperaturach

Jaki sprzęt najlepiej sprawdzi się w niskich temperaturach Jaki sprzęt najlepiej sprawdzi się w niskich temperaturach

Jakie zalety powinny mieć buty na długą wyprawę?

Jakie zalety powinny mieć buty na długą wyprawę? Jakie zalety powinny mieć buty na długą wyprawę?

Czym najlepiej zwabić jelenia »

Czym najlepiej zwabić jelenia » Czym najlepiej zwabić jelenia »

Czym różni się dobra latarka wojskowa od policyjnej

Czym różni się dobra latarka wojskowa od policyjnej Czym różni się dobra latarka wojskowa od policyjnej

Po czym rozpoznasz żołnierza nowej generacji?

Po czym rozpoznasz żołnierza nowej generacji? Po czym rozpoznasz żołnierza nowej generacji?

Jak skutecznie chronić wzrok na poligonie?

Jak skutecznie chronić wzrok na poligonie? Jak skutecznie chronić wzrok na poligonie?

Która czołówka najlepiej sprawdzi się w akcji

Która czołówka najlepiej sprawdzi się w akcji Która czołówka najlepiej sprawdzi się w akcji

Niezwodne latarki taktyczne - skąd je pozyskać

Niezwodne latarki taktyczne - skąd je pozyskać Niezwodne latarki taktyczne  - skąd je pozyskać

Najnowsze produkty i technologie

Krzysztof Lis PRO Blackout - jak się na niego przygotować?

Blackout - jak się na niego przygotować? Blackout - jak się na niego przygotować?

W życiu zdarzają się rozmaite sytuacje. Nawet jeśli mieszka się w dużym mieście, można doświadczyć problemów z dostawami energii elektrycznej. Warto zatem odpowiednio przygotować się na blackout, wykorzystując...

W życiu zdarzają się rozmaite sytuacje. Nawet jeśli mieszka się w dużym mieście, można doświadczyć problemów z dostawami energii elektrycznej. Warto zatem odpowiednio przygotować się na blackout, wykorzystując do tego rozwiązania dostosowane do zasięgu zaistniałej sytuacji.

POLSYS EUROPE Sp. Z o.o Zintegrowana Kamizelka BULLFROG

Zintegrowana Kamizelka BULLFROG Zintegrowana Kamizelka BULLFROG

Gdziekolwiek na świecie rozwija się konflikt zbrojny, potencjalnymi ofiarami działań przeciwnika jest na końcu żołnierz. I o ile dostawy na linię frontu uzbrojenia typu ofensywnego są niezmiernie istotne...

Gdziekolwiek na świecie rozwija się konflikt zbrojny, potencjalnymi ofiarami działań przeciwnika jest na końcu żołnierz. I o ile dostawy na linię frontu uzbrojenia typu ofensywnego są niezmiernie istotne ze strategicznego punktu widzenia, przede wszystkim należy chronić bez żadnych kompromisów ludzi, którzy bezpośrednio w walkach uczestniczą. Ten aspekt ochrony życia i zdrowia żołnierzy jest w centrum zainteresowania kanadyjskiej kompanii POLSYS INC. i jej siostrzanej firmy w Polsce - POLSYS EUROPE.

Newmax Nowak i Wspólnicy S.K. DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES

DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES

DryGuard i DryGuard+ to najnowsze rozwiązania w zakresie membran paroprzepuszczalnych opracowane przez producenta markowych butów taktycznych Bates. Wprowadzone obok membrany Gore-Tex w produktach firmy,...

DryGuard i DryGuard+ to najnowsze rozwiązania w zakresie membran paroprzepuszczalnych opracowane przez producenta markowych butów taktycznych Bates. Wprowadzone obok membrany Gore-Tex w produktach firmy, stanowią innowacyjne rozwiązanie uzupełniające ofertę butów tego producenta wyposażonych w membrany zwiększające wodoodporność i przez to komfort użytkowania obuwia.

Carpatia Arms Sp. z o.o. ResGear - dbałość o szczegóły z myślą o profesjonalistach

ResGear - dbałość o szczegóły z myślą o profesjonalistach ResGear - dbałość o szczegóły z myślą o profesjonalistach

ResGear to polski producent sprzętu taktycznego, który przebojem pojawił się na rodzimym rynku, zyskując wielu wiernych klientów nie tylko wśród funkcjonariuszy służb mundurowych, zarówno w Europie, jak...

ResGear to polski producent sprzętu taktycznego, który przebojem pojawił się na rodzimym rynku, zyskując wielu wiernych klientów nie tylko wśród funkcjonariuszy służb mundurowych, zarówno w Europie, jak i w USA. Sprzęt tej marki projektowany i szyty jest w Polsce, przy użyciu najnowszych światowych technologii oraz materiałów, dzięki którym wyznacza nową jakość na naszym rynku.

Megmar Logistics & Consulting Sp. z o.o. Systemy łączności INVISIO – sprzęt dla nowoczesnego żołnierza

Systemy łączności INVISIO – sprzęt dla nowoczesnego żołnierza Systemy łączności INVISIO – sprzęt dla nowoczesnego żołnierza

Na współczesnym polu walki zapewnienie skutecznej, niezawodnej i bezpiecznej łączności na poziomie zespołów bojowych, a także między pojedynczymi operatorami jednostek wojskowych i policyjnych, należy...

Na współczesnym polu walki zapewnienie skutecznej, niezawodnej i bezpiecznej łączności na poziomie zespołów bojowych, a także między pojedynczymi operatorami jednostek wojskowych i policyjnych, należy do kwestii o kluczowym znaczeniu. Nowoczesne systemy łączności umożliwiają komunikowanie się w czasie działań operacyjnych i taktycznych, a także zabezpieczają przed hałasem o dużym natężeniu dźwięku i związanymi z tym urazami słuchu.

DURABO® Polska marka DURABO wchodzi na rynek mundurowy

Polska marka DURABO wchodzi na rynek mundurowy Polska marka DURABO wchodzi na rynek mundurowy

DURABO®, to polski brand firmy Kreator, będącej kontraktorem polskich i zagranicznych służb mundurowych. Analizując rynek odzieży taktyczno-outdoorowej, firma dostrzegła, że co prawda w ofercie znajduje...

DURABO®, to polski brand firmy Kreator, będącej kontraktorem polskich i zagranicznych służb mundurowych. Analizując rynek odzieży taktyczno-outdoorowej, firma dostrzegła, że co prawda w ofercie znajduje się wiele produktów przeznaczonych dla tej grupy odbiorców, jednak są one albo niskiej jakości spowodowanej dalekowschodnią produkcją i zastosowanymi materiałami, albo w bardzo wysokiej cenie, wynikającej z kosztów importu, np. z USA. W konsekwencji tego firma uznała, że brakuje na rynku oferty odzieży...

OPC Sp. z.o.o. Vademecum okularów przeciwsłonecznych

Vademecum okularów przeciwsłonecznych Vademecum okularów przeciwsłonecznych

Czas wiosenno-letni to zdecydowanie ta pora roku, kiedy większość z nas podchodzi do tematu zakupu nowych okularów przeciwsłonecznych. Silne natężenie szkodliwego promieniowania UV powoduje, że nasz wzrok...

Czas wiosenno-letni to zdecydowanie ta pora roku, kiedy większość z nas podchodzi do tematu zakupu nowych okularów przeciwsłonecznych. Silne natężenie szkodliwego promieniowania UV powoduje, że nasz wzrok zaczyna się intensywniej męczyć, doskwiera nam obniżony komfort widzenia, a kolory przybierają przekłamane barwy.

poza-domem.pl Jakie są rodzaje łuków strzeleckich?

Jakie są rodzaje łuków strzeleckich? Jakie są rodzaje łuków strzeleckich?

Łucznictwo to szlachetny sport, jego historia sięga początków cywilizowanego świata a może nawet dalej. Długo był podstawowym narzędziem wykorzystywanym podczas polowań. Łuki wyszły z łask dopiero wraz...

Łucznictwo to szlachetny sport, jego historia sięga początków cywilizowanego świata a może nawet dalej. Długo był podstawowym narzędziem wykorzystywanym podczas polowań. Łuki wyszły z łask dopiero wraz z momentem pojawienia się broni palnej. Jednak nie zniknęły całkowicie. Zmienił się charakter ich użycia. W dzisiejszych czasach wykorzystywane są w sportach strzeleckich, na olimpiadach, a także hobbystycznie. Jeśli interesuje Cię łucznictwo, to sprawdź jaki łuk na początek będzie najlepszym wyborem.

Ewelina Grzesik TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic

TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic

„Czołówka” jest niezbędnym narzędziem pracy żołnierzy i medyków, ale nie tylko. Niektórzy sportowcy, turyści, miłośnicy kijów trekkingowych czy bywalcy biwaków nie wyobrażają sobie życia bez dobrej czołówki....

„Czołówka” jest niezbędnym narzędziem pracy żołnierzy i medyków, ale nie tylko. Niektórzy sportowcy, turyści, miłośnicy kijów trekkingowych czy bywalcy biwaków nie wyobrażają sobie życia bez dobrej czołówki. Dlatego przetestowaliśmy i sprawdziliśmy, czy warto zainwestować w latarkę TUNDRA THL0111 firmy MACTRONIC.

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Special-Ops