Saab Barracuda - system kamuflażu

Tworząc system maskowania Barracuda firma Saab korzystała z tzw. multispectral signature management, co dosłownie można przetłumaczyć jako „zarządzanie sygnaturą wielospektralną”. Oznacza to, że kamuflaż jest wykonany według technologii, która zabezpiecza osoby lub obiekty przed wykryciem za pomocą ludzkiego oka, urządzeń pracujących w paśmie UV lub zbliżonych do podczerwieni, jak również noktowizorów i radiolokatorów. Sygnatura zaś to charakterystyczne dla wymienionych urządzeń pasma/wartości, a zarządzanie nią wyraża się takim operowaniem materiałem, kolorem i fakturą maskowania, by zminimalizować odczyty i przekazanie czytelnego obrazu przeciwnikowi.

Cel systemu jest oczywisty i tożsamy z założeniami każdego kamuflażu – zmniejszenie prawdopodobieństwa wykrycia przez „upośledzenie” detektorów, którymi dysponuje wróg – czy to naturalnych (ludzkie oko, ewentualnie „wzmocnione” tradycyjną optyką), czy sztucznymi (elektronicznymi urządzeniami jak wymienione powyżej).

Dodatkowo, kamuflaż szwedzkiego koncernu charakteryzuje się trójwymiarowością (wielowarstwowością materiału), która zwiększa poziom adaptacji wizualnej z otoczeniem i tłem, czyli innymi słowy: rozmycie charakterystycznych kształtów i wtopienia w elementy znajdujące się wokół.

W ramach systemu, Saab Barracuda oferuje maskowanie pozwalające na pełne zabezpieczenie działań – począwszy od zaplecza logistycznego (budynki i inne obiekty, jak hangary, stanowiska obserwacyjne i improwizowane instalacje), przez pojazdy, na indywidualnym kamuflażu i umundurowaniu skończywszy.

Niezależnie od chronionego obiektu, Saab postawił ogromny nacisk na łatwość użytkowania (lekkość materiału, prostotę montażu) i szerokie możliwości przeznaczenia, proponując kilka kompatybilnych w ramach sytemu modeli, a tym samym wariantów zastosowania.

W przypadku pojazdów (od wielozadaniowych przez ciężarówki po czołgi), szwedzki producent oferuje kompletne maskowanie, także dla wszelkiego rodzaju elementów, jak np. skrzynki amunicyjne, które wówczas są dodatkowo mocowane specjalnymi pasami (Bądź przygotowany na wszystko z pełnym wyposażeniem indywidualnym). Dostępne są również osłony balistyczne, wykonane, oczywiście, w technologii multispectral singature management oraz kamuflaż z powłoką zapobiegającą wykryciu przez radary i naprowadzane przez nie rakiety. Założeniem standardowym jest ograniczenie emisji ciepła maskowanego pojazdu, które sprzyja zmniejszeniu prawdopodobieństwa wykrycia w termowizji.

Budynki mogą być dodatkowo zabezpieczone ekranami chroniącymi przed głowicami granatników przeciwpancernych typu RPG (które są w ten sposób detonowane przed celem) oraz użytymi jako taran pojazdami (oczywiście, tylko do pewnej masy i prędkości). Jako że współczesne pole walki wymaga mobilnego zaplecza logistycznego, w ramach systemu Saab Barracuda dostępne są także proste konstrukcje o charakterze hangaru czy obszernego garażu.

Z uwagi na charakter działań sił specjalnych, operujących niejednokrotnie na dalekich tyłach wrogich sił, a muszących wykazać się wysoką mobilnością przy minimalnym prawdopodobieństwie wykrycia, szczególnie interesujące są oferowane w ramach systemu Saab Barracuda elementy maskowania indywidualnego (Personal Camouflage Systems). Należą do nich zarówno odpowiedniki standardowych mundurów typu BDU (Battle Dress Uniform), jak i zaawansowane kamuflaże dla zwiadowców i zespołów snajperskich, wraz z dodatkami, takimi jak rękawice czy siatki maskujące.

Czytaj też: Kamuflaż zimowy >>>

Podstawową wersją jest tzw. Combat Uniform, czyli dwuczęściowy mundur (spodnie i bluza) oparty na kamuflażu pikselowym, który powstał z myślą o szerokim zastosowaniu, zarówno pod względem rodzaju służb czy zadań, jak i warunków codziennego użytkowania. Z jednej strony jego przeznaczeniem jest identyfikacja w ramach konkretnej formacji czy sił zbrojnych, z drugiej zaś, jednoczesne zapewnienie skutecznego maskowania.

Combat Uniform jest dostępny w trzech wzorach – leśnym (woodland) i dwóch pustynnych (desert i stony desert), choć producent umożliwia indywidualne kolorystyczne dostosowanie do potrzeb, także pod kątem docelowej tkaniny, którą można dobrać do konkretnej sytuacji, teatru lub charakteru działań. Bazowe kolory wykorzystane we wzorze pikselowym umożliwiają zlewanie się sylwetki żołnierza z otoczeniem podczas obserwacji zarówno na niewielkich, jak i większych dystansach. W pierwszym przypadku kamuflaż ma charakter rozpraszający, w drugim – zlewa się w większe kształty, imitując głębię kolorystyczną podobną do roślin czy skał.

W ramach multispectral signature management, Combat Uniform chroni przed obserwacją prowadzoną standardową optyką czy gołym okiem, a także urządzeniami działającymi na zasadzie podczerwieni.

Zdecydowanie bardziej zaawansowanym technologicznie kamuflażem indywidualnym, oferowanym w ramach sytemu Saab Barracuda, i będącym odpowiedzią na potrzeby specjalsów, jest SOTACS, czyli Special Operations Tactical Suit. Jest on szczególnie polecany snajperom (zespołom snajperskim) lub jednostkom zwiadowczym operującym na terenie zajętym przez przeciwnika z dużym prawdopodobieństwem działania w niewielkich odległościach od wrogich oddziałów czy obiektów.

SOTACS może być założony na zwykły mundur i adaptowany do standardowych warunków/teatrów działań (teren leśny, pustynny), jak i indywidualnych potrzeb pod kątem kolorystyki (doboru barw bazowych tworzących „farsz”, czyli zewnętrzne maskowanie).

Zarządzanie sygnaturami wielospektralnymi „upośledza” zdolności obserwacyjne przeciwnika i pozwala na obniżenie prawdopodobieństwa wykrycia przy użyciu sprzętu bazującego na termo- i noktowizji, w tym także podczerwieni, o standardowej optyce czy obserwacji gołym okiem nie wspominając.

Barwy i tekstura imitują strukturę i kolorystykę otoczenia, a jednocześnie zniekształcają ludzką sylwetkę, upodabniając ją do elementu roślinności czy skalnego lub pustynnego krajobrazu. Zastosowane pigmenty w podczerwieni emitują sygnatury wielospektralne zbliżone do charakterystycznych dla roślin, kamieni czy ziemi.

Strój niweluje w 80% termiczny obraz energii cieplnej wydzielanej przez ludzkie ciało (proces zachodzi m.in. dzięki chłodzeniu otaczającym użytkownika powietrzem), co zmniejsza ogromnie prawdopodobieństwo wykrycia zarówno w zacienionym, chłodnym lesie, jak i na pustyni (obraz człowieka w termowizji zrównuje się z obrazem otoczenia). SOTACS jest dostępny także w wersji Urban, czyli dostosowanej do działania w terenie miejskim.

Konstruując strój, producenci mieli na uwadze jego wysoką ergonomię. Przy wadze poniżej 3 kg, SOTACS jest wytrzymały, odporny na ewentualne rozdarcia i ścieranie oraz działanie wody i wilgoci – nie traci pod wpływem ich działania swoich właściwości maskujących, a efekt „kwiatu lotosu” (hydrofobowości) sprawia, że krople wody nie wsiąkają w materiał, a swobodnie po nim spływają.

Każde z powyższych rozwiązań może być uzupełnione o kompatybilne akcesoria uzupełniające maskowanie: wzmocnione Kevlarem rękawice, nakrycie głowy (kapelusz, będący także uzupełnieniem dla kaptura) i kamuflaż na broń (zaburzenie charakterystycznego kształtu broni i niwelowanie termicznego obrazu lufy po strzale). Wszystkie z nich wykonano w technologii multrispectral signature management (kapelusz jest dostępny także w wersji „zubożonej”, tj. bez wielospektralnego maskowania), w standardowych wersjach kamuflażu, z możliwością indywidualnego dostosowania kolorystycznego. W przypadku maskowania na broń wersja one size fits all może być rozszerzona o „szytą na miarę”.

W systemie Saab Barracuda w ramach kamuflażu indywidualnego zastosowano także dodatki rozszerzające i uzupełniające możliwości maskowania pod kątem adaptacji do nowych, niespodziewanie zastanych warunków.

Poncho powstało z myślą o wysokiej dynamice działań wojennych, szczególnie w kontekście wojsk specjalnych, oddziałów zwiadowczych itp. Łączy ono ze sobą elastyczność siatki maskującej z komfortem użytkowania tradycyjnego munduru. Wykończone tą samą technologią, co inne elementy systemu, niweluje w obrazie termicznym 70% energii cieplnej wydzielanej przez noszące je osobę. Dwuwarstwowe, waży ok. 1,5 kg, nie nasiąka wodą, może być łatwo przenoszone w kieszeni kamizelki czy w plecaku. To, co zwraca uwagę, to dostępna jednowarstwowa, lżejsza (o wadze ok. 1 kg) wersja zimowa. Jak wiadomo, zimą temperatura powietrza i wszelkich obiektów różni się drastycznie od temperatury ciała ludzkiego – materiał zastosowany w poncho niweluje tę różnicę, a dodatkowo jest dostosowany do odbijanych przez śnieg promieni UV.

Dalsze rozszerzenie/uzupełnienie możliwości kamuflażu to indywidualne siatki maskujące w dwóch wersjach. Soldier Net składa się z dwóch warstw – pierwsza stanowi główny podkład mocujący, druga – w formie ponacinanego materiału, tworzy trójwymiarową strukturę, odporną na intensywne użytkowanie, wodę i wilgoć. Lekka siatka (200 g/m2) zapewnia maskowanie w przypadku standardowej optyki, gołego oka, podczerwieni i termowizji. Podobnie jak poncho, jest dostępna także w wersji zimowej z dodatkową warstwą odbijającą, podobnie do powłoki śnieżnej, promienie UV.

Alternatywą jest lżejsza (100 g/m2), jednowarstwowa wersja – Pocket Cam, czyli dosłownie „kamuflaż kieszonkowy”, bazujący na wzorze pikseli znanym z Combat Uniform.

Częścią indywidualnego kamuflażu jest Observation Post, czyli modułowy posterunek obserwacyjny – efekt synergii Saaba i producenta namiotów, firmy Hilleberg.

Jest to rozwiązanie rekomendowane przede wszystkim pododdziałom zwiadowczym, grupom obserwacyjnym, kontrolerom naprowadzającym wsparcie powietrzne na cel oraz wszelkim innym jednostkom, które – zachowując w terenie wysoką mobilność i swobodę w działaniu, potrzebują jednocześnie swego rodzaju „bazy wypadowej”.

Observation Post składa się z trzech modułów: obserwacyjnego (zawierającego pięć klap do dowolnej aranżacji pod kątem jak najszerszego pola widzenia względem otoczenia), namiotu (zapewniającego komfortowe warunki wewnątrz i ochronę przed czynnikami pogodowymi) oraz siatki maskującej. Ostatni element jest, oczywiście, wykonany zgodnie z technologią multispectral signature management, a więc zapewnia kamuflaż wobec stosowanego przez przeciwnika sprzętu termowizyjnego, działającego w podczerwieni, jak i standardowej optyki. Siatka jest lekka (200 g/m2), podzielona na części, które można łatwo transportować i łączyć, by były w pełni kompatybilne z klapami modułu obserwacyjnego.

Saab Barracuda jest przykładem istotnego trendu wśród producentów wyposażenia dla sił zbrojnych, tj. oferowania systemowego rozwiązania dla różnych rodzajów wojsk, które zamiast uniwersalności opartej na kompromisach i rozmytych parametrach użytkowych, zapewnia odpowiedź na indywidualne potrzeby poszczególnych formacji, w zależności od ich przeznaczenia, charakteru i terenu działań.

Istotny jest także fakt dotrzymywania kroku w kontekście rosnącej dostępności poręcznych (coraz lżejszych, montowanych już nie tylko na broni, ale również na niewielkich bezzałogowych statkach powietrznych, w tym również tanich, komercyjnych UAV) urządzeń do termo- i noktowizji dla pojedynczych żołnierzy oraz potrzeby zapewnienia gotowych indywidualnych strojów maskujących nawiązujących do szkockiego ghillie suit.

Oczywiście, Saab Barracuda nie oznacza w żadnym wypadku rezygnowania z tradycyjnych metod „produkcji” efektywnego kamuflażu (w tym łączenia syntetycznych materiałów z naturalnymi, gotowców z elementami przygotowanymi indywidualnie), którego „wykończenie” musi uwzględniać nie tylko czas poświęcony na jego przygotowanie i wygodę użytkowania, ale również jak najbardziej precyzyjne dostosowanie do warunków, w których będzie działał snajper. Indywidualny strój maskujący nie bez powodu zawiera przymiotnik „indywidualny” i winien być zawsze przygotowywany osobno pod kątem każdego pojedynczego zadania, niezależenie od tego, jak daleko posunie się technologia w (de)maskowaniu.

Czytaj też: MultiLATPAT – nowy łotewski wzór kamuflażu >>>

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!