Kamizelka dla Formozy

Doświadczenia konfliktów ostatnich lat, a szczególnie doświadczenia Formozy wyniesione z działań w regionie Zatoki Perskiej, pokazały potrzebę posiadania nowoczesnego oporządzenia, dostosowanego do uzbrojenia wykorzystywanego przez jednostkę oraz do charakteru działań przez nią wykonywanych. Podjęto decyzję o przyjęciu kamizelki zintegrowanej, czyli łączącej w swojej konstrukcji kamizelkę kuloodporną z taktyczną.

Wcześniej Formoza stosowała kamizelki kuloodporne polskich producentów oraz wykonane na zamówienie komandosów kamizelki taktyczne, początkowo polskiej firmy Janysport, a potem norweskiego NFM-u. Pierwszą kamizelką zintegrowaną, która trafiła do MJDS, był Piorun produkcji ITB Moratex . Trafiły one również do GROM-u, a ostatnio (pod nazwą Warrior) do 1. Pułku Specjalnego Komandosów z Lublińca. Piorun miał zasadniczą wadę, szczególnie ważną w działaniach wodnych - brak systemu szybkiego wypięcia w sytuacji awaryjnej, co wymusiło dalsze poszukiwania.

Zobacz także: Artykuł o Jednostce Wojskowej FORMOZA >>

Rozważano zakup konstrukcji zachodnich, między innymi kamizelki RAV firmy MSA/Paraclete, ale ze względu na ich wysoki koszt postanowiono skorzystać z oferty polskich producentów. W owym czasie polskim pionierem w tej dziedzinie była znana już Formozie firma Janysport, która wspólnie z GROM-em opracowała Modułowe Oporządzenie Sił Specjalnych na taśmach 25 mm (MOSS 25), w skład którego wchodziła kamizelka zintegrowana z systemem szybkiego wypięcia. Nie spełniała ona jednak specyficznych wymogów płetwonurków bojowych. Liczne uwagi zgłaszane przez żołnierzy Formozy zaangażowanych w projektowanie oraz szefa Janysportu, Pawła Janysta, spowodowały, że w 2006 roku powstało oporządzenie z dwoma zupełnie nowymi rozwiązaniami.

Pierwszym był nietypowy system modułowy, wynikający z faktu, iż jednostka utrzymując liczne kontakty z zachodnimi jednostkami specjalnymi potrzebowała kompatybilności również na poziomie oporządzenia. System musiał być zgodny ze standardem MOLLE/PALS, składającym się z równolegle do siebie przyszytych taśm, szerokości jednego cala (25,4 mm), pikowanych co 1,5 cala (3,81 cm), do których mocuje się kieszenie. Chciano też uzyskać kompatybilność z systemem 3 Lock zastosowanym w kamizelkach NFM. Udało się uzyskać taki efekt poprzez modyfikację PALS. Po pierwsze, pikowanie taśm odbywa się co 40 mm, po drugie, w puste miejsca pomiędzy równolegle przyszyte taśmy naszyto taśmy pikowane co 80 mm. Dało to możliwość mocowania elementów nie tylko w systemie PALS i 3 Lock, ale również w starym amerykańskim ALICE. Drugą innowacją był nowatorski system szybkiego wypięcia (ang. QR - Quick Release).

Kamizelka zintegrowana i...

Sercem nowego zestawu oporządzenia jest modułowa zintegrowana kamizelka z systemem QR, mieszcząca miękkie i twarde wkłady balistyczne. Należy wspomnieć, że pokrowce zostały dopasowane do przenoszenia wkładów z wcześniej użytkowanych Piorunów z ITB Moratex. Kamizelka zasadniczo składa się z trzech części. Przedniej, z ochroną krocza, plecowej oraz wewnętrznego pasa stabilizującego (cummerbund). Pas wewnętrzny mocowany jest pod pachami części plecowej, za pomocą samodzielnej poliamidowej żyłki z jednej strony i takiej samej, będącej częścią systemu QR, z drugiej. Na pasie naszyte są klamry 25 mm Side Release firmy ITW Nexus oraz miękka strona taśmy rzep (pętelki), które służą do połączenia z przednią częścią kamizelki. Kolejnym punktem mocowania obu głównych części są ramiona, gdzie łączy je linka od systemu szybkiego wypięcia. Praktycznie na całej zewnętrznej powierzchni kamizelki znajdują się taśmy systemu modułowego, również na ramionach, gdzie taśmy posiadają dodatkowo naszyty rzep pętelkę.

Wewnętrzna strona poszycia kamizelki została wykonana z siatki, która poprawia wentylację i jest przyjemniejsza w noszeniu. Podszewka wraz z wierzchnią Cordurą tworzą kieszeń na miękkie wkłady kuloodporne, otwieraną na zamki błyskawiczne umieszczone w dolnych częściach kamizelki po wewnętrznej stronie. Wewnątrz tych kieszeni znajdują się płaskie kieszenie mieszczące twarde wkłady balistyczne. Dodatkowo na przedniej części kamizelki znajduje się przyszyta na stałe kieszeń na ochronę krocza, którą można także przenosić w pozycji złożonej po wewnętrznej stronie kamizelki, co zwiększa ochronę klatki piersiowej.

Na plecach znajduje się zaadaptowana z systemu MOSS25 improwizowana uprząż ewakuacyjna wykonana z mocnej polipropylenowej taśmy, model 651 firmy Techband. Taśma jest naszyta w poprzek pleców na wysokości poniżej pach, a po obu stronach zakończona jest pętlami, do których można podpiąć się do liny za pomocą karabińczyka i ewakuować żołnierza, np. śmigłowcem. Idea ta została podpowiedziana Pawłowi Janystowi przez jednego z żołnierzy GROM-u. Do ewakuacji służy również chwyt uszyty z takiej samej taśmy, umieszczony w górnej części plecowej w taki sposób, że tworzy pętle, za którą można chwycić ręką i odciągnąć użytkownika ze strefy zagrożenia. Z myślą o sytuacjach awaryjnych kamizelka posiada nowatorski system szybkiego wypięcia.

...System szybkowyczepny Formozy

Formoza była drugą po GROM-ie jednostką w Polsce, która zauważyła potrzebę posiadania kamizelek szybkowyczepnych. Tę potrzebę najlepiej unaocznia zdarzenie, które w USA było przyczynkiem do powstania systemów QR, czyli wypadek amerykańskiego śmigłowca CH-53E w dniu 9 grudnia 1999 roku, w wyniku którego zginęło siedmiu żołnierzy z jednostek rozpoznawczych Piechoty Morskiej. Przyczyną śmierci było utonięcie – w zalewanym wodą wnętrzu śmigłowca operatorzy nie mogli uwolnić się od ciężaru kamizelek. Pierwszy zastosowany w produkcji polski system QR został opracowany na zlecenie GROM-u przez firmę Janysport i zastosowany w MOSS25, które przez kilka lat było podstawowym oporządzeniem w tej jednostce. System QR został oparty na złożonej taśmie o szerokości 25 mm (zgiętej w pół i zszytej na całej długości), którą blokuje się w przelotkach taśmy łączącej część przednią kamizelki z tylną.

Formozie nie przypadł on jednak do gustu, więc wspólnie z Janysportem stworzyli nowe rozwiązanie oparte na pętlach z taśmy oraz 3-milimetrowej żyłki poliamidowej, a jego ostateczną wersję stworzył Paweł Janyst wraz z „formoziakiem” odpowiedzialnym za projekt kamizelki. Inspiracją dla płetwonurków były systemy awaryjnego wyczepienia czaszy w spadochronach tunelowych typu plecy – plecy. W przeciwieństwie do stalowych linek w gumowej otulinie, stosowanej w wielu zachodnich konstrukcjach (CIRAS, RAV i inne), żołnierze Formozy zaproponowali użycie żyłki poliamidowej, która nie reaguje na słoną wodę więc nie rdzewieje. Żyłka okazała się trafionym pomysłem i została zaadaptowana do wszystkich nowo produkowanych kamizelek szybkowyczepnych Janysportu. System QR Formozy działa na bardzo prostej zasadzie zazębiających się pętel z taśmy (przypomina to zamek błyskawiczny), które są blokowane przechodzącą przez nie żyłką. Na tej zasadzie są łączone ramiona kamizelki z plecami oraz pas wewnętrzny. Sercem systemu jest żyłka zgięta w ten sposób, że tworzy dwie części. Pierwsza blokuje ramiona, druga jeden z boków. W miejscu zgięcia został wszyty uchwyt mocowany na rzep – po wewnętrznej stronie przedniej części kamizelki, który można zamontować w trzech położeniach na wysokości piersi – centralnie poniżej brody bądź po bokach. Żyłka ma tak dobraną długość, że jednocześnie wypinają się ramiona oraz bok. Drugi bok jest mocowany osobną linką, niebędącą częścią systemu QR, dzięki temu po zrzucie kamizelki jest ona wciąż „w jednym kawałku”.

Platformy nośne

Kolejnym elementem systemu jest panel piersiowy (chestrig), identyczny z „gromowskim” MOSS25, dostosowany do przenoszenia twardego wkładu balistycznego. Konstrukcja kamizelki bardzo przypomina amerykańskie odpowiedniki RACK czy MLCS – składa się z części przedniej, przystosowanej do samodzielnego noszenia, oraz z dodatkowego panelu plecowego, łączonego za pomocą klamer 25 mm Side Release ITW Nexus. Całość wykonana jest z mocnej poliestrowej siatki i posiada naszyte na całej powierzchni taśmy systemu modułowego podobnego do PALS, z tą różnicą, że taśmy są pikowane co 40 mm, a nie 38,1 mm (1,5 cala). W części przedniej znajduje się wewnętrzna kieszeń mieszcząca twardą płytę balistyczną oraz dwie kieszenie boczne. W przypadku noszenia kamizelki bez płyt istnieje możliwość schowania górnego panelu (tzw. bib) i noszenia jej jako klasycznego chestriga. W części plecowej również znajduje się kieszeń na płytę oraz podobnie jak w kamizelce zintegrowanej, chwyt oraz taśma ewakuacyjna. Panel piersiowy również posiada system  szybkiego wypięcia, ale umieszczony dość nietypowo, całkowicie na plecach, składa się z sześciu pętel zaopatrzonych w klamry (którymi mocuje się plecy do części przedniej) blokowanych żyłką i przelotkami. Uchwyt znajduje się w dolnej części pleców – jego pociągnięcie prowadzi do wyciągnięcia linki z pętel i w efekcie do ich rozłączenia. Ostatnimi platformami do przenoszenia kieszeni są wyposażone w ten sam system modułowy pas oraz panel udowy. Ten pierwszy ma charakter rękawa wyściełanego pianką, przez który jest przeprowadzona taśma 50 mm z klamrą ITW Nexus. Na samym rękawie naszyte są dwie równoległe taśmy systemu modułowego oraz cztery stałe miejsca mocowania szelek nośnych o szerokości 40 mm, krzyżujących się na plecach. Natomiast panel udowy został uszyty z kilku warstw siatki konstrukcyjnej, takiej samej jak użyta w podszewce kamizelek, dzięki czemu zapewnia dobre oddychanie ludzkiej skórze. Pierwsze panele były wykonane z Cordury, ale z tego rozwiązania ostatecznie zrezygnowano. Panel posiada naszyte taśmy modułowe na całej wysokości, dwie 40-mm taśmy udowe z naszytymi gumami, pozwalającymi na pracę mięśni nóg oraz taśmę z rzepem, służącą do mocowania do pasa nośnego.

Ładownice

W skład kompletu dla Formozy wchodzi łącznie kilkadziesiąt ładownic dziesięciu typów. Do podstawowego typu broni długiej, jakim w MJDS jest karabinek HK G36, przewidziano dwa typy ładownic. Pierwszy ma charakter półotwarty i mieści dwa spięte magazynki 30-nabojowe przenoszone równolegle do kamizelki. Prawie cała ładownica została wykonana z taśm, na górze wszyta jest guma zapobiegająca wypadnięciu magazynka. Całą kieszeń zamyka się acetalową klamrą. Drugi typ jest bardzo podobny, ale mieści się w nim jeden magazynek. Do wymienionych ładownic mieszczą się również łukowe magazynki do kbk AK. Kolejne ładownice przeznaczone są na magazynki 30-nabojowe do M16, które są w komplecie ze stosowanym w Formozie karabinem maszynowym FN Minimi. Są to klasyczne ładownice ze stałą klapą zamykaną na rzep i nap, posiadające gumę stabilizującą przenoszone magazynki. Ładownice dla karabinka AK posiadają stałe klapy zamykane na rzep (z możliwością jego wyłączenia) oraz na klamrę 25 mm YKK, a także stabilizującą gumę. Z myślą o pistoletach maszynowych MP-5 stosowane są ładownice na dwa magazynki z klapami zamykanymi na rzep oraz ze stabilizującymi gumami. Podobnej konstrukcji są ładownice pistoletowe. Ładownica na osiem nabojów do strzelby gładkolufowej została skonstruowana z myślą o przenoszeniu na przedramieniu bądź na kolbie.

Snajperzy Formozy mają do dyspozycji ładownice na 10-nabojowy magazynek do karabinu wyborowego. Ładownica jest wykonana wyłącznie z taśmy i gumy. Klapa jest zamykana na jednopunktową klamrę „tona clip” firmy National Molding. Ostatnią grupę ładownic stanowią kieszenie na granaty. Najbardziej uniwersalne są ładownice na granaty odłamkowe RG-42 i F-1 – kieszeń posiada klapę zamykaną na klamrę. Po bokach posiada naszyte szerokie gumy, pod które można włożyć wykręcony zapalnik. Zamiast granatów można w niej przenosić mały aparat fotograficzny bądź odbiornik GPS (podczas projektowania zrezygnowano ze specjalnej kieszeni dla niego), a pod gumami trzymać zapasowe baterie. Dla granatów hukowo-błyskowych NICO oraz pocisków dla 40-mm granatnika Pallad i AG36 stworzono dwa typy ładownic. Bazą obu jest szeroka guma, która przytrzymuje granaty. W wersji na trzy granaty każdy z nich posiada zabezpieczającą klapę, wykonaną z taśmy 25 mm, zamykaną na rzep. Kieszeń na dwa granaty takowej nie posiada. Wszystkie ładownice, z wyjątkiem dwóch ostatnich i ładownicy na pociski do strzelby, posiadają otwory drenażowe.

Kieszenie

Podczas projektowania kamizelki pomyślano o różnego typu kieszeniach do przenoszenia dodatkowego wyposażenia. Są to:

• kieszeń na 3-litrowy zbiornik na wodę (typu camelbag) z naszytymi na całej powierzchni taśmami modułowymi,
• kieszeń na maskę przeciwgazową, otwierana na zamek błyskawiczny, z naszytymi na przedniej ścianie taśmami modułowymi,
• kieszeń uniwersalna zamykana na zamek błyskawiczny, również z naszytymi z przodu taśmami systemu modułowego,
• cargo (torba użytkowa) o pojemności około 15 litrów z klapą i wewnętrznym kominem, zamykana na dwie klamry,
• torba na linę mocowana na nodze,
• kieszeń na radiostację osobistą,
• apteczka osobista, otwierana na zamek błyskawiczny, z wewnętrznym rozwijanym wkładem na środki pierwszej pomocy, znanym z klasycznej apteczki Janysportu,
• worek na „odzysk” uszyty z mocnego ortalionu z dnem z siatki,
• kieszeń EOD/minera posiadająca wewnątrz naszyte gumy pozwalające na stabilne przenoszenie wyposażenia,
• kabura do pistoletu Sig-Sauer P226 z oświetleniem taktycznym, wykonana na specjalne zamówienie Janysportu przez gliwicką firmę Ivo-Hest,
• kieszeń administracyjna z szerokim rzepem na klapie.

Ostatnim elementem zestawu jest zestaw taśm o szerokości 25 mm, pozwalających na mocowanie elementów modułowych pod kątem 90 stopni.

Materiały

Całość oporządzenia została wykonana z mocnych i wytrzymałych materiałów. Tkaniną bazową jest Cordura 1000D w kolorze graubrau (RAL 7013, ziemistozielony), stosowanym w starym oporządzeniu Bundeswehry. Użyto także polipropylenowych taśm 652N krajowej firmy Techband w kolorze ciemny khaki. Uzupełnieniem Cordury jest mocna siatka poliestrowa w kolorze oliwkowym, opracowana przez firmę Gedeon, specjalnie dla Janysportu. Wszystkie szycia wykonano szwem prostym, nićmi Grall z poliestru ciągłego o grubości 40 dtex firmy Coats. W kamizelce Formozy użyto elementów plastikowych kilku producentów: YKK, ITW Nexus, National Molding (Duraflex) oraz krajowego Dkal. Klamry są z acetalu lub nylonowe. Producent zastosował głównie rzepy japońskiej firmy YKK i ta sama firma jest również producentem wykorzystanych zamków błyskawicznych typu spiralnego. Większość użytych materiałów jest w kolorze khaki lub zbliżonym.

Podumowanie

System oporządzenia polskich płetwonurków bojowych jest znakomitym przykładem połączenia doświadczeń przyszłych użytkowników i producenta, co pozwoliło na stworzenie produktu spełniającego ich wymagania. Potwierdziły to liczne testy na polskich poligonach, a prawdziwy egzamin przechodzi obecnie wraz z operatorami MJDS w Afganistanie. Kamizelka balistyczna po drobnych zmianach polegających na naszyciu rzepu „pętelka” na część taśm na plecach i z przodu oraz dodaniu na ramionach podkładki antypoślizgowej pod kolbę, weszła do wyposażenia Wydziału Realizacyjnego Komendy Stołecznej Policji. Formoza latem 2008 roku ogłosiła kolejny przetarg na ten model kamizelki w liczbie 112 sztuk, w którym konsorcjum Lubawa – Janysport nieoczekiwanie przegrało z nowo powstałą i mało znaną firmą Haft Design.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!