Selektywna eliminacja

Wspólnota międzynarodowa w ostatnich dwudziestu latach kilkukrotnie zwiększyła liczbę realizowanych operacji stabilizacyjnych wykorzystujących wojska specjalne w zdestabilizowanych rejonach świata. Mało kto zadaje jednak w przestrzeni publicznej pytanie o prawne podstawy takich działań, czyli tzw. selektywnej eliminacji - w najprostszym ujęciu, podstaw prawnych pozwalających na zabicie określonego człowieka przez wspomnianych operatorów, agentów czy kierujących dronami w „słusznej sprawie” w praktycznie dowolnym miejscu na naszym globie.

Ostatnia głośna na całym świcie operacja USA, wymierzona w wysoko postawionego dowódcę wojskowego Iranu gen. Kasem Sulejmaniego, do której doszło w styczniu 2020 r. na terytorium Iraku, skłania jednak do zgłębienia tego problemu. Jak się okazuje, sprawa nie jest tak oczywista i bezpieczna dla „wykonawców” działań specjalnych, jak by to wynikało z filmów czy komunikatów w mediach.

Odmienność poglądów na temat selektywnej eliminacji (targeted killings) ukazuje podstawową różnicę zdań nie tylko w odniesieniu do moralności czy praworządności, ale także w kwestii reżimu prawnego, w oparciu o który należałoby dokonywać oceny legalności takich działań. Zainteresowane takimi operacjami państwa stoją na stanowisku, że takie akty przemocy są dopuszczalnymi, zgodnymi z prawem środkami prowadzenia wojny z terroryzmem, których legalność powinna być oceniana z punktu widzenia norm Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych. Z kolei ci, którzy kwalifikują powyższe czyny w kategoriach pozasądowych zabójstw (extra-judicial executions), poruszają się w ramach modelu stosowania prawa opierającego się na standardach praw i wolności przysługujących jednostce, w tym norm praw człowieka.