Special Air Service

Formacja rozrosła się do dwóch pułków brytyjskich (1 i 2), pododdziału wodnego (Special Boat Section) oraz jednostek francuskich i belgijskich. Mimo odniesienia licznych sukcesów, w roku 1945 brytyjskie jednostki SAS zostały rozwiązane, a sojusznicze przekazane do ich macierzystych armii. W roku 1947 sformowano nową jednostkę SAS – 21 Pułk, jednak miała ona  charakter sił rezerwy. W 1950 roku część żołnierzy z tej jednostki trafiła na Malaje, gdzie na potrzeby działań przeciw komunistycznej partyzantce sformowano z weteranów SAS i innych jednostek specjalnych oraz żołnierzy z Nowej Zelandii i Rodezji pododdział „Malajskich zwiadowców”, w roku 1952 oficjalnie przemianowany na 22 Pułk SAS. Po zakończeniu kampanii malajskiej 22 SAS pozostał w czynnej służbie jako jednostka dywersyjno – rozpoznawcza. W tej roli wystąpił podczas konfliktów na Bornego (1963 – 1965) i w Omanie (1970 - 1972). W roku 1959 do sił SAS dołączył kolejny rezerwowy pułk o numerze 23.

Od końca lat sześćdziesiątych 22 SAS brał udział w operacjach w Irlandii Północnej, wykonując zadania rozpoznawcze i ofensywne przeciwko terrorystom Tymczasowej IRA. W toku tych operacji prawdopodobnie operatorzy zapuszczali się także na teren Republiki Irlandii. Wiadomo o szeregu udanych operacji w Ulsterze wymierzonych w terrorystów, w tym o zasadzce w Loughgall w 1987, w wyniku której zlikwidowano całą ośmioosobową grupę terrorystów usiłujących zaatakować posterunek policji.

Po zamachu w Monachium w 1972 SAS otrzymał zadanie przygotowania się do operacji ratowania zakładników. Rolę tą pełnią rotacyjnie poszczególne kompanie 22 Pułku. 30 kwietnia 1980 roku operatorzy pułku odbili w spektakularnej operacji ambasadę Iranu w Londynie, uwalniając 21 zakładników. Komandosi wspomagali także niemiecką GSG-9 w operacji kontrterrorystycznej w Somalii w roku 1977 oraz służby policyjne w tłumieniu buntu w więzieniu Peterhead w 1987. W roku 1982 duże siły 22 Pułku brały udział w wojnie falklandzkiej, prowadząc rozpoznanie na korzyść sił konwencjonalnych. Komandosi zaatakowali także jedną z wysuniętych argentyńskich baz lotniczych na wyspie Pebble, niszcząc jedenaście samolotów. Podobne zadania żołnierze SAS wykonywali w czasie operacji „Pustynna Burza”, koncentrując swój wysiłek na rozpoznaniu i niszczeniu wyrzutni irackich pocisków balistycznych, zarówno poprzez piesze patrole (w tym pechowy Bravo Two Zero) oraz zmotoryzowane.

Komandosi 22 pułku oraz byli żołnierze tej jednostki brali udział w działaniach podczas wojen bałkańskich w latach dziewięćdziesiątych, w tym naprowadzając lotnictwo NATO na pozycje wojsk serbskich w Bośni. W roku 2000  miała miejsce kolejna operacja odbicia zakładników, tym razem w Sierra Leone. Komandosi SAS wraz z SBS i żołnierzami wojsk powietrzno-desantowych utratowali sześciu żołnierzy brytyjskich z sił pokojowych, uprowadzonych przez jedno z ugrupowań rebelianckich. Od momentu rozpoczęcia wojny z terroryzmem po zamachach 11 września 2001 roku, siły specjalne zostały użyte na dużą  skalę do operacji w Afganistanie. Brytyjscy komandosi wykonywali i wykonują szereg zadań związanych z rozpoznawaniem i niszczeniem ugrupowań talibów, Al-Kaidy oraz innych wrogich grup. Brali między innymi udział w walce o rejon Tora Bora w 2002 roku. Do Afganistanu kierowano także żołnierzy jednostek rezerwy.  

Od roku 2003 SAS prowadził działania w Iraku wraz z innymi elementami sił specjalnych, głównie w zgrupowaniu „Task Force Black”, zajmując się zwalczaniem grup rebelianckich i terrorystycznych. Prawdopodobnie siły jednostki były zaangażowane także w operację w Libii w roku 2011 oraz w inne działania. SAS udziela także pomocy szkoleniowej sojuszniczym jednostkom specjalnym, w tym odegrał istotną rolę w szkoleniu polskiej jednostki GROM. SAS był także wzorem dla wielu jednostek specjalnych, z których część używa lub używała tej nazwy (jednostki SAS w Australii, Nowej Zelandii, Rodezji). Pułki SAS dzielą się na kompanie (szwadrony) bojowe i pododdziały wsparcia. 22 Pułk ma cztery szwadrony, pozostałe trzy. Każdy z tych pododdziałów dzieli się na cztery plutony szesnastoosobowe, dzielące się na cztery zespoły czteroosobowe – choć podobnie jak w przypadku innych jednostek specjalnych, nie jest to żelazną regułą i siły mogą być komponowane w zależności od potrzeb (np. patrol Bravo Two Zero liczył osiem osób). Poszczególne plutony mają dodatkowe specjalizacje: w zakresie działań na pojazdach, w górach, w desancie morskim i powietrznym.Nabór realizowany jest spośród żołnierzy brytyjskich sił zbrojnych, pierwotnie w drodze selekcji organizowanej przez jednostki, obecnie centralnej. Jej zasadniczym elementem jest kilkutygodniowy wymagający test sprawności fizycznej prowadzony w górach Walii, w tym marsze na długim dystansie, w trudnym terenie. Kolejnymi etapami szkolenia, których zaliczenie jest niezbędne to szkolenie w walce w dżungli oraz SERE (Survival, Evansion , Resistance, Escape), które ma na celu przygotować kandydatów do uniknięcia schwytania przez przeciwnika, przetrwania i ucieczki z niewoli. Selekcja SAS stała się modelem dla wielu formacji i jednostek specjalnych. Selekcja do jednostek rezerwy realizowana jest w nieco innym trybie. Ukończenie selekcji daje prawo do noszenia wyróżniającego nakrycia głowy jakim jest beżowy (piaskowy) beret . Podczas działań , używane jest głównie umundurowanie brytyjskie, a w działaniach kontrterrorystycznych ciemne kombinezony.

Używana jest duża grama broni. Do niedawna standardową bronią krótką były Browningi HP (L9A1), zastąpione przez rodzinę pistoletów SIG-Sauer. Spośród broni długiej podstawą są karabinki rodziny AR15, w tym kanadyjskiej produkcji L119A1 (Colt Canada L8 SFW), broń maszynowa rodziny FN Minimi oraz karabiny wyborowe Accuracy International i Barret.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!