Vingmate FCS 4500 SKO dla granatnika automatycznego

Spółka Vinghøg AS, trzecia co do wielkości firma zbrojeniowa w Norwegii, należąca obecnie do Rheinmetall Nordic AS (dawniej: Simrad Optronics ASA) będącego częścią światowego potentata – Rheinmetall Defence, od wielu dziesięcioleci specjalizuje się w produkcji na potrzeby sił zbrojnych (głównie państw skandynawskich) zaawansowanych urządzeń optoelektronicznych (np. przystawki noktowizyjne KN200/KN250, gogle noktowizyjne GN, lornetka noktowizyjna KDN250), laserowych wskaźników celu (np. TYR), czy systemów wykrywania, identyfikacji, lokalizacji oraz obserwacji celów (np. LP10TL w połączeniu z FOI200).

W swoim portfolio producent ten ma również systemy kierowania ogniem rodziny Vingmate przeznaczone zarówno do broni indywidualnej – model Vingmate MR 500 (podwieszane i przenośne granatniki kalibru 40 mm, jednorazowe granatniki przeciwpancerne jak AT-4 czy M72 LAW), jak i zespołowej – modele Vingmate SL (daw­niej Vingfire, przeznaczony do granatników Carl-Gustaf kal. 84 mm oraz karabinów maszynowych kal. 12,7 mm) oraz Vingmate Advanced/FCS 4500 (przeznaczony głównie do granatników automatycznych kal. 40 mm).

Trafić pierwszym strzałem

Współczesne armie, w tym również jednostki specjalne, potrzebują uniwersalnych systemów wsparcia ogniowego, które będą charakteryzowały się możliwością skutecznego rażenia różnych typów celów, zdolnością do prowadzenia precyzyjnego ostrzału oraz będą przystosowane do wykorzystania amunicji programowalnej (tzw. airburst).

Tradycyjne systemy wsparcia, jak moździerze oraz wielkokalibrowe karabiny maszynowe, mają swoje niezaprzeczalne zalety, ale również wady. Pewnym połączeniem możliwości ogniowych tych dwóch rodzajów broni stały się granatniki automatyczne/maszynowe (GA), które charakteryzują się wysoką szybkostrzelnością oraz możliwością niszczenia różnych celów, w tym powierzchniowych.

Jednak i w przypadku GA wraz z ewolucją pola walki, wzrostem znaczenia konfliktów asymetrycznych, pojawiły się nowe potrzeby, w tym konieczność prowadzenia precyzyjnego ognia, dokładnego trafiania niewielkich celów, minimalizowania zniszczeń wokół celu (tzw. collateral damage), czy rażenia celów za osłoną (np. z wykorzystaniem amunicji programowalnej).

Pożądanymi cechami broni wsparcia, szczególnie z punktu widzenia jednostek specjalnych, jest również szybkość reakcji/odpowiedzi na zagrożenie, celność, skuteczność oraz ograniczone zużycie amunicji.

Jednym ze sposobów, poza stosowaniem różnych typów amunicji, zwiększenia skuteczności oraz rozszerzenia możliwości zwalczania różnych celów za pomocą granatnika maszynowego, jest wyposażenie go w system kierowania ogniem, jak Vingmate FCS.

Dzięki tak przeprowadzonej modernizacji znajdującego się na wyposażeniu uzbrojenia możliwe jest osiągnięcie kilku istotnych korzyści, jak:

• zwiększenie prawdopodobieństwa trafienia w cel pierwszym strzałem,
• skrócenie czasu reakcji od wykrycia/identyfikacji celu do jego ostrzelania/zniszczenia,
• wzrost skutecznego zasięgu,
• zmniejszenie zużycia amunicji,
• uproszczenie szkolenia obsługi.

Wymienione powyżej nowe właściwości oraz inne, o których poniżej, można dzięki zastosowaniu systemu Vingmate FCS 4500 zaimplementować do granatników automatycznych na amunicję 40 mm x 53, w tym modeli znajdujących się na wyposażeniu pododdziałów Wojska Polskiego, również i tych specjalnych. Zresztą możliwości integracji tego systemu z innymi typami broni wsparcia/zespołowej są znacznie większe.

Czytaj też: Saab Barracuda - system kamuflażu >>>

Vingmate Fire Control System

Początki systemu Vingmate FCS 4500 sięgają roku 2000, gdy ruszył program finansowany przez armię norweską, mający na celu opracowanie celownika, który posiadałby pewne funkcje systemu kierowania ogniem i mógłby być stosowany zarówno na broni indywidualnej, jak i zespołowej. Został on zakończony w 2004 roku, a jego efektem było stworzenie celownika VingSight.

Firma Vinghøg AS zadecydowała o kontynuowaniu prac, tym razem finansowanych ze środków własnych i skupionych na opracowaniu SKO przeznaczonego dla granatników automatycznych kal. 40 mm.

Pierwszy prototyp Vingmate FCS został zaprezentowany w październiku 2006 r. podczas konferencji Land Warfare Conference w Brisbane w Australii. Trzecią generację, gotową już do produkcji seryjnej i obecnie wytwarzaną, pokazano w 2010 r. na targach Eurosatory w Paryżu, pod koniec tego roku rozpoczęły się również dostawy seryjnych Vingmate FCS.

Od czasu premiery SKO Vingmate został dostarczony w liczbie ponad 600 egz. do sił zbrojnych: Kanady, Nowej Zelandii, Norwegii, Włoch oraz jednostek specjalnych podległych USSOCOM. Zresztą najliczniejszą grupę użytkowników norweskiego systemu kierowania ogniem stanowią właśnie jednostki specjalne wymienionych państw, choć oczywiście najwięcej egzemplarzy trafiło do regularnych wojsk.

Vingmate FCS został już sprawdzony także w warunkach bojowych w trakcie działań w Afganistanie, prowadzonych m.in. przez norweski kontyngent ISAF.

System jest też poddawany ciągłym modernizacjom (m.in. nowa płyta główna, nowe łącze Ethernet itp.), wynikającym w dużej mierze z uwag płynących od użytkowników i ich doświadczeń z użycia SKO w warunkach bojowych.

Vingmate FCS nie jest oczywiście tanim urządzeniem, co zresztą wynika z jego zaawansowania technologicznego (rozbudowany system elektrooptyczny) i cech użytkowych (różne funkcje, możliwość współpracy z systemami zarządzania polem walki – BMS oraz programatorami do amunicji programowalnej 40 mm x 53 High Velocity). Jednak korzyści wynikające z zastosowania SKO, które wprost przekładają się na wzrost możliwości systemu uzbrojenia w niego wyposażonego, całkowicie rekompensują poniesione nakłady.

Co istotne z punktu widzenia potencjalnych użytkowników, integracja Vingmate FCS z eksploatowanymi typami granatników automatycznych na amunicję 40 mm x 53, jak np. General Dynamics Mk 19 Mod 3, General Dynamics Mk47 Mod 0, czy Heckler & Koch GMG, nie wymaga ingerencji w konstrukcję broni. Uzyskujemy w ten prosty sposób „starą broń” o zupełnie nowych możliwościach:

• wysokie prawdopodobieństwo trafienia pierwszym granatem w cel na dystansie do 1500 m (skutecznie rażenie celów bez konieczności uprzedniego wstrzeliwania się w nie);
• wysoka precyzja trafień na dystansie do 2000 m;
• szybka identyfikacja celu oraz krótki czas od jego wykrycia do zniszczenia;
• umożliwienie szybkiego zwalczania/rażenia kilku celów;
• możliwość prowadzenia ognia pośredniego;
• szersze spektrum zastosowań, wzrost liczby możliwych do niszczenia celów, co przekłada się na większą elastyczność w użyciu;
• redukcja ilości amunicji potrzebnej do zniszczenia celu, a co za tym idzie, możliwość ostrzelania większej liczby celi przy tym samym zapasie amunicji. To przekłada się również na dłuższy okres wykorzystania danej jednostki broni w trakcie misji, wynikający z efektywniejszego, oszczędniejszego zużycia amunicji.
• możliwość wpięcia broni w system zarządzania polem walki (BMS) i przesyłania do niego lub pobierania z niego informacji o celach (możliwy transfer takich danych jak: mapy, zdjęcia, obraz, współrzędne celu, położenie oddziałów własnych, tabele balistyczne, dane meteorologiczne).

Dodatkowymi korzyściami wynikającymi z zastosowania norweskiego SKO na granatniku automatycznym jest zmniejszenie ekspozycji obsługi na zagrożenie ze strony przeciwnika oraz obniżenie ryzyka wystąpienia tzw. collateral damage.

W wyniku tak przeprowadzonej modernizacji GA staje się, z broni siłą rzeczy charakteryzującej się znacznym polem rażenia, precyzyjnym narzędziem do eliminacji przeciwnika. Nadal można za jego pomocą niszczyć cele powierzchniowe, ale także te ukryte za przeszkodami, osłonami, w okopach, czy wręcz punktowe, jak pojedyncze stanowiska ogniowe zlokalizowane np. w oknie budynku, czy niewielkie pojazdy. Do realizacji części z tych zadań konieczne będzie wykorzystanie amunicji programowalnej, a jej użycie możliwe jest jedynie w przypadku broni wyposażonej w SKO.

Czytaj też: Tablet do zadań specjalnych >>>

Modułowa konstrukcja

Vingmate FCS składa się z trzech modułów: optoelektronicznego zespołu celowniczo-kontrolnego (Fire Control Unit), wyświetlacza (Display Control Unit) oraz niewielkiego kontrolera (Keypad Control Unit).

Montowany z prawej strony granatnika do jego podstawy (na specjalnym montażu zapewniającym zgranie modułu z osią lufy z tolerancją ±0,25 mrad, bez konieczności korekcji przez ponad 500 strzałów lub do 100 montowań/demontowań) moduł FCU stanowi mózg całego systemu, a w jego obudowie zamontowane są:

• dzienna kamera cyfrowa z matrycą CCD,
• dalmierz laserowy 1550 nm (klasa 1 wg IEC 60825-1 Ed1.2),
• kompas cyfrowy,
• komputer balistyczny,
• programator amunicji typu airburst,
• rezerwowy akumulator tzw. backup (akumulator typu BB-2590/U, ich 2 szt. zapewniają do 8 godzin pracy)
• oraz jednostka kontrolna źródła zasilania (różne konfiguracje akumulatorów BB-2590/U (ich 2 szt. zapewniają 24-godzinny czas pracy systemu).

Opcjonalnie Vingmate FCS może być zasilany z zewnętrznego źródła o napięciu 28  V DC/110–230  VAC (np. z instalacji elektrycznej pojazdu, na którym zamontowany jest granatnik).

FCU jest „odpowiedzialny” za wszystkie funkcje kierowania ogniem, w tym wyliczanie poprawek dla ognia bezpośredniego lub pośredniego oraz korekcję ustawienia znaku celowniczego wyświetlanego na monitorze na bazie:

• pomiaru odległości do celu;
• danych dotyczących warunków meteorologicznych:
  - prędkości i kierunku wiatru,
  - temperatury
  - oraz ciśnienia [wprowadzane ręcznie lub pobrane z zewnętrznych źródeł jak BMS, zgodnie ze standardem METCM (STANAG 4082) i MET3B];
• zapisanych tabel balistycznych (zawarte w nich dane mogą być uzupełniane przez użytkownika).

Moduł ten współpracuje również z programatorem amunicji programowalnej, wyliczając czasy inicjacji/detonacji.

Na górnej powierzchni (2 szt.) oraz na prawym boku (1 szt.) obudowy FCU umieszczone zostały szyny montażowe Mil-Std-1913, na których może być montowane opcjonalne wyposażenie: celowniki termowizyjne (np. AN/PAS-13 lub inny z wyjściem wideo) oraz wskaźniki/podświetlacze laserowe.

Dedykowaną przystawką termowizyjną jest KN200, z którą Vingmate FCS był kwalifikowany przez producenta.

Na tylnej ścianie zlokalizowane są gniazda, w tym USB 2 oraz Ethernet. Masa FCU to 4585 g.

Kolejny moduł – DCU – montowany na górnej powierzchni komory zamkowej granatnika (np. na szynie przeznaczonej do montażu celowników optycznych) kryje w swojej obudowie wyświetlacz OLED (Organic Light-Emitting Diode) z powiększającą go soczewką oraz GPS-em. Wyświetlacz jest przystosowany do współpracy z goglami noktowizyjnymi i nie emituje światła, które w nocy podświetlałoby celowniczego.

DCU jest połączony kablem z modułem FCU, a znajdujące się na tylnej ścianie jego obudowy wejścia/wyjścia pozwalają na podłączenie zewnętrznego odbiornika GPS (zgodnego z protokołami NEMA183, jak PLGR+96 czy AN/PSN-13 DAGR) oraz zewnętrznych monitorów/wyświetlaczy, np. nahełmowych (Helmet Mounted Display). Masa DCU wynosi 1590 g.

Ostatnim elementem wchodzącym w skład systemu Vingmate FCS jest niewielki kontroler (pad) – KCU – z przyciskiem uruchamiającym dalmierz laserowy oraz małym joystickiem (5-położeniowy) do obsługi menu. Moduł ten jest montowany na jednym z chwytów tylcowych (prawym lub lewym, w zależności od preferencji celowniczego) granatnika za pomocą uniwersalnego uchwytu montażowego.

Masa KCU to 180 g, a łącznie cały Vingmate FCS waży trochę ponad 6 kilogramów.

Norweski system może pracować w kilku trybach:  

• Combat Fire Mode (podstawowy tryb pracy z prostą grafiką),
• Direct Fire Mode (bardziej rozbudowany tryb z większą ilością informacji prezentowanych na wyświetlaczu, jak pozycja własna i celu, warunki meteorologiczne; możliwość wyboru celów wcześniej rozpoznanych; możliwość wyboru pomiędzy kanałem dziennym a termowizja),
• Target Aquisition Mode (tryb wykrycia, identyfikacji oraz lokalizacji celu na dystansie do 4500 m; wizualizacja informacji o celu: pozycja, odległość, azymut, elewacja; własna pozycja; wstępna rejestracja celów dla ognia bezpośred­niego i pośredniego; możliwość zapisania danych 20 celów)
• Indirect Fire Mode (tryb ognia pośredniego według koordynatów, możliwość wyboru niskiej lub wysokiej trajektorii, możliwość korygowania ognia przez wysuniętego obserwatora).

Swoistym uzupełnieniem możliwości, jakie niesie ze sobą zastosowanie systemu Vingmate FCS, jest przeznaczony do niego trenażer: Vingsim Trainer, który może być użyty nawet w warunkach polowych w celu podnoszenia umiejętności celowniczych/obsług granatników automatycznych, czy karabinów maszynowych kal. 12,7 mm. Za jego pomocą można ćwiczyć realistyczne scenariusze, w tym przed planowaną do realizacji misją.

Vingmate FCS to nowoczesny system kierowania ogniem, dzięki któremu można w znaczący sposób podnieść efektywność znajdującej się już w użyciu broni oraz stosować nowoczesną amunicję programowalną (np. rodzina amunicji 40 mm x 53 HV/HE/HEPD „Velan” firmy Rheinmetall Waffe Munition GmbH). Może być montowany na różnych typach granatników automatycznych strzelających amunicją 40 mm x 53, nawet tak „egzotycznych”, jak Denel Y3 AGL czy ST Kinetics CSI 40 AGL oraz innych rodzajach broni zespołowej/wsparcia, poczynając od karabinów maszynowych kal. 12,7 (M2 HB), a kończąc na armatach kal. 20 mm i 30 mm.

Czytaj też: Special OPS Bunker >>>

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!