Szybkość wykonywania powtórzeń w zależności od celów treningowych - cz.1

Wprowadzenie

Wzrost masy mięśni jest wynikiem wielu czynników, należą do nich m.in. [15]: obciążenie (optymalny ciężar to od 60 do 85% ciężaru maksymalnego), praca metaboliczna (wynika z tempa i liczby powtórzeń), kontrolowany ruch ekscentryczny, progresja treningowa oraz regeneracja i odpowiednie odżywianie (białka budulcowe). Do wzrostu mięśnie muszą wykonać pracę metaboliczną w wyniku których zachodzą przemiany biochemiczne (m.in. powstaje kwas mlekowy) [5]. Praca metaboliczna związana jest zaś z czasem w napięciu mięśni w trakcie wykonywania serii ćwiczenia.

Polecamy: Jedziemy do odcięcia! - zobacz zdjęcia nieopublikowane w gazecie!

Właściwe tempo wykonywania powtórzeń (oraz liczba powtórzeń powiązana z tempem) ma zatem duże znaczenie praktyczne w treningu kulturystycznym oraz siłowym, a jest bardzo często elementem pomijanym w analizie techniki ćwiczenia. W siłowni spotkać można osoby wykonujące powtórzenia wolno, a nawet bardzo wolno, jak również wykonujące powtórzenia bardzo szybko i dynamicznie. Kto zatem ćwiczy prawidłowo i czy istnieje optymalne tempo wykonywania pojedynczego powtórzenia? Problem jest dość złożony i wymaga szerszego omówienia. Zacznijmy od wyjaśnienia podstawowych pojęć.

Warto w tym miejscu wprowadzić kilka definicji.

Tempo -  szybkość wykonywanie powtórzenia. Im większe tempo przy tym samym ciężarze, tym większa intensywność treningu.

Częstotliwość oddychania – w warunkach normalnych u dorosłej osoby wartość ta wynosi około 16-20 oddechów na minutę. Wysiłek fizyczny zwiększa tę wartość do 35-45, natomiast bardzo intensywny wysiłek fizyczny, szczególnie o charakterze aerobowym nawet do 60-70 lub więcej oddechów na minutę (większe zapotrzebowanie na energię wymaga większej ilości tlenu). Trening kulturystyczny mający charakter anaerobowy nie powoduje znaczącego wzrostu częstotliwości oddychania. Im szybsze tempo tym bardziej rośnie częstotliwość oddychania.

Czas - okres podczas wykonywanej serii w którym mięsień znajduje się w napięciu (aktywnie pracuje).

Napięcie - siła użyta do kurczenia się (pracy) mięśnia.

Czas w napięciu (ang. Time Under Tension - TUT) – termin wprowadzony do treningu siłowego przez Charlesa Poliquina w roku 2000, odnoszący się do pomiaru czasu trwania pojedynczej serii ćwiczenia. Poliquin zwrócił uwagę na to, że wyznacznikiem celu ćwiczenia  jest w dużym stopniu czas w jakim mięsień pozostaje w napięciu w trakcie wykonywania serii danego ćwiczenia.

Przeczytaj również: Ćwiczenie tygodnia – unoszenie ramienia do góry w pozycji leżącej na boku

Dwuznakowy system kodowania – w kulturystyce jako pierwszy system kodowania tempa zaproponował Artur Johnes. Wykorzystał go do określania tempa ćwiczeń na zaprojektowanej przez siebie linii urządzeń treningowych Nautilius. Pierwsza cyfra oznaczała czas trwania fazy ekscentrycznej, a druga cyfra czas trwania fazy koncentrycznej.

Trzyznakowy system kodowania - do zapisu czasu trwania poszczególnych faz pojedynczego powtórzenia Poliquin zaproponował trzyznakowy system kodowania wg pomysłu australijskiego trenera Iana Kinga. Kolejne znaki oznaczają następujące po sobie fazy pojedynczego powtórzenia. Stosowane są symbole cyfrowe oznaczające czas trwania fazy wyrażony w sekundach oraz znak X, który oznacza wykonanie danej fazy tak szybko jak tylko jest to możliwe. Przykładowo zapis 31X oznacza 3 sekundy wykonywania fazy ekscentrycznej, 1 sekunda trwania fazy pomiędzy fazą ekscentryczną a fazą koncentryczną czyli fazy w której mięsień jest w stanie pełnego rozciągnięcia oraz maksymalnie szybkie wykonanie fazy koncentrycznej (typowo poniżej sekundy, przyjąć można około 0,5 sekundy). Całość jednego powtórzenia wynosi więc nieco ponad 4 sekundy. W przypadku 8 powtórzeń w serii łączny czas w napięciu wynosi 36 sekund (8 powtórzeń x 4,5 sekundy).  W przypadku gdy dana faza trwa dłużej niż 9 sekund stosowany jest dwukropek dla czytelności zapisu np. 10:0:10.

Polecamy lekturę: Ćwiczenie tygodnia – wyciskanie francuskie sztangielek oburącz na ławce poziomej

Czteroznakowy system kodowania – nowszy, pełniejszy system kodowania uzupełniony o fazę pełnego skurczu mięśnia, która jak wiadomo jest cenna i bywa stosowana w treningu kulturystycznym. Kolejne znaki oznaczają następujące po sobie fazy pojedynczego powtórzenia. Przykładowo zapis 4021 oznacza 4 sekundy wykonywania fazy ekscentrycznej, 0 sekund trwania fazy pomiędzy fazą ekscentryczną a fazą koncentryczną, czyli fazy w której mięsień jest w stanie pełnego rozciągnięcia, 2 sekundy wykonywania fazy koncentrycznej oraz 1 sekundę trwania fazy, w której mięsień jest w maksymalnym skurczu (uwaga: nie rozluźniamy skurczonego mięśnia w tej fazie tylko trzymamy w maksymalnym napięciu!). Całość jednego powtórzenia wynosi więc łącznie w tym przypadku 7 sekund. W przypadku 6 powtórzeń w serii łączny czas w napięciu wynosi 42 sekundy (6 powtórzeń x 7 sekundy).

Tempo ćwiczenia a sposób oddychania

Wykonywane w średnim tempie powtórzenia (od 3 do 5 sekund) powinny być zsynchronizowane z kolejnymi fazami ruchu [15]. W fazie pełnego rozkurczu nabieramy powietrze do płuc, a w fazie pełnego skurczu kończymy wydech powietrza. W przypadku szybszego tempa przy ćwiczeniach dynamicznych, częstotliwość oddechów na minutę oczywiście wzrasta. Bardzo ważne jest natomiast, aby w przypadku wykonywania ćwiczenia w bardzo wolnym tempie zachować naturalne tempo oddychania i pod żadnym pozorem nie zmniejszać liczby oddechów na minutę (nie zatrzymywać oddychania). Tendencja do zatrzymywania oddechu jest szczególnie częsta w fazach izometrycznych ćwiczenia lub ćwiczeniach czysto izometrycznych (brak ruchu mięśni) i należy unikać bezdechu aby nie doszło do niedotlenienia organizmu lub omdlenia.

Kontynuacja artykułu w części 2 >>

Bibliografia

[1] Joe Weider: „Kulturystyka. System Joe Weidera”, Agencja Wydawnicza COMES, Katowice 1996.

[2] Stuart McRobert: „Beyond Brawn - The Insiders's Encyclopedia on How to Build Muscle & Might”, CS Publishing LTD 2003.

[3] Everett Aaberg: “Trening siłowy – mechanika mięśni”, Wydawnictwo Aha!, Łódź 2009.

[4] http://www.simplyshredded.com

[5] www.sfd.pl

[6] Wolfgang Miebner: „Sztanga, hantle i sztangielki”, Alma-Press, Warszawa 2010.

[7] Kurt Brugardt: „Klatka piersiowa i barki”, Wydawnictwo Aha!, Łódź 2008.

[8] Pavel Tsatsouline: „Więcej niż bodybuilding 1”, Wydawnictow Aha!, Łódź 2009.

[9] Leszek Michalski: „Metody treningowe. Kulturystyka”, Wydawnictwo Literat, Toruń 2009.

[10] Christian Thibaudeau: „The black book of training secrets”, 2006, F.Lepine Publishing.

[11] Christian Thibaudeau “High-Threshold Muscle Building”, 2007, F.Lepine Publishing.

[12] Charles Poliquin “The Poliquin princpiples – successful methods for strength and mass development”, 1997, Dayton Writers Group. [13] Marek Kruszewski “Metody treningu i podstawy żywienia w sportach siłowych”, Warszawa 2007, Centralny Ośrodek Sportu.

[14] Marian Rossa: „Z doświadczeń Mariana Rossy cz.2” (opracował M.Liwowski), www.jwip.pl, dział trening.

[15] Piotrowski P.: „Optymalne tempo powtórzeń. Cz.1”, miesięcznik KiF Sport, nr 5/2013

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!