Special-Ops.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

URNA za granicą

URNA za granicą URNA PCR/Lubomir Macha
 

URNA za granicą URNA PCR/Lubomir Macha


 

Útvar rychlého nasazeni Policie České republiky (URNa PČR), czyli Jednostka szybkiego reagowania czeskiej policji, to jej główna, centralnie podporządkowana formacja do działań przeciwterrorystycznych oraz zatrzymywania najgroźniejszych przestępców na terenie całego kraju (SPECIAL OPS nr 3 (16) 2012). Od prawie dziesięciu lat wykonuje ona również zadania za granicą, związane z ochroną czeskich dyplomatów i placówek dyplomatycznych w najniebezpieczniejszych regionach świata.

Zobacz także

Krzysztof Mątecki GSOF duchy z gór Kaukazu

GSOF duchy z gór Kaukazu GSOF duchy z gór Kaukazu

W czasie wojny gruzińsko-rosyjskiej w 2008 roku to ich najbardziej bali się rosyjscy żołnierze. Nigdy nie wiedzieli, czy nie pojawią się nagle w ciemności nocy lub w gęstych lasach Gruzji. Operatorzy Gruzińskiej...

W czasie wojny gruzińsko-rosyjskiej w 2008 roku to ich najbardziej bali się rosyjscy żołnierze. Nigdy nie wiedzieli, czy nie pojawią się nagle w ciemności nocy lub w gęstych lasach Gruzji. Operatorzy Gruzińskiej Brygady Sił Specjalnych (GSOF) są niczym duchy, których zadaniem jest wywoływanie strachu i paniki w szeregach wroga.

Krzysztof Mątecki GR KMP Poznań – pomagamy i chronimy!

GR KMP Poznań – pomagamy i chronimy! GR KMP Poznań – pomagamy i chronimy!

Scenariusz ich służby pisze życie. Pozostający w ciągłej gotowości nigdy nie wiedzą, kiedy z pozoru zwykły dzień służby przerodzi się w akcję zatrzymania groźnego przestępcy lub rozwiązania sytuacji kryzysowej...

Scenariusz ich służby pisze życie. Pozostający w ciągłej gotowości nigdy nie wiedzą, kiedy z pozoru zwykły dzień służby przerodzi się w akcję zatrzymania groźnego przestępcy lub rozwiązania sytuacji kryzysowej z udziałem osób pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Dzięki wyćwiczonej przez lata taktyce, w sytuacjach, gdy liczy się każda chwila, funkcjonariusze poznańskiej Grupy Realizacyjnej skutecznie neutralizują zagrożenie, by policjanci z innych pionów mogli bezpiecznie wykonywać swoje...

Krzysztof Mątecki BOPE Zwycięstwo nad śmiercią!

BOPE Zwycięstwo nad śmiercią! BOPE Zwycięstwo nad śmiercią!

Działający w Rio de Janeiro Batalion Operacji Specjalnych Policji (Batalhão de Operações Policiais Especiais BOPE) jest jedną z najbardziej doświadczonych w walce miejskiej jednostek na świecie. Zatrzymując...

Działający w Rio de Janeiro Batalion Operacji Specjalnych Policji (Batalhão de Operações Policiais Especiais BOPE) jest jedną z najbardziej doświadczonych w walce miejskiej jednostek na świecie. Zatrzymując członków gangów narkotykowych w ufortyfikowanym labiryncie faweli, gdzie codziennie dochodzi do strzelanin i zabójstw, funkcjonariusze BOPE każdego dnia oszukują śmierć, wyznając prostą zasadę – „albo zdążysz zabić, albo zostaniesz zabity”.

Do tego typu zadań zaczęto angażować funkcjonariuszy poprzedniczki URN, czechosłowackiej jednostki antyterrorystycznej UZU, już w pierwszych latach po jej utworzeniu. Po raz pierwszy trzech z nich wzięło udział w misji zagranicznej jako ochrona osobista w 1983 r., strzegąc zastępcy szefa czechosłowackiego MSW podczas wizyty w stolicy Afganistanu. Dwa lata później wypełniali jako air-marshale zadania związane z zabezpieczeniem międzynarodowych lotów czechosłowackimi liniami pasażerskimi z Kuby, Kanady, Portugalii i Szwajcarii do Moskwy, w okresie trwania tam XII Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów.

W 1990 r. kilkuosobowa ekipa została skierowana do ochrony ambasady Czechosłowacji w Hawanie, w 2000 r. do placówki w Wiedniu, a cztery lata później, podczas Olimpiady w Atenach, URNa chroniła ambasadę Czech w stolicy Grecji. Od tamtej pory czescy antyterroryści regularnie zajmują się wzmacnianiem ochrony dyplomatów i przedstawicielstw dyplomatycznych swego kraju w najbardziej niebezpiecznych regionach świata.

Czechy nie posiadają odrębnej struktury, odpowiedzialnej za tego typu zadania, takiej jak polskie Biuro Ochrony Rządu, rosyjska Federalna Służba Ochrony czy amerykańskie Secret Service i Diplomatic Security Service. Nad bezpieczeństwem najwyższych przedstawicieli państwa czuwa Ochranná služba Policie ČR, a dokładniej: wyodrębnione w policji formacje ochrony prezydenta (Útvar pro ochranu prezidenta ČR) i ochrony urzędników konstytucyjnych (Útvar pro ochranu ústavních činitelů). Żadna z nich nie ma jednak komponentu specjalnego o charakterze kontrofensywnym, przeznaczonego do wsparcia bojowego ochrony bezpośredniej osób i obiektów.

Dlatego też URNa wielokrotnie odgrywała istotną rolę, nawet podczas zabezpieczania ważnych spotkań międzynarodowych na szczeblu rządowym na terenie Czech, wizyt prezydenckich itp., zapewniając m.in. grupy wsparcia taktycznego i ochronę kontrsnajperską. Rosnące zagrożenie terrorystyczne na świecie, przynależność Czech do NATO, udział kontyngentów wojskowych AČR w kampaniach w Iraku i Afganistanie, to tylko kilka głównych przyczyn, w związku z którymi od pierwszych dni XXI wieku konieczne stało się natomiast wprowadzenie szczególnych środków bezpieczeństwa podczas wizyt czeskich dyplomatów w strefach wysokiego ryzyka lub działań wojennych, jak również w celu ochrony funkcjonujących tam placówek dyplomatycznych Republiki Czeskiej.

Funkcjonariusze URNa biorą udział w wynikających z tego misjach poza krajem na wniosek ministerstwa spraw zagranicznych (MZV), kierowany do ministerstwa spraw wewnętrznych, które zleca wydzielenie niezbędnych sił i środków prezydentowi policji.

Z racji odpowiedniego wyszkolenia i wyposażenia, zadania czasowego wzmacniania ochrony fizycznej pracowników i obiektów MZV w sytuacjach szczególnego zagrożenia powierzane są wówczas centralnej jednostce kontrterrorystycznej, która ustala zakres i szczegóły działania z wydziałem bezpieczeństwa MSZ (Bezpečnostní odbor MZV ČR).

Specjaliści z URNa przeprowadzają oprócz tego rekonesanse przed wizytami czeskich dyplomatów w strefach podwyższonego ryzyka (np. już w 2000 r. w Libanie) oraz opracowują plany działania na wypadek zamachu na konkretne placówki dyplomatyczne i konieczności ich ewakuacji. Prowadzą także specjalne szkolenia dla pracowników MZV przed ich skierowaniem w niebezpieczne rejony, ucząc zachowania w sytuacjach różnych zagrożeń terrorystycznych, zapoznając z zasadami pracy zespołów ochrony VIP-ów oraz wykorzystywanym do tego sprzętem – z nauką podstaw posługiwania się bronią i prowadzenia skrycie opancerzonych pojazdów włącznie.

Od czerwca 2003 r. zespoły z URNa pełnią nieprzerwanie służbę jako ochrona ambasady Czech w stolicy Iraku, Bagdadzie oraz eskorta jej pracowników podczas wykonywania zadań w terenie. Początkowo wspierali je żołnierze z 601. jednostki sił specjalnych AČR, ale wkrótce wycofano ich do kraju. Jesienią URNa przejęła tam także od żandarmerii wojskowej ochronę czeskich pracowników Tymczasowych Władz Koalicyjnych (CPA – Coalition Provisional Authority).

Zespoły ochronne kompletowane były z funkcjonariuszy wywodzących się z różnych pododdziałów jednostki, dlatego konieczne było ich szybkie zgranie. W Iraku działali oni w turach trzymiesięcznych, a więc w ciągu następnych kilku lat przez ten kraj przewinął się prawie cały personel pionu bojowego i dowództwa, niektórzy nawet kilkakrotnie, czego wynikiem było nie tylko zdobycie nowych, cennych doświadczeń, ale i m.in. podwyższenie poziomu znajomości języka angielskiego.

W tym czasie w Bagdadzie dochodziło do średnio dziesięciu zamachów dziennie, a praca w ochronie ambasady oraz przejazdów dyplomatów (czasami bardzo dalekich, jak np. podczas wizyty czeskiego ambasadora gen. mjr. Petra Voznici w Kurdystanie w 2008 r.) oznaczała stałe napięcie, utrzymywanie najwyższego poziomu uwagi i gotowości do walki. Zadanie miało charakter kompleksowy – nie ograniczało się do bezpośredniego zabezpieczania z bronią obiektu lub eskortowania poza nim pracowników poselstwa, ale także wymagało działań prewencyjnych i starannego planowania. Przede wszystkim należało zdobywać informacje od policji, innych ekip ochrony, a także własnych źródeł-informatorów. Dzięki temu możliwe było przygotowanie się na zagrożenia, wytypowanie potencjalnych możliwości zamachów, wykrycie słabych stron systemu zabezpieczenia placówki, by następnie w sposób jawny lub skryty je wyeliminować, nie dając się zaskoczyć przeciwnikowi.

Służba miała w większości charakter low-profi le, to jest pełniona była bez rzucania się w oczy, po cywilnemu, ale czasami - zwłaszcza w późniejszych latach, gdy na terenie Bagdadu nie było już tylu żołnierzy koalicji - wskazane było otwarte demonstrowanie siły, by widok aktywnej, silnie uzbrojonej ochrony odstręczał przynajmniej część ewentualnych zamachowców. Dynamiczne planowanie harmonogramów czasowych i tras przejazdów zapobiegało natomiast wykorzystaniu przez przeciwnika zgubnej rutyny, która czasem wkrada się w działania mniej profesjonalnej ochrony. Ostatni element to aktywna ochrona kontrofensywna, reagująca błyskawicznie na bezpośrednie zagrożenia, gdy ryzykując własnym życiem trzeba zapewnić bezpieczeństwo personelowi ambasady lub CPA unikając zamachu, odpierając go i ewakuując chronione osoby. To zaś wymaga przewidzenia konkretnych typów zdarzeń oraz przetrenowania odpowiednich procedur na ich wypadek.

Podczas operowania w tym wrogim środowisku operatorzy URNa korzystali głównie ze skrycie opancerzonych samochodów terenowych Toyota Land Cruiser, z których część posiadała specjalne luki strzelnicze w kuloodpornych szybach. Początkowo operatorzy wyposażeni byli w pm HK MP5, ale ponieważ stosowana do nich amunicja pistoletowa 9 mm Parabellum była zbyt słaba przy strzelaniu do przeciwników w pojazdach lub za innymi osłonami, najpierw zastąpiono je 7,62-mm karabinkami automatycznymi Sa vz. 58, które z czasem uzupełniono o nowe 5,56-mm HK G36 oraz belgijskie 5,7-mm FN P90.

Te ostatnie dzięki bardzo pojemnym magazynkom i kompaktowym wymiarom doskonale sprawdzały się zwłaszcza podczas poruszania się pojazdami. Precyzyjny ogień zapewniały powtarzalne karabiny snajperskie SIG-Sauer SSG 3000 kalibru 7,62 mm i Sako TRG-42 na nabój .338 Lapua Magnum, uzupełnione ostatnio o samoczynno-samopowtarzalne 7,62-mm HK417. Niedawno jednostka nabyła pod kątem misji zagranicznych 5,56-mm ręczny karabinek maszynowy FN Minimi Para.

Niedługo po przybyciu do Iraku funkcjonariusze z URNa nawiązali kontakty z innymi, działającymi tam koalicyjnymi jednostkami specjalnymi, wykonującymi również zadania związane z ochroną VIP-ów i placówek dyplomatycznych: brytyjską SAS, niemiecką GSG9, polską JW GROM, amerykańską Deltą itp., współpracując z nimi przy niektórych konwojach, wymieniając się informacjami, doświadczeniami, ustalając wspólne strategie na wypadek konieczności nagłej ewakuacji z Iraku. Zespół z URNa planował tam, m.in. przy wsparciu SAS, operację odbicia trzech czeskich dziennikarzy, porwanych w grudniu 2004 roku. Problemem był brak na miejscu niezbędnego wyposażenia szturmowego, które bez wahania zaoferowali się użyczyć Brytyjczycy, ale do akcji ostatecznie nie doszło, gdyż porywacze po kilku dniach uwolnili dziennikarzy. Szczególnie bliska współpraca łączyła zespół czeskich ochroniarzy z odpowiednikiem ze słowackiej jednostki UOU „Ryś” (SPECIAL OPS 3 (10) 2011), jako że w zamachu bombowym dokonanym 11 czerwca 2005 roku za pomocą wyładowanego materiałami wybuchowymi pojazdu-cysterny budynki ambasady Słowacji w Bagdadzie uległy tak poważnym zniszczeniom, iż dyplomaci tego kraju musieli schronić się w placówce Republiki Czeskiej.

Ataki nie omijały także Czechów. 25 października 2003 roku dwaj policjanci z URNa wracali z Basry do Bagdadu nieposiadającym osłon balistycznych suburbanem GMC, po dostarczeniu materiałów medycznych do tamtejszego szpitala. 130 km od Basry wyprzedził ich czarny chevrolet, którego pasażer chciał z tylnego siedzenia otworzyć ogień do kierowcy suburbana, ale drugi z czeskich ochroniarzy był szybszy i natychmiast ostrzelał zamachowców z kbk vz. 58 przez przednią szybę. Kierowca GMC zdołał uniknąć trafienia, wykonując dodatkowo błyskawiczny manewr pojazdem. Po szybkiej wymianie strzałów jeden z napastników został ranny i zamachowcy zrezygnowali z dalszej walki – czarny chevrolet i drugi, koloru srebrnego, z uzbrojonymi osobnikami, odjechały. Czeska załoga pokonała w napięciu jeszcze ponad 60 km, zanim udało się jej nawiązać przez telefon satelitarny kontakt ze swoją ambasadą.

Na szczęście obaj ochroniarze wyszli z tego zdarzenia bez szwanku, a 170 km przed Bagdadem natrafi li na amerykański posterunek kontrolny, który przydzielił im na dalszą trasę osłonę na czterech hummerach. We wrześniu 2004 roku dwaj inni komandosi z URNa zostali ostrzelani podczas powrotu z rezydencji ambasadora przez Bagdad, do budynku poselstwa. Zamachowcy próbowali zablokować dwoma pojazdami ich opancerzoną toyotę i ostrzeliwali ją z bliskiej odległości z karabinków AK. Czescy ochroniarze przebili się jednak swoim samochodem przez blokadę i umknęli pościgowi do ambasady. Ostrzał terrorystów był tak silny, że przednia szyba land cruisera z pancernego szkła grubości pięciu centymetrów pokryła się w dwóch trzecich tak gęstymi pęknięciami, że kierowca prawie całkiem stracił widoczność.

Jeszcze bardziej niebezpieczne zdarzenie miało miejsce podczas misji URNa w Afganistanie, rozpoczętej w 2006 r. 1 maja 2007 roku szef czeskiej misji dyplomatycznej Filip Velach udał się w towarzystwie dwóch ochroniarzy z Kabulu do Ghazni, na spotkanie z gubernatorem prowincji Logar. Około 30 km przed celem podróży, w pobliżu miasta Gardez, ich samochód został wyprzedzony przez taksówkę, która zablokowała drogę, a z jej wnętrza wyskoczyło pięciu zamachowców, otwierając silny ogień do toyoty czeskiego dyplomaty. Kierujący nią ochroniarz natychmiast wycofał i zawrócił samochód, próbując uciec napastnikom, którzy jednak ruszyli za nim w pogoń, kontynuując ostrzał. Po paru kilometrach, z powodu przestrzelonych opon dalsza jazda toyotą zaczęła stawać się coraz trudniejsza. Czesi zdołali dotrzeć do jakiejś wsi i przy jej pierwszych budynkach dwaj ochroniarze zajęli pozycje za dogodnie ustawionym pojazdem, szykując się do starcia z prześladowcami.

Zgodnie z ich poleceniem chargé d’affaires miał pozostawać w samochodzie, chroniony jego opancerzeniem i kamizelkami kuloodpornymi. W gwałtownej potyczce ogniowej z terrorystami ochroniarzom z URNa udało się wyeliminować trzech z nich, ale dwaj pozostali zaczęli obrzucać ich granatami i zachodzić z dwóch stron, pod osłoną nierówności terenowych. Czesi kryli się przed wybuchami granatów w toyocie, ale ten egzemplarz nie posiadał luków strzelniczych, więc ogień prowadzili na zewnątrz. Gdy napastnicy zaczęli ostrzeliwać coraz bardziej dewastowany pojazd z karabinu maszynowego PK, ochroniarze zdecydowali się wycofać z dyplomatą skokami do odległego o 200–300 m domostwa. Jeden z nich był lekko ranny w oko i ucho, drugi odłamkami granatu w nogę. W dodatku na tym etapie jednemu z nich zaciął się poważnie pistolet maszynowy i musiał korzystać tylko z broni krótkiej. Na szczęście, po wykonaniu przez chargé d’affaires, już w czasie ucieczki z miejsca zasadzki, kilku telefonów, uruchomiono odsiecz. Trzeba było jednak przeczekać do jej przybycia jeszcze parę godzin. Najpierw nad rejonem zdarzenia pojawił się śmigłowiec MEDEVAC, ale szybko odleciał, gdyż okazał się bardziej potrzebny w innym miejscu. Zastąpił go myśliwiec, który krążył nisko jedynie jako demonstracja siły. Dopiero po kilkudziesięciu kolejnych minutach nadciągnęły patrole US Army, afgańskiej policji i armii (ANA), które ewakuowały Czechów do pobliskiego campu sił ISAF Zermat.

Zanim tam dotarli, kolumna była kilkakrotnie ostrzeliwana przez ukrytych w górach bojowników, a obóz – przez całą noc. Amerykanie nie mogli uwierzyć, że ochroniarze URNa otrzymali przed wyjazdem ze stolicy informacje od agencji wywiadowczych, oceniające tę okolicę jako „za dnia spokojną”. Obaj uczestniczący w tych wydarzeniach ochroniarze z URNa, kpt Marek K. i nadpor. Marian Š. zostali odznaczeni przez prezydenta Vaclava Klausa Medalami za Bohaterstwo (Medaili za hrdinství – w czeskiej policji noszą je tylko trzej funkcjonariusze – wszyscy z szeregów URNa PČR), a przez prezydenta policji Medalami za Odwagę (Medaili za statečnost). W Afganistanie policjanci z jednostki kontrterrorystycznej wykonywali zadania ochronne do 1 lutego 2010 r., gdy przekazali związane z tym obowiązki wojskowym komandosom z 601. sss. Zdobyte tam doświadczenia zostały wykorzystane przez instruktorów URNa przy organizowaniu specjalnych kursów ochrony osób w Pradze i Pilznie.

Równolegle do służby zespołów w Iraku i Afganistanie Jednostka szybkiego reagowania czeskiej policji kierowała grupy do wykonywania zadań ochronnych w kilku innych niebezpiecznych miejscach świata. W 2003 r. ochraniały one ratowników z czeskiej straży pożarnej, którzy wyruszyli z pomocą ofiarom trzęsienia ziemi w irańskim mieście Bam, a dwa lata później zabezpieczały działanie czeskiej ekipy medycznej podczas misji związanej z podobną klęską w pakistańskim mieście Rawalakot. Latem 2006 r. zespół z URNa nie tylko przez dwa miesiące ochraniał ambasadę Republiki Czeskiej w Bejrucie, ale również zajmował się ewakuacją czeskich obywateli z ogarniętego walkami Libanu. Od 2009 r. operatorzy z tej jednostki strzegą poselstwa swego kraju w stolicy Pakistanu, Islamabadzie, a od lutego 2011 r. – dyskretnie ambasady i rezydencję ambasadora w nigeryjskiej stolicy Abuja, gdzie wzrosło zagrożenie ze strony islamskich fundamentalistów. W ostatnim okresie kolejne zespoły skierowano do Jemenu oraz Trypolisu.

Galeria zdjęć

Tytuł
przejdź do galerii

Komentarze

  • Marcin Marcin, 25.08.2013r., 12:43:13 Opisane użycie policjantów URNA stanowi doskonały przykład racjonalnego gospodarowania siłami i środkami. W Polsce od 1989r. powstaje coraz więcej jednostek specjalnych, aczkolwiek bardzo długo ilość nie przekładała się na jakość. Także obecnie iwestuje się potężne fundusze w tworzenie takich jednostek w niemal każdej służbie, zamiast dbać o solidne wyszkolenie rpzeciętnego f-sza i żołnierza. Tymczasem BOR po 1-szym zetknięciu z groźnym zamachem, mimo posiadania WZS od razu musiał zostać zastąpiony GROMem. Rozdęte do granic możliwości służby mundurowe nie potrafią sprawnie wywiązywać się z nałożonych zadań, a często istnienie niektórych ich komponentów nie jest upsrawiedliwione realną potrzebą, a bardziej ambicją dowódców. Weilka Brytania, a teraz czechy dają przykład racjonalnego tworzenia i wykorzystania formacji specjalnych. Oby i nasi decydenci w końcu się opamiętali.

Powiązane

Ireneusz Chloupek JW AGAT

JW AGAT JW AGAT

Najmłodszy komponent bojowy Wojsk Specjalnych, który 27 czerwca br. obchodził swoją trzecią rocznicę, to jednostka lekkiej piechoty szturmowej o charakterze powietrznodesantowym, najbliższa oryginalnemu...

Najmłodszy komponent bojowy Wojsk Specjalnych, który 27 czerwca br. obchodził swoją trzecią rocznicę, to jednostka lekkiej piechoty szturmowej o charakterze powietrznodesantowym, najbliższa oryginalnemu modelowi formacji typu Commando i Rangers. Jej główne przeznaczenie to akcje bezpośrednie - przede wszystkim zapewnianie wsparcia i zabezpieczenia kinetycznego operacjom prowadzonym przez pododdziały wydzielone z innych jednostek WS oraz samodzielne działania rajdowe.

Ireneusz Chloupek Jackal Stone-14

Jackal Stone-14 Jackal Stone-14

Prawie równolegle do ćwiczenia Noble Sword-14 w Polsce i na Litwie w dniach 12-23 września br. odbyło się zorganizowane przez US Special Operations Command Europe (SOCEUR - Dowództwo Operacji Specjalnych...

Prawie równolegle do ćwiczenia Noble Sword-14 w Polsce i na Litwie w dniach 12-23 września br. odbyło się zorganizowane przez US Special Operations Command Europe (SOCEUR - Dowództwo Operacji Specjalnych w Europie) ćwiczenie wojsk specjalnych z serii pk. Jackal Stone, w tym roku w Niemczech i Holandii. W składzie jednej z wielonarodowych SOTG (Special Operation task Group) ćwiczyli żołnierze naszej JW GROM.

Ireneusz Chloupek NOBLE SWORD - Combat ready

NOBLE SWORD - Combat ready NOBLE SWORD - Combat ready

„Mam honor i przyjemność ogłosić, że SOCC ukończył proces certyfikacji, uzyskując ocenę celującą. Ocena ta nie jest dziełem przypadku, co oczywiste, ale jest też wynikiem wielu lat ciężkiej, pełnej wysiłku...

„Mam honor i przyjemność ogłosić, że SOCC ukończył proces certyfikacji, uzyskując ocenę celującą. Ocena ta nie jest dziełem przypadku, co oczywiste, ale jest też wynikiem wielu lat ciężkiej, pełnej wysiłku pracy”. Takie słowa usłyszeli żołnierze polskich Wojsk Specjalnych od szefa Międzynarodowego Zespołu Certyfikującego, kmdr. Konstantionosa Gialousisa, na zakończenie rozgrywanego od 2 do 19 września br. sojuszniczego ćwiczenia taktycznego z wojskami pod kryptonimem Noble Sword-14, które stanowiło...

Ireneusz Chloupek GISW OISW w Krakowie

GISW OISW w Krakowie GISW OISW w Krakowie

Dla społeczeństwa i większości służb wewnętrznych problem z przestępcami w zasadzie kończy się po ich osadzeniu w zakładzie karnym (ZK), a przynajmniej odizolowaniu przez umieszczenie w areszcie śledczym...

Dla społeczeństwa i większości służb wewnętrznych problem z przestępcami w zasadzie kończy się po ich osadzeniu w zakładzie karnym (ZK), a przynajmniej odizolowaniu przez umieszczenie w areszcie śledczym (AŚ). Od tego momentu musi sobie z nimi radzić Służba Więzienna, jedyna uzbrojona formacja podległa Ministerstwu Sprawiedliwości, która jest, o czym nie zawsze pamiętamy, jednym z filarów bezpieczeństwa wewnętrznego kraju. Wśród ponad 27 000 jej funkcjonariuszy około 240 to specjalnie wyselekcjonowani...

Ireneusz Chloupek Smutna rocznica

Smutna rocznica Smutna rocznica

20 lat temu rozwiązano wszystkie pododdziały specjalne Wojska Polskiego szczebla armijnego i dywizyjnego. Zgodnie z niesławnym, utajnionym zarządzeniem nr 079/org. z 8 listopada 1993 r. ówczesnego Szefa...

20 lat temu rozwiązano wszystkie pododdziały specjalne Wojska Polskiego szczebla armijnego i dywizyjnego. Zgodnie z niesławnym, utajnionym zarządzeniem nr 079/org. z 8 listopada 1993 r. ówczesnego Szefa Sztabu Generalnego, do końca sierpnia następnego roku ze struktur WP zniknęły trzy okręgowe kompanie specjalne, osiem z dywizyjnych batalionów rozpoznawczych, a jedyną jednostką działań specjalnych w wojskach lądowych miał pozostać, rozwinięty z 1. Batalionu Szturmowego w Lublińcu, 1. Pułk Specjalny.

Redakcja Cenna współpraca Trening WZD MOSG z Finami

Cenna współpraca Trening WZD MOSG z Finami Cenna współpraca Trening WZD MOSG z Finami

Grupa funkcjonariuszy Wydziału Zabezpieczenia Działań Morskiego Oddziału Straży Granicznej od 28 września do 4 października 2014 roku przebywała w Finlandii. Na zaproszenie Jednostki Specjalnej Fińskiej...

Grupa funkcjonariuszy Wydziału Zabezpieczenia Działań Morskiego Oddziału Straży Granicznej od 28 września do 4 października 2014 roku przebywała w Finlandii. Na zaproszenie Jednostki Specjalnej Fińskiej Straży Granicznej Regionu Zatoki Fińskiej (Suomenlahden Valmiusjoukkue Merivartiosto) uczestniczyła w szkoleniu z udziałem żołnierzy Specjalnej Jednostki Fińskiej Marynarki Wojennej ETO (Erikoistoimintaosasto).

Ireneusz Chloupek 10-lecie WR KSP

10-lecie WR KSP 10-lecie WR KSP

1 stycznia 2005 r. Komendant Stołeczny owołał do życia w pionie kryminalnym warszawskiej policji nową jednostkę specjalnądo wsparcia innych jego komórek na najbardziej niebezpiecznych odcinkach walki z...

1 stycznia 2005 r. Komendant Stołeczny owołał do życia w pionie kryminalnym warszawskiej policji nową jednostkę specjalnądo wsparcia innych jego komórek na najbardziej niebezpiecznych odcinkach walki z przestępczością - Wydział Realizacyjny KSP. W ciągu następnych 10 lat należał on do najaktywniejszych bojowo policyjnych pododdziałów specjalnych w kraju, zdobywając podczas kolejnych „realizacji” bogate doświadczenie i wypracowując własną „tożsamość taktyczną”.

Ireneusz Chloupek KJK Komandosi Fiordów

KJK Komandosi Fiordów KJK Komandosi Fiordów

Położona na północnej flance NATO Norwegia, mimo mierzącej ponad 80 000 km linii brzegowej (wraz z wyspami), jeszcze do niedawna nie posiadała w swych siłach zbrojnych wyspecjalizowanej formacji morskodesantowej....

Położona na północnej flance NATO Norwegia, mimo mierzącej ponad 80 000 km linii brzegowej (wraz z wyspami), jeszcze do niedawna nie posiadała w swych siłach zbrojnych wyspecjalizowanej formacji morskodesantowej. Do ofensywnych działań od strony morza przygotowany był jedynie mały pododdział dywersyjny płetwonurków bojowych marynarki wojennej MJK, defensywne zaś pozostawały domeną artylerii nabrzeżnej. Dopiero w 2001 r., w ramach reorganizacji marynarki, powołano w jej strukturze rozpoznawczo-uderzeniową...

SPECIAL OPS SPECIAL OPS patronem medialnym Mistrzostw Polski Jednostek Specjalnych w Dyscyplinach Wytrzymałościowo-Siłowych

SPECIAL OPS patronem medialnym Mistrzostw Polski Jednostek Specjalnych w Dyscyplinach Wytrzymałościowo-Siłowych SPECIAL OPS patronem medialnym Mistrzostw Polski Jednostek Specjalnych w Dyscyplinach Wytrzymałościowo-Siłowych

11 czerwca br. w Centrum Szkolenia Policji Legionowo ruszają Mistrzostwa Polski Jednostek Specjalnych w Dyscyplinach Wytrzymałościowo-Siłowych. To pierwsza tego typu impreza w Polsce organizowana na tak...

11 czerwca br. w Centrum Szkolenia Policji Legionowo ruszają Mistrzostwa Polski Jednostek Specjalnych w Dyscyplinach Wytrzymałościowo-Siłowych. To pierwsza tego typu impreza w Polsce organizowana na tak szeroką skalę. Została wpisana do kalendarza wydarzeń sportowych pod patronatem Komendanta Głównego Policji na rok 2015.

Ireneusz Chloupek KOBRA SAT KWP w Lublinie

KOBRA SAT KWP w Lublinie KOBRA SAT KWP w Lublinie

W 2003 r. w strukturze lubelskiej policji utworzono własną Sekcję Antyterrorystyczną (SAT KWP) – jedną z siedmiu nowych jednostek tego typu w Polsce, sformowanych w komendach wojewódzkich, które nie dysponowały...

W 2003 r. w strukturze lubelskiej policji utworzono własną Sekcję Antyterrorystyczną (SAT KWP) – jedną z siedmiu nowych jednostek tego typu w Polsce, sformowanych w komendach wojewódzkich, które nie dysponowały Samodzielnym Pododdziałem Antyterrorystycznym. W Lublinie rozwinięto ją z funkcjonującej tam już od kilku lat, nieetatowej Sekcji Specjalnej.

SPECIAL OPS 25 lat GROM

25 lat GROM 25 lat GROM

Czerwiec 2015 r. to dla nas czas szczególny. To miesiąc, w którym jedna z najlepszych światowych, a także polskich jednostek specjalnych obchodzi swoje święto – ćwierćwiecze istnienia. Z okazji 25. rocznicy...

Czerwiec 2015 r. to dla nas czas szczególny. To miesiąc, w którym jedna z najlepszych światowych, a także polskich jednostek specjalnych obchodzi swoje święto – ćwierćwiecze istnienia. Z okazji 25. rocznicy powstania Jednostki Wojskowej GROM redakcja SPECIAL OPS przygotowała wydanie specjalne SPECIAL OPS EXTRA.

Mateusz J. Multarzyński Polsko-fińskie szkolenie pododdziałów specjalnych

Polsko-fińskie szkolenie pododdziałów specjalnych Polsko-fińskie szkolenie pododdziałów specjalnych

Szkolenie pododdziałów specjalnych Morskiego Oddziału Straży Granicznej oraz morskiego oddziału SG Finlandii Zatoki Fińskiej przeprowadzono w dniach 30 maja do 6 czerwca. Funkcjonariusze trenowali na ulicach...

Szkolenie pododdziałów specjalnych Morskiego Oddziału Straży Granicznej oraz morskiego oddziału SG Finlandii Zatoki Fińskiej przeprowadzono w dniach 30 maja do 6 czerwca. Funkcjonariusze trenowali na ulicach Trójmiasta, Lotnisku w Pruszczu Gdańskim, na strzelnicy oraz Zatoce Gdańskiej z udziałem śmigłowca Straży Granicznej oraz najnowszego patrolowca Fińskiej Straży Granicznej "Turva", który specjalnie przypłynął w piątek do Kaszubskiego Dywizjonu Straży Granicznej.

Ireneusz Chloupek Ratownicy

Ratownicy Ratownicy

Przechodzą zaawansowane szkolenie spadochronowe, nurkowe i surwiwalowe oraz trudny trening fizyczny. Działają w niewielkich zespołach, w najtrudniejszych warunkach, często na tyłach wroga i ramię w ramię...

Przechodzą zaawansowane szkolenie spadochronowe, nurkowe i surwiwalowe oraz trudny trening fizyczny. Działają w niewielkich zespołach, w najtrudniejszych warunkach, często na tyłach wroga i ramię w ramię z operatorami najlepszych jednostek specjalnych amerykańskich sił zbrojnych. W odróżnieniu od nich zasadniczym celem US Air Force Pararescue jest jednak ratowanie życia towarzyszy broni oraz poszukiwanie i odzyskiwanie utraconego personelu (ang. Personnel Recovery), któremu grozi niebezpieczeństwo...

Ireneusz Chloupek Zespół Interwencji Specjalnych

Zespół Interwencji Specjalnych Zespół Interwencji Specjalnych

Publikacja opisuje genezę i rys historyczny Zespołu Interwencji Specjalnych zajmującym się m.in. kontrolą ruchu granicznego, jego zadania oraz dzień powszedni jego członków.

Publikacja opisuje genezę i rys historyczny Zespołu Interwencji Specjalnych zajmującym się m.in. kontrolą ruchu granicznego, jego zadania oraz dzień powszedni jego członków.

Ireneusz Chloupek FUERZAS COMANDO 2015

FUERZAS COMANDO 2015 FUERZAS COMANDO 2015

23 lipca 2015 r. podczas uroczystej ceremonii w bazie gwatemalskich sił specjalnych w Poptún, ogłoszono wyniki kolejnych, już XI zawodów „Competencia Fuerzas Comando”. W rywalizacji o tytuł najlepszych...

23 lipca 2015 r. podczas uroczystej ceremonii w bazie gwatemalskich sił specjalnych w Poptún, ogłoszono wyniki kolejnych, już XI zawodów „Competencia Fuerzas Comando”. W rywalizacji o tytuł najlepszych operatorów i snajperów rozgrywanej między reprezentacjami sił specjalnych większości państw Ameryki Południowej, Środkowej i Północnej po raz siódmy zwycięzcami zostali kolumbijscy kontrterroryści z jednostki AFEAU.

Dariusz Materniak Siły Operacji Specjalnych Ukrainy

Siły Operacji Specjalnych Ukrainy Siły Operacji Specjalnych Ukrainy

Jest to niezwykle interesujący artykuł przybliżający Czytelnikowi ogólne wiadomości o systemie organizacji służb wojskowych na Ukrainie. Autor zawarł w nim podstawową wiedzę o wybranych formacjach wojskowych...

Jest to niezwykle interesujący artykuł przybliżający Czytelnikowi ogólne wiadomości o systemie organizacji służb wojskowych na Ukrainie. Autor zawarł w nim podstawową wiedzę o wybranych formacjach wojskowych ilustrując ją unikalnym materiałem fotograficznym.

Ireneusz Chloupek BT DELTA

BT DELTA BT DELTA

W artykule opisano genezę powstania norweskich sił kontrterrorystycznych Beredskapstroppen, które w policyjnym systemie łączności radiowej otrzymały przydomek Delta. Autor przedstawiając tę jednostkę m....

W artykule opisano genezę powstania norweskich sił kontrterrorystycznych Beredskapstroppen, które w policyjnym systemie łączności radiowej otrzymały przydomek Delta. Autor przedstawiając tę jednostkę m. in. przywołuje najbardziej spektakularne jej akcje, w tym szczegóły obławy na Andersa Brevika.

Ireneusz Chloupek Karpacki WZD

Karpacki WZD Karpacki WZD

Straż Graniczna – jako formacja odpowiedzialna nie tylko za ochronę granic Polski, ale i bardzo ważnego odcinka zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, w tym zwalczanie naruszającej je przestępczości zorganizowanej...

Straż Graniczna – jako formacja odpowiedzialna nie tylko za ochronę granic Polski, ale i bardzo ważnego odcinka zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, w tym zwalczanie naruszającej je przestępczości zorganizowanej na terenie całego kraju – dostosowując swe struktury i formy działania do jak najskuteczniejszego wypełniania nałożonych na nią zadań, powołała do życia w swych szeregach pododdziały specjalne do wykonywania najbardziej niebezpiecznych zadań, znane jako Wydziały Zabezpieczenia Działań....

Ireneusz Chloupek Det A, Berlin

Det A, Berlin Det A, Berlin

Siły specjalne US Army to temat stosunkowo dokładnie znany i opisywany w wielu źródłach, gdyż nigdy nie ukrywały większości informacji o swych strukturach, zadaniach, szkoleniu, uzbrojeniu i wyposażeniu,...

Siły specjalne US Army to temat stosunkowo dokładnie znany i opisywany w wielu źródłach, gdyż nigdy nie ukrywały większości informacji o swych strukturach, zadaniach, szkoleniu, uzbrojeniu i wyposażeniu, wiedząc, że tak naprawdę nie ma to istotnego wpływu na tzw. bezpieczeństwo operacyjne oraz skuteczność konkretnych misji. W ich historii była jednak jednostka jeszcze do niedawna otoczona tak ścisłą tajemnicą, że o jej funkcjonowaniu wiedział mało kto spoza tej formacji.

Ireneusz Chloupek Brygada OZ

Brygada OZ Brygada OZ

Publikacja przedstawia Brygadę OZ, jednostkę militarną armii izraelskiej. Autor scharakteryzował jednostki podlegające jej dowództwu, opisał cykle szkoleń, wymagania bojowe i ważniejsze sukcesy bojowe.

Publikacja przedstawia Brygadę OZ, jednostkę militarną armii izraelskiej. Autor scharakteryzował jednostki podlegające jej dowództwu, opisał cykle szkoleń, wymagania bojowe i ważniejsze sukcesy bojowe.

Ireneusz Chloupek Komandosi bez państwa

Komandosi bez państwa Komandosi bez państwa

Artykuł zapoznaje Czytelnika z unikalną wiedzą dotyczącą organizacji sił militarnych Kurdystanu, który na mapie politycznej świata nie istnieje jako państwo.

Artykuł zapoznaje Czytelnika z unikalną wiedzą dotyczącą organizacji sił militarnych Kurdystanu, który na mapie politycznej świata nie istnieje jako państwo.

Ireneusz Chloupek Wydział Ochrony OSŻW

Wydział Ochrony OSŻW Wydział Ochrony OSŻW

Autor przedstawił genezę powstania i codzienne działania Wydziału Ochrony warszawskiego Oddziału Specjalnego Żandarmerii Wojskowej mającego na celu zapewnienie bezpieczeństwa najważniejszych osób w MON,...

Autor przedstawił genezę powstania i codzienne działania Wydziału Ochrony warszawskiego Oddziału Specjalnego Żandarmerii Wojskowej mającego na celu zapewnienie bezpieczeństwa najważniejszych osób w MON, innych osobistości państwowych oraz odwiedzających Polskę zagranicznych delegacji wojskowych i nie tylko.

Ireneusz Chloupek Jagdkommando

Jagdkommando Jagdkommando

Publikacja przedstawia rys historyczny austriackich sił specjalnych Bundesheer - Jagdkommando. Poznajemy ich struktury, system rekrutacji, wyposażenie indywidualne, uzbrojenie... Całość ilustruje bogaty...

Publikacja przedstawia rys historyczny austriackich sił specjalnych Bundesheer - Jagdkommando. Poznajemy ich struktury, system rekrutacji, wyposażenie indywidualne, uzbrojenie... Całość ilustruje bogaty materiał zdjęciowy.

Ireneusz Chloupek BOA KGP po „czterdziestce”

BOA KGP po „czterdziestce” BOA KGP po „czterdziestce”

40 lat temu sformowano w Polsce pierwszą grupę specjalną o charakterze antyterrorystycznym, której obecnym następcą, po latach zmian nazw, podporządkowania i organizacyjnych, jest od 2008 r. Biuro Operacji...

40 lat temu sformowano w Polsce pierwszą grupę specjalną o charakterze antyterrorystycznym, której obecnym następcą, po latach zmian nazw, podporządkowania i organizacyjnych, jest od 2008 r. Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji (obecnie Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji BOA) - jedna z najstarszych tego typu policyjnych jednostek sił specjalnych do walki z terroryzmem w Europie.

Najnowsze produkty i technologie

Helikon-Tex Swagman Roll - wielozadaniowość to nasza specjalność

Swagman Roll - wielozadaniowość to nasza specjalność Swagman Roll - wielozadaniowość to nasza specjalność

Najlepszy sprzęt to sprzęt wielofunkcyjny. Zabierając jedną rzecz, która przyda się w wielu sytuacjach i na wiele sposobów, zyskujesz większą wygodę, wolne miejsce w plecaku i zapas wagi na coś innego....

Najlepszy sprzęt to sprzęt wielofunkcyjny. Zabierając jedną rzecz, która przyda się w wielu sytuacjach i na wiele sposobów, zyskujesz większą wygodę, wolne miejsce w plecaku i zapas wagi na coś innego. Doskonałym przykładem takiej filozofii jest Swagman Roll od Helikon-Tex.

Militaria.pl Jaką latarkę do broni wybrać? - przegląd modeli od Olight

Jaką latarkę do broni wybrać? - przegląd modeli od Olight Jaką latarkę do broni wybrać? - przegląd modeli od Olight

Odpowiednia latarka do broni umożliwia osiągnięcie przewagi na polu prowadzonych działań. Dobrej jakości latarka o wysokich parametrach między innymi usprawnia namierzanie celu czy ułatwia poruszanie się...

Odpowiednia latarka do broni umożliwia osiągnięcie przewagi na polu prowadzonych działań. Dobrej jakości latarka o wysokich parametrach między innymi usprawnia namierzanie celu czy ułatwia poruszanie się po zmroku lub w warunkach słabego oświetlenia. Latarka taktyczna do broni jest wytrzymałym, niezawodnym i ergonomicznym urządzeniem. Jedną z najlepszych firm na rynku latarek do broni jest marka Olight.

Krzysztof Lis PRO Blackout - jak się na niego przygotować?

Blackout - jak się na niego przygotować? Blackout - jak się na niego przygotować?

W życiu zdarzają się rozmaite sytuacje. Nawet jeśli mieszka się w dużym mieście, można doświadczyć problemów z dostawami energii elektrycznej. Warto zatem odpowiednio przygotować się na blackout, wykorzystując...

W życiu zdarzają się rozmaite sytuacje. Nawet jeśli mieszka się w dużym mieście, można doświadczyć problemów z dostawami energii elektrycznej. Warto zatem odpowiednio przygotować się na blackout, wykorzystując do tego rozwiązania dostosowane do zasięgu zaistniałej sytuacji.

Newmax Nowak i Wspólnicy S.K. DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES

DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES DryGuard i DryGuard+, czyli autorska i innowacyjna membrana od BATES

DryGuard i DryGuard+ to najnowsze rozwiązania w zakresie membran paroprzepuszczalnych opracowane przez producenta markowych butów taktycznych Bates. Wprowadzone obok membrany Gore-Tex w produktach firmy,...

DryGuard i DryGuard+ to najnowsze rozwiązania w zakresie membran paroprzepuszczalnych opracowane przez producenta markowych butów taktycznych Bates. Wprowadzone obok membrany Gore-Tex w produktach firmy, stanowią innowacyjne rozwiązanie uzupełniające ofertę butów tego producenta wyposażonych w membrany zwiększające wodoodporność i przez to komfort użytkowania obuwia.

OPC Sp. z.o.o. Vademecum okularów przeciwsłonecznych

Vademecum okularów przeciwsłonecznych Vademecum okularów przeciwsłonecznych

Czas wiosenno-letni to zdecydowanie ta pora roku, kiedy większość z nas podchodzi do tematu zakupu nowych okularów przeciwsłonecznych. Silne natężenie szkodliwego promieniowania UV powoduje, że nasz wzrok...

Czas wiosenno-letni to zdecydowanie ta pora roku, kiedy większość z nas podchodzi do tematu zakupu nowych okularów przeciwsłonecznych. Silne natężenie szkodliwego promieniowania UV powoduje, że nasz wzrok zaczyna się intensywniej męczyć, doskwiera nam obniżony komfort widzenia, a kolory przybierają przekłamane barwy.

poza-domem.pl Jakie są rodzaje łuków strzeleckich?

Jakie są rodzaje łuków strzeleckich? Jakie są rodzaje łuków strzeleckich?

Łucznictwo to szlachetny sport, jego historia sięga początków cywilizowanego świata a może nawet dalej. Długo był podstawowym narzędziem wykorzystywanym podczas polowań. Łuki wyszły z łask dopiero wraz...

Łucznictwo to szlachetny sport, jego historia sięga początków cywilizowanego świata a może nawet dalej. Długo był podstawowym narzędziem wykorzystywanym podczas polowań. Łuki wyszły z łask dopiero wraz z momentem pojawienia się broni palnej. Jednak nie zniknęły całkowicie. Zmienił się charakter ich użycia. W dzisiejszych czasach wykorzystywane są w sportach strzeleckich, na olimpiadach, a także hobbystycznie. Jeśli interesuje Cię łucznictwo, to sprawdź jaki łuk na początek będzie najlepszym wyborem.

Ewelina Grzesik TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic

TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic TUNDRA - nowa czołówka od Mactronic

„Czołówka” jest niezbędnym narzędziem pracy żołnierzy i medyków, ale nie tylko. Niektórzy sportowcy, turyści, miłośnicy kijów trekkingowych czy bywalcy biwaków nie wyobrażają sobie życia bez dobrej czołówki....

„Czołówka” jest niezbędnym narzędziem pracy żołnierzy i medyków, ale nie tylko. Niektórzy sportowcy, turyści, miłośnicy kijów trekkingowych czy bywalcy biwaków nie wyobrażają sobie życia bez dobrej czołówki. Dlatego przetestowaliśmy i sprawdziliśmy, czy warto zainwestować w latarkę TUNDRA THL0111 firmy MACTRONIC.

SPY SHOP Paweł Wujcikowski Termowizja strzelecka na każdą kieszeń – AGM Rattler

Termowizja strzelecka na każdą kieszeń – AGM Rattler Termowizja strzelecka na każdą kieszeń – AGM Rattler

Co jest najważniejsze w strzelectwie? Oczywiście dobra widoczność niezależnie od warunków terenowych i atmosferycznych. Kiedy zapadnie zmierzch i chmury zakryją niebo, profesjonalny termowizor pozwoli...

Co jest najważniejsze w strzelectwie? Oczywiście dobra widoczność niezależnie od warunków terenowych i atmosferycznych. Kiedy zapadnie zmierzch i chmury zakryją niebo, profesjonalny termowizor pozwoli łatwo zlokalizować cel nawet przy zupełnym braku światła zewnętrznego. W tym artykule skupimy się na urządzeniach z rodziny AGM Rattler, które oferują doskonały stosunek ceny do oferowanych możliwości.

SPY SHOP Paweł Wujcikowski Bramka z czujnikiem podczerwieni SE-1008 - efektywna kontrola zdrowia

Bramka z czujnikiem podczerwieni SE-1008 - efektywna kontrola zdrowia Bramka z czujnikiem podczerwieni SE-1008 - efektywna kontrola zdrowia

W czasie pandemii koronawirusa Sars-CoV-2 jednym z głównych priorytetów jest ograniczenie liczby nowych zarażeń w przestrzeni publicznej. To niełatwe zadanie, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę wysoki...

W czasie pandemii koronawirusa Sars-CoV-2 jednym z głównych priorytetów jest ograniczenie liczby nowych zarażeń w przestrzeni publicznej. To niełatwe zadanie, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę wysoki stopień zaraźliwości patogenu. W tym trudnym dla wszystkich czasie z pomocą przychodzą bramki z czujnikiem podczerwieni takie jak certyfikowany model SE-1008 dostępny w sklepie Spy Shop. Z ich pomocą kontrola zdrowia staje się nie tylko skuteczna, ale i szybka.

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Special-Ops