BATESY z regulatorem

Lekkie obuwie przeznaczone dla służb mundurowych, czyli tak zwane „buty taktyczne”, różniące się od typowych ciężkich butów wojskowych głównie obniżoną masą i lepszym dostosowaniem do użytkowania w zróżnicowanym terenie, głównie miejskim, znajdziemy niemal u każdego liczącego się producenta tego rodzaju wyposażenia. Synonimem butów taktycznych przez długi okres były różne modele Magnum firmy Hi-Tec (ostatnio dział Magnum został całkowicie wyodrębniony), gdyż były to pierwsze buty, które zachowywały militarny charakter, przy o wiele wyższym komforcie noszenia, osiągniętym za sprawą zastosowania znacznie lżejszych materiałów niż w ogólnowojskowych „buciorach”.

Taktyczne obuwie zyskało ogromną popularność nie tylko wśród żołnierzy, którzy często mieli po prostu dość ciężkich trepów, jak i wśród funkcjonariuszy policji, szczególnie w wydziałach realizacyjnych, prewencji oraz służby patrolowej, a także wśród dużej rzeszy ochroniarzy i członków podobnych formacji. Długotrwałe chodzenie, szczególnie po takich twardych nawierzchniach jak betonowe chodniki czy asfalt, nie należy do najprzyjemniejszych, a typowe buty wojskowe nie zapewniały odpowiedniej amortyzacji, nawet przy stosowaniu dodatkowych wkładek. Stąd pojawił się pomysł stworzenia butów ukierunkowanych bardziej do użytkowania w mieście niż w terenie, choć i tam „tacticale” radzą sobie całkiem dobrze.

Obecnie na rynku znajdziemy wiele modeli kilkunastu liczących się producentów, którzy konkurują ze sobą w różnych dziedzinach, dbając głównie o zmniejszenie masy buta przy zachowaniu odpowiedniej wytrzymałości na uszkodzenia czy podwyższenia komfortu użytkowania, starając się jedynie odróżnić od konkurencji raczej wyglądem niż użytymi rozwiązaniami. Firm, które wprowadzają jakieś innowacyjne rozwiązania jest niewiele – jedną z nich jest Bates.

Ten amerykański producent obuwia dla służb mundurowych, działający już od 1885 roku, znany jest naszym Czytelnikom choćby z opisywanych w SPECIAL OPS butów wysokogórskich TORA BORA przeznaczonych dla amerykańskich sił specjalnych, również wyposażonych w wiele ciekawych i nigdy wcześniej niespotykanych rozwiązań. Wśród oferowanego obuwia różnego typu znajduje się wiele lekkich modeli „taktycznych”, jak choćby znane i lubiane wśród policjantów Falcony, czerpiące ze słynnych Adidasów GSG-9. W 2009 roku stworzono serię obuwia oznaczonego jako Delta, przygotowanego w kilku wersjach różniących się wykończeniem oraz wysokością. Podstawowy model, który przedstawiony zostanie dokładniej w dalszej części artykułu, to Delta-8 Side Zip o wysokości 8 cali, zaopatrzony w boczny zamek ułatwiający zakładanie lub zdejmowanie, występujący zarówno w wersji męskiej, jak i damskiej. Kolejny, nieco bardziej zaawansowany model, to Delta-8 Gore-Tex Side Zip, z membraną Gore- Tex firmy W.L. Gore&Associates. Delta-6 Side Zip to but o nieco obniżonej wysokości, do 6 cali, występujący również w wersji damskiej oraz w wersji z membraną. Ostatni przedstawiciel serii Delta to Low Oxford – to najniższy w całej rodzinie, tzw. taktyczny adidas poniżej kostki, przeznaczony dla funkcjonariuszy pełniących służbę w mundurach policyjnych, gdzie pewna doza elegancji musi zostać zachowana. Buty serii Delta od innych konstrukcji odróżnia system określony przez producenta jako Bates Individual Comfort System (iCS), umożliwiający dostosowanie obuwia, a dokładnie wewnętrznych wkładek do stóp użytkownika.

iCS

Konstruktorom butów Bates Delta przyświecała przy ich tworzeniu pewna idea. W tradycyjnym obuwiu sztywność buta zapewniana jest przez cholewkę oraz podeszwę, a wkładka wewnętrzna służy jedynie zwiększeniu komfortu noszenia oraz polepszeniu amortyzacji. System iCS proponuje zupełnie inne podejście do tej kwestii – sztywność buta nie spoczywa już na podeszwie, a kontrola nad nią została faktycznie przeniesiona na wkładkę, która odpowiada również za amortyzację pięty. Gdy zajrzymy do wnętrza buta, nie zauważymy nic interesującego – system iCS odkryjemy dopiero po wyjęciu wkładki. Po jej drugiej stronie zauważymy wtedy pokrętło wykonane z twardego żelu, oznaczone literami odpowiadającymi za cztery główne położenia. Użytkownik może dobrać, w zależności od własnych preferencji, jedno z następujących:

• F – FIRM ZONE, które zapewnia więcej energii powrotnej, sprężystości, co przekłada się na silniejsze odbicie od powierzchni przy każdym stawianym kroku, 
• O – OUTER ZONE, dzięki któremu zostaje zwiększona stabilność w przypadku stóp z dużym wycięciem środkowym lub zrównoważenie zewnętrznego wygięcia pięty,
• C – CUSHION ZONE, dające większą amortyzację pod piętą oraz maksymalną amortyzację wstrząsów,
• I – INNER ZONE, zapewniające zwiększoną stabilność dla stóp z małym wycięciem środkowym lub zrównoważenie wewnętrznego wygięcia pięty. Kolejne cztery pozycje, to pozycje pośrednie. 

Rozkład „sztywności” buta można wyregulować, w zależności od tego, w jakim terenie się poruszamy oraz dostosowania kąta bocznego ustawienia stopy. Jeżeli ktoś ma więc tendencję  do „ścinania” podeszwy od wewnętrznej strony buta, co szczególnie widaćpo piętach, powinien przełożyć żelowe pokrętło w pozycję I, jeśli natomiast podobny efekt uzyskuje się na zewnętrznej stronie, przekładamy je na pozycję O. Jeśli poruszamy się po twardym terenie, a buty zużywamy w normalny sposób, warto przełożyć pokrętło na pozycję C, która zwiększy nam komfort użytkowania.

Konstrukcja

Poza unikalnym rozwiązaniem wkładki, z zewnątrz but Delta-8 Side Zip wygląda dość klasycznie, choć jego wygląd można określić jako nowoczesny i niezbyt rzucający się w oczy – szczególnie ta cecha może sprawić, że będzie on popularny wśród funkcjonariuszy policji czy straży granicznej, gdzie but musi być „czarny i wysoki”. Do konstrukcji cholewki użyto licowanej wodoodpornej skóry w kolorze czarnym, nadającej ogólną sztywność i wytrzymałość, oraz gęstego nylonu, polepszającego wentylację i przepływ powietrza. Język został odszyty z miękko wyściełanego nylonu, jest zatem całkiem wygodny i dobrze układa się podczas sznurowania. Wewnętrzna wyściółka z siatki zapewnia transport wilgoci z wnętrza buta, trzeba jednak pamiętać o noszeniu odpowiednich  skarpet, aby rozwiązanie to działało poprawnie.

Zarówno Delta-6, jak i Delta-8 zostały wyposażone w boczny suwak, znajdujący się po wewnętrznej stronie buta, ułatwiający szybkie zakładanie oraz zdejmowanie bez ich rozsznurowywania. Rozwiązanie takie może być szczególnie przydatne dla żołnierzy oraz funkcjonariuszy spędzających dużo czasu w pojazdach lub w trakcie prowadzenia obserwacji, czy też innych sytuacji, gdy butów nie można zdjąć przez długi czas, ponieważ trzeba być wciąż gotowym do natychmiastowego działania. Boczny zamek, renomowanej firmy YKK, znany wcześniej głównie z obuwia przeznaczonego dla strażaków oraz innych służb ratowniczych, pozwala na czasowe rozsunięcie boku buta i chociaż chwilowy odpoczynek dla stóp. Ponowne zasunięcie zajmuje ułamki sekund. Zamek z góry zabezpieczony jest patką, aby nie nastąpiło jego przypadkowe rozsunięcie, a od wewnątrz miękką patką skórzaną, aby nie uwierał w stopę, a jednocześnie chronił przed dostaniem się wody do wnętrza buta.

System sznurowania w butach Delta-8 składa się z sześciu par przelotek z tworzywa sztucznego oraz pary oczek przy szczycie buta. Sznurówki są miękkie i mają okrągły przekrój, więc nie powinny się same rozwiązywać. Co ważne dla służb mundurowych, w całym bucie nie znajdziemy żadnych elementów metalowych.

Podeszwa połączona została z cholewką za pomocą silnego kleju – dzięki zastosowaniu systemu iCS zrezygnowano z warstwy amortyzującej i faktycznie w bucie znajdziemy tylko podeszwę zewnętrzną, czyli sam bieżnik, oczywiście odpowiedniej grubości tak, aby nie uległ on przebiciu. Kształt bieżnika jest agresywny, zapewniający dobrą przyczepność w zróżnicowanym terenie, również na mokrych powierzchniach betonowych oraz asfalcie. But dobrze radzi sobie na niemal każdej powierzchni, także w terenie miękkim jak ściółka leśna czy trawa. Na asfalcie czy betonie nie ma problemu z bieganiem oraz szybką zmianą kierunku. Z podeszwy wyprowadzono nadlewki chroniące przód oraz tył buta, a jednocześnie zapewniające dodatkową przyczepność w tych miejscach. Przód buta mógłby być nieco bardziej chroniony, gdyż skóra na czubie szybko może ulec uszkodzeniu, szczególnie w terenie miejskim.

Wszystkie buty serii Delta różnią od opisywanego Delta-8 drobnymi szczegółami, związanymi z wysokością, a przez to ze zmniejszoną liczbą punktów sznurowania. Najniższy model, Low Oxford, nie posiada również zamka, gdzie byłby po prostu zbędny.

I jak to działa?

Po krótkim okresie użytkowania butów Delta-8 Side Zip, mogę potwierdzić, że są to wygodne buty do pracy w mieście. Jednak w teren sugerowałbym buty już nieco bardziej wyspecjalizowane. Czy system iCS pracuje, tak jak zapowiada producent, trudno mi określić jednoznacznie – niemal nie czułem różnicy pomiędzy położeniami Cushion a Firm, ale wynikać to może z jednorazowego maksymalnie ośmiogodzinnego noszenia tego obuwia – prawdopodobnie różnicę odczuwa się dopiero przy dłuższym noszeniu. Jest to jednak pewna innowacja, szczególnie cenna dla osób, które mają naturalne tendencje do „ścinania” podeszwy. Firma Bates nie osiada na laurach i nie poprzestaje na systemie iCS – na targach Eurosatory 2010 w Paryżu zadebiutowały buty z technologią C3 (Cross Channel Circulating), gdzie pozwala skórze oddychać nie tylko cholewka, ale i podeszwa. Jak to działa? Mam nadzieję, że niedługo będziemy się mogli o tym przekonać i podzielić doświadczeniami z Czytelnikami.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!