Selekcja do KT Policji

BOA i SPKP

W strukturach polskiej Policji znajduje się kilkanaście wyspecjalizowanych jednostek, przeznaczonych m.in. do zwalczania terroryzmu, przestępczości zorganizowanej, dokonywania zatrzymań szczególnie niebezpiecznych osób oraz konwojowania groźnych przestępców. Największym pod względem liczebności jest Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA”.

Poza nim w kraju jest jeszcze siedemnaście Samodzielnych Pododdziałów Kontrterrorystycznych Policji (SPKP), umiejscowionych w poszczególnych wojewódzkich/stołecznej komendach policji. 

Ścieżka podjęcia służby w tych elitarnych pododdziałach policji jest typowa dla tego rodzaju jednostek. Po pozytywnym ukończeniu selekcji w pierwszym etapie wiąże się z przystąpieniem do wyczerpującego, wielomiesięcznego kursu bazowego, otwierającego drzwi do udziału w działaniach bojowych.

Przeczytaj także: Służby specjalne – czy są atrakcyjnym miejscem pracy dla młodych Polaków? >>

W jego trakcie wdrażani funkcjonariusze uczą się przede wszystkim technik strzelania, taktyki (czarnej, zielonej czy niebieskiej), pierwszej pomocy, technik wysokościowych oraz działań operacyjnych. Szkolenie jest bardzo intensywne oraz wymagające fizycznie i psychicznie. Zajęcia są realizowane po kilkanaście godzin w ciągu doby. 

W celu zapewnienia niezbędnej liczby osób przystępujących i kończących tego typu szkolenie oraz aby zagwarantować, że mają one odpowiednie predyspozycje do pracy w jednostce specjalnej, niezbędny jest wieloetapowy proces rekrutacji. W ramach tego procesu kandydaci do pododdziałów kontrterrorystycznych policji poddawani są specjalnym testom sprawnościowym, psychologicznym, medycznym oraz rozmowie kwalifikacyjnej, mającej na celu poznanie ich charakteru, zdolności umysłowych i motywacji. 

Specyfika tej służby warta jest jednak podjęcia takiego wyzwania, głównie w związku z możliwościami dalszego szkolenia i rozwoju, jakie oferuje się funkcjonariuszom pododdziałów KT policji oraz codziennej służby, znacznie odbiegającej od rutyny obowiązującej w innych komórkach. 

Co wybrać: SPKP w terenie czy BOA w stolicy?

Formalnie nie ma dużej różnicy pomiędzy służbą w „jednostkach terenowych” a w BOA.

W związku z tym o wyborze docelowej jednostki mogą decydować inne kryteria, które dopiero w dłuższej perspektywie nabierają znaczenia – mowa tu o miejscu zamieszkania i związanych z nim planach na przyszłość.

Z czasem taka decyzja o lokalizacji miejsca pracy staje się kluczowa dla planów osobistych i często jest ważnym czynnikiem warunkującym przebieg kariery funkcjonariusza w dłuższej perspektywie, o czym często się zapomina na starcie swojej kariery zawodowej. 

Dobór i nabór

Na chwilę obecną najłatwiej ciągle jest zostać operatorem BOA lub SPKP będąc już policjantem. Odbywa się to na zasadzie tzw. doboru do jednostki kontrterrorystycznej policji.

Funkcjonariusz zgłasza swoją kandydaturę do wybranej jednostki KT i po skutecznym przejściu selekcji przeniesiony zostaje do pododdziału, do którego aplikował, oczekując na rozpoczęcie kursu bazowego. 

Nowością natomiast jest to, że od początku 2022 r. istnieje możliwość naboru do pododdziałów kontrterrorystycznych policji kandydatów bezpośrednio z „cywila”. W przypadku pozytywnego zaliczenia przez takiego kandydata selekcji do wybranej jednostki KT, jest on kierowany na kurs podstawowy dla wszystkich nowo przyjętych funkcjonariuszy Policji.

W tym czasie ma on już jednak przydział w wybranej jednostce kontrterrorystycznej, do której aplikował. Dopiero po zakończeniu kursu podstawowego „nowy” policjant kierowany jest na kurs bazowy dla operatorów pododdziałów kontrterrorystycznych. 

Taka ścieżka dotyczy również osób z innych niż Policja formacji mundurowych (w tym Wojsk Specjalnych), których nie obejmuje Rozporządzenie MSWiA z 9 października 2018 r. w sprawie przenoszenia do służby w Policji. Formalnie wymaga to zwolnienia się z obecnej służby i skorzystania ze ścieżki cywilnej opisanej powyżej. 

W przypadku osób aplikujących z cywila stosuje się ściśle określoną punktację dla kandydatów do przyjęcia do służby w policji – tabele 1. i 2.

Ponadto kandydat do służby kontrterrorystycznej policji weryfikowany jest na podstawie siedmiu elementów:

• testu wiedzy,
• testu sprawności fizycznej,
• badania psychologicznego, w tym testu psychologicznego,
• rozmowy kwalifikacyjnej,
• ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Policji (badanie lekarskie),
• sprawdzenia w ewidencjach, rejestrach i kartotekach, w tym w policyjnych zbiorach danych, prawdziwości danych zawartych w kwestionariuszu osobowym kandydata do służby w Policji,
• postępowania sprawdzającego, które jest określone w przepisach o ochronie informacji niejawnych.

Test sprawności fizycznej

Od kandydatów w zakresie weryfikacji sprawności fizycznej oczekuje się przede wszystkim wszechstronności, bo jest ona warunkiem sprostania wymaganiom przyszłej służby.

Kandydat musi potrafić wykonać szeroki zakres ćwiczeń opartych na wykorzystaniu masy własnego ciała, takich jak: ugięcia ramion na drążku, pompki, brzuszki, przysiady czy wejścia na podest z obciążeniem, czy zaliczyć wymagający tor przeszkód. Niezbędna jest również umiejętność biegania i pływania, w tym pływania pod wodą.

Mimo nacisku na sprawność dynamiczną, nie zabraknie również statyki w postaci wyciskania sztangi leżąc. Aktualne wymagania zawarte są w Rozporządzeniu MSWIA z dnia 22 marca 2023 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Policji w załączniku nr 3 (Zakres i sposób przeprowadzania oraz oceny wyników testu sprawności fizycznej dla kandydatów do służby kontrterrorystycznej, ubiegających się o przyjęcie do komórki właściwej w sprawach prowadzenia działań bojowych lub komórki właściwej do spraw wsparcia działań bojowych).

Dlatego najbardziej uniwersalnym kryterium, jakie może zastosować kandydat podczas okresu przygotowań do selekcji, jest opanowanie ćwiczeń siłowych w zakresie własnej masy ciała – pozwoli to zarówno na wyciśnięcie sztangi o masie równej masie ciała kandydata, jak i wspięcie się tylko z użyciem rąk po linie. Dowodem potwierdzającym takie podejście są konkurencje do zaliczenia podczas testu sprawnościowego. Są to odpowiednio:

• bieg – próba polega na przebiegnięciu jak najdłuższego dystansu w ograniczonym czasie 12 minut na bieżni stadionowej (test Coopera). Próba punktowana jest w zależności od pokonanego dystansu,
• pływanie – pokonanie na czas stylem dowolnym dystansu 200 metrów,
• pływanie pod wodą na dystansie 25 m,
• skok do wody z wieży (z wysokości),
• tor przeszkód – próba polega na pokonywaniu elementów toru przeszkód. Najlepiej zapoznać się z filmem opublikowanym przez BOA na YT w 2023 roku, pokazującym kolejne elementy toru i poprawny sposób ich pokonywania,
• wejście po linie na wysokość 5 m – należy używać tylko rąk. Sprawdzian zalicza dotknięcie miejsca mocowania liny lub miejsca wskazanego przez instruktora,
• wyciskanie sztangi leżąc – polega na zdjęciu sztangi ze stojaków do pełnego wyprostu ramion, ugięciu ramion z dotknięciem sztangą do klatki piersiowej i wypchnięciu ciężaru w górę do wyprostowanych ramion,
• test sprawności – próba zawiera dwa elementy: podciąganie na drążku i uginanie ramion w podporze na poręczach.

Sprawdzian sprawności fizycznej z reguły prowadzony jest ciągiem i rozpoczyna się od wczesnych godzin porannych, trwając do bardzo późnych godzin nocnych.

Ocenie podlega przy tym nie tylko liczba wykonanych powtórzeń, ale również zachowanie kandydata i jego reakcja emocjonalna na kolejne, nieprzewidziane, ale wyczerpujące zadania. Co warte podkreślenia, test sprawnościowy nie ma charakteru zawodów i o zakwalifikowaniu nie decyduje określona liczba najlepszych wyników.

Decydujące są dwa kryteria – osiągnięcie wymaganego minimum (odpowiednia sprawność fizyczna) oraz wola walki i poziom wewnętrznej motywacji (charakter).

W różnych materiałach można też dość łatwo znaleźć podpowiedzi, w jaki sposób, jeszcze przed przystąpieniem do testu, samodzielnie oszacować swój poziom sprawności fizycznej względem wymagań próby egzaminacyjnej. Chyba najczęściej powtarzającymi się propozycjami są następujące wyniki osiągane w poniższych ćwiczeniach:

• bieg 4–5 km w tempie ok. 4 min/km,
• ugięcia ramion na drążku (podciągnięcia), 19 powtórzeń bez bujanych technik pochodzących z cross fitu, 
• ugięcia ramion na poręczach – 30 powtórzeń, 
• wyciskanie sztangi na ławeczce – 10 powtórzeń z ciężarem równym masie własnej ciała,
• opanowanie pływania kraulem wraz z poprawnym skokiem ze słupka i nawrotami na ścianach (kluczowe dla uzyskania dobrego czasu).

Dość problemową kwestią jest natomiast dostęp w celach treningowych do toru przeszkód, choćby zbliżonego do tego użytkowanego przez BOA. Obiekty tego typu nie są udostępniane osobom spoza jednostek, na terenach których się znajdują.

Jedyną namiastką autoweryfikacji mogą być biegi z przeszkodami typu runmageddon czy falcon żelazny bieg lub podobne, choć nie pozwalają one na trening, a raczej na weryfikację już posiadanych umiejętności pokonywania określonych przeszkód. 

Nieco inaczej wgląda kwestia walki wręcz, ponieważ można się do niej przygotować poprzez bardzo bogatą w naszym kraju ofertę zajęć rozmaitych sekcji sztuk walki wręcz. Mogą to być zajęcia w ramach klubów czy nawet zajęcia oferowane w ramach sieciowych centrów fitness.

Już kick boxing i judo pozwolą na poznanie podstaw walki w wymaganych pozycjach stojącej i w parterze, choć oczywiście warto mieć wyższy poziom zaawansowania, pozwalający na walkę w parach.

Trzeba pamiętać, że test sprawności ma na celu nie tylko sprawdzenie spełniania przez kandydata zakładanych minimalnych standardów, ale również odsianie tych, którzy wyspecjalizowali się tylko w wybranej dyscyplinie i nie spełniają kryterium „uniwersalności”, w myśl zasady, że przyszły operator ma być wystarczający dobry w każdej dziedzinie, aby wykonać zadanie, a nie mistrzem tylko w jednej, która akurat nie będzie w „realizacji” potrzebna. 

Sprawność umysłowa

Tak, jak w przypadku wojsk specjalnych, takich jak: GROM, SAS czy Seals – sama siła fizyczna nie wystarczy. Funkcjonariusz jednostki kontrterrorystycznej musi być również mądry, bystry i inteligentny.

Ma to się przekładać na zdolność szybkiego myślenia oraz kompetencje kognitywne, związane m.in. z szybkością uczenia się i adaptacji do zaistniałej sytuacji.

W procesie selekcji nie są poszukiwani „intelektualiści”, ale pożądana jest wiedza ogólna na odpowiednim poziomie oraz umiejętność logicznego myślenia. Nie bez powodu do służby kontrterrorystycznej trafiają osoby z wysokim odsetkiem wyższego wykształcenia i to w określonych obszarach, ze szczególnym naciskiem na kierunki ścisłe związane z IT. 

Motywacja – klucz do sukcesu

Jednak najważniejsza jest i będzie indywidualna motywacja kandydata do służby w wybranym pododdziale BOA/SPKP.

Cecha ta jest nie tylko niezbędna na etapie postępowania wstępnego i testów sprawnościowych, ale również w późniejszym etapie szkolenia bazowego i podczas całego toku służby.

Na tym etapie motywacja utożsamiania jest z determinacją kandydata do tego, aby się odpowiednio przygotować do selekcji, ukończyć ją, a w przypadku niepowodzenia wystartować ponownie. Paradoksalnie, właśnie motywację buduje się w sobie najdłużej i najtrudniej.

Rozmowa kwalifikacyjna

Najbardziej subiektywnym i trudno mierzalnym etapem postępowania w procesie rekrutacyjnym jest ciągle rozmowa kwalifikacyjna. Element występujący w każdej służbie państwowej i formie prywatnej, więc nie można od niego uciec.

W przypadku BOA i SPKP odbywa się ona tej samej doby co test sprawności fizycznej, czyli na dużym zmęczeniu kandydata. W niektórych zagranicznych jednostkach tego typu zastępuje się ją zawansowanym testem kompetencyjnym lub włącza się go jako element takiej rozmowy dając oceniającym wgląd w profil osobowościowy kandydata.

Można spodziewać się pytań o motywację do podjęcia tego rodzaju służby oraz sprawdzianu podstawowej wiedzy o docelowej jednostce, podstawach prawnych zwalczania terroryzmu itp.

Celem rozmowy jest ostateczne przekonanie komisji o motywacji i determinacji kandydata do podjęcia służby rozumianej jako woli realizacji zadań w dłuższym okresie, ponieważ instytucja, decydując się na danego kandydata, ryzykuje zainwestowanie czasu i pieniędzy w jego wyszkolenie i wyposażanie, i oczekuje w zamian gotowego do działania i zmotywowanego funkcjonariusza. 

Rekrutacja: od czego zacząć?

Rekrutacja do pododdziałów SPKP i BOA ma charakter ciągły i dowiemy się o niej ze strony internetowej policji. Znajdziemy tam wymagania formalne, jakie musi spełniać kandydat, oraz dokumenty, jakie powinniśmy złożyć do jednostki kontrterrorystycznej policji, w której chcemy służyć. 

Pierwszy krok po przeczytaniu treści ogłoszenia to wypełnienie i odesłanie pod wskazany adres formularza rekrutacyjnego. Jeśli będą spełnione wymagania formalne, istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że kandydat otrzyma zaproszenie do kolejnego etapu postępowania kwalifikacyjnego. Termin zależy od liczby zebranych kandydatów gotowych do przystąpienia do selekcji. 

Jak się przygotować?

Przedstawione powyżej informacje, bazujące na oficjalnych informacjach Policji oraz dostępnych opisach i przekazane w rozmowach z osobami z pododdziałów kontrterrorystycznych, nie są niczym nadzwyczajnym.

Mimo to część kandydatów odpada podczas ww. procesu, w związku z brakiem wiedzy i w konsekwencji w wyniku braku wystarczającego przygotowania fizycznego lub psychicznego, w tym odporności na stres i elastyczności w adaptacji do zmieniających się warunków testu sprawdzającego.

Uprawnienia nurka, ratownika wodnego, strzelca, sternika, prawo jazdy kat. C, instruktora sportu itp. pozwalają na oswojenie się i adaptację do różnych środowisk i sytuacji, co okazuje się często bezcenne podczas tak wymagającej próby woli, jaką jest proces kwalifikacji do jednostek zwalczających terroryzm. 

Na rynku dostępne są również przeznaczone takim właśnie służbom kierunki studiów na uczelniach wyższych. Przykładem mogą być inicjatywy tego typu wprowadzone na AWF-ie w Gdańsku czy Politechnice Opolskiej.

Innym rozwiązaniem są realizowane również przez uczelnie akademickie projekty rozwoju kompetencji potrzebnych na rynku pracy, finansowane ze środków UE, zawierające często uprawnienia przydatne w służbie w BOA i SPKP, jak już wspomniany nurek, ratownik KPP, sternik motorowodny itp.

Przykładem takich właśnie działań dla studentów cywilnych na kierunku bezpieczeństwo jest Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni. Nie zmienia to jednak faktu, że decyzja o podjęciu trudu przygotowań, wyboru ścieżki rekrutacyjnej oraz samej decyzji o służbie w takiej jednostce musi najpierw zapaść w głowie samego kandydata. Dopiero później można wybrać strategię osiągnięcia tak zdefiniowanego celu życiowego.

E-book Selekcja do jednostek KT Policji [bezpłatny ebook]

Zdjęcia: Tomasz Łukaszewski