Tytan – projekt polskiego „żołnierza przyszłości”

Prace nad Tytanem trwają już kilka lat (jako ich początek można przyjąć rok 2007), ale od sierpnia 2012 roku zostały one usystematyzowane – wtedy powstały założenia taktyczno-techniczne dla Zintegrowanego Indywidualnego Systemu Walki Tytan (ZISW Tytan). Wówczas po raz pierwszy pojawiło się w nazwie projektu słowo „zintegrowany”, które jednoznacznie wskazuje, co jest głównym zadaniem stojącym przed konsorcjum realizującym program.

W jego skład wchodzi 13 podmiotów – liderem jest Bumar PCO (dawniej Bumar-Żołnierz), który na tej pozycji zastąpił Bumar S.A., zaś pozostałymi udziałowcami są: Polski Holding Obronny (PHO,dawniej Bumar S.A. - koordynator projektu) Centrum Naukowo Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej RADWAR SA (obecnie Bumar Elektronika), Fabryka Broni Łucznik-Radom sp. z o.o., Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Sprzętu Ochronnego Maskpol S.A., Zakłady Metalowe Mesko S.A., Zakłady Metalowe DEZAMET S.A., Radmor S.A., WB Electronics, Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii oraz Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej.

Na początku bieżącego roku odbyły się negocjacje pomiędzy Ministerstwem Obrony Narodowej a konsorcjum, w wyniku których została złożona oferta na na prace badawczo-rozwojowe oraz wdrożenie zarówno poszczególnych elementów, jak i całego systemu Tytan. Następnie rozpoczęły się negocjacje, których zakończenie planowane jest w drugiej połowie br.

Głównym celem prac nad systemem będzie zintegrowanie poszczególnych elementów w jedną, sprawnie działającą całość. Niektóre z nich już powstały i działają, a także były prezentowane publicznie i opisywane w prasie fachowej. Było to jednak coś, co można (nieco na wyrost) określić „inicjatywą własną” konsorcjum, gdyż powstawały one na podstawie bardzo ogólnych założeń i znajomości potrzeb, a nie konkretnych wytycznych przyszłego gestora, czyli MON. Wówczas powstały dwie podstawowe, wstępne konfiguracje systemu Tytan, które można określić jako „demonstratory technologii” - pierwsza z nich została zaprezentowana w 2010 roku, a druga dwa lata później.

Mimo to, wiele z pokazanych elementów z dużą dozą prawdopodobieństwa znajdzie swoje miejsce w zintegrowanym systemie, ale warunkiem sine qua non będzie połączenie ich w jedną, sprawnie działającą całość. Konkretne informacje o tym, co wejdzie w skład systemu, a przede wszystkim – jak wyglądają ZTT, będą ujawnione po zakończeniu negocjacji – do tego czasu wszystkie tego typu informacje stanowią tajemnicę handlową.

Jedno można powiedzieć już dziś – praktycznie wszystkie będą musiały być przekonstruowane. Wynika to z faktu, że dotąd albo funkcjonowały jako niezależne elementy (choć jako części składowe większej całości i tworzone z myślą o systemie) albo jako podsystemy, a w ZISW wszystkie elementy będą stanowić jeden, kompletny system. Dotyczyć to będzie nośnika systemu (kamizelki zintegrowanej), ale też okablowania, zasilania, ekranowania, wzajemnej komunikacji i oprogramowania.

Największe zmiany w poszczególnych elementach może przynieść konieczność spełnienia wymogów masowych systemu, co z kolei może zaowocować potrzebą opracowania jednego, wspólnego źródła zasilania w miejsce indywidualnych źródeł energii poszczególnych składników. Zresztą, jak pokazują wyniki prac nad systemami „żołnierza przyszłości” w innych krajach, to właśnie kwestia zasilania jest jedną z trudniejszych do pokonania barier – niewielkie gabarytowo i stosunkowo lekkie źródło energii musi zapewnić funkcjonowanie systemu przez długi czas, co nie jest sprawą tak prostą, jak mogłoby się wydawać.

Wzajemne połączenie poszczególnych składowych systemu oraz ich planowane rozmieszczenie wymusi także zmiany w nośniku systemu, czyli osłonie balistycznej (kamizelce zintegrowanej) oraz umundurowaniu żołnierza – jak widać to, co dotąd wydawało się stosunkowo proste do stworzenia przez poszczególne firmy, jako całość jest skomplikowanym systemem naczyń połączonych, gdzie zmiana jednego elementu pociąga za sobą konieczność przekonstruowania kolejnych. I to przede wszystkim z tym problemem będzie borykać się konsorcjum po rozpoczęciu prac, co ma nastąpić na przełomie lata i jesieni br.

Oprócz potrzeby wdrożenia kompletnego systemu przyszły gestor wyraża też zainteresowanie wdrożeniem poszczególnych jego elementów – nie każdy żołnierz w Wojsku Polskim będzie musiał używać całego zestawu, bo do realizacji niektórych zadań wystarczy jedynie część elementów wchodzących w jego skład. Mowa jest tutaj przede wszystkim o środkach łączności, urządzeniach elektrooptycznych oraz uzbrojeniu (np. karabinki systemu MSBS).

ZTT mają uwzględniać również postęp technologiczny, ale firmy pracujące nad poszczególnymi modułami kontynuują prace nad nimi, finansując je bądź z funduszy własnych, bądź z pieniędzy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, zatem jest on „na bieżąco” uwzględniany w poszczególnych projektach.

Wiadomo też, że Tytan – według wymagań MON – będzie musiał mieć strukturę otwartą. Wynika to właśnie z uwzględnienia postępu technologicznego – nowo powstające moduły będą mogły bez problemu i konieczności przekonstruowania systemu zastąpić starsze, zaś całość będzie mogła być konfigurowana w zależności od potrzeb. Nie chodzi tu o konfigurowanie przez „końcowego użytkownika”, czyli żołnierza, ale o wachlarz możliwych do dostarczenia konfiguracji systemu, spełniajacych specyficzne wymagania zamawiającego. Wynikać to może choćby z uwzględnienia roli, jaką dany żołnierz ma pełnić na polu walki – inna konfiguracja będzie przeznaczona dla strzelca, a inna dla dówdcy drużyny czy plutonu.

Konsorcjum pracujące nad Tytanem będzie odpowiedzialne za prace badawczo-rozwojowe, jego opracowanie i zintegrowanie oraz za dostawę do wojska. oczywiście, system wcześniej będzie musiał przejść całą procedurę wdrożeniową. Gestor wymaga również stworzenia wersji szkolnej i treningowej Tytana.

Niestety, jak wspomnieliśmy, do momentu zakończenia negocjacji wszelkie szczegółowe informacje pozostają niejawne – wynika to zarówno zachowania tajemnicy handlowej, jak i ustawy o ochronie informacji niejawnej. Po zakończeniu negocjacji zapewne zostaną one upublicznione, a wówczas dowiemy się szczegółów na temat ZTT i wymagań, jakie one stawiają, w tym konfiguracji ZISW oraz terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych etapów prac. Biorąc pod uwagę orientacyjne terminy zakończenia negocjacji, być może nastąpi to już podczas tegorocznego MSPO.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!