Special-Ops.pl

Zaawansowane wyszukiwanie

Hydration Wars (część 3)

Hydration Wars (część 3) Michał Sitarski, Zbiory autora
 

Hydration Wars (część 3) Michał Sitarski, Zbiory autora


 

Po przerwie powracamy z trzecią częścią „hydracyjnego” cyklu – tym razem nie będzie ona poświęcona produktom konkretnej firmy, jak to miało miejsce w przypadku opisów systemów hydracyjnych Source czy plecaków Camelbaka. Zajmiemy się natomiast tematem, który wydawać się może prozaiczny i znany aż zbyt dobrze – mniej lub bardziej klasycznymi manierkami.
In another part of SPECIAL OPS hydration systems and solutions review cycle we will not feature the products of Camelbak or Source as we did in earlier parts. This time we will focus on the more classic equipment for carrying the water – good ol' canteens and its modern variants such which are in service since the beginnings of military in centuries.

Zobacz także

Ha3o Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS

Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS

Współcześnie wszechstronnie używane okulary taktyczne mają za zadanie chronić oczy operatora, jak również pozwolić na dokładną i precyzyjną obserwację otoczenia. Od ich jakości oraz możliwości dostosowania...

Współcześnie wszechstronnie używane okulary taktyczne mają za zadanie chronić oczy operatora, jak również pozwolić na dokładną i precyzyjną obserwację otoczenia. Od ich jakości oraz możliwości dostosowania do warunków zależy jakość obserwacji przekładająca się na bezpieczeństwo indywidualne oraz powodzenie całego wykonanego zadania. I choć wydawać by się mogło, że obecne rozwiązania w zakresie optyki taktycznej oferują bardzo wiele, to okazuje się, że w tej materii można pójść jeszcze o krok dalej,...

Militaria.pl Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne

Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne

Wyposażenie medyczne w służbach mundurowych to kluczowy element ekwipunku taktycznego. Wyposażenie to obejmuje szeroki zakres narzędzi, sprzętu i środków, które służą do udzielenia pierwszej pomocy w warunkach...

Wyposażenie medyczne w służbach mundurowych to kluczowy element ekwipunku taktycznego. Wyposażenie to obejmuje szeroki zakres narzędzi, sprzętu i środków, które służą do udzielenia pierwszej pomocy w warunkach polowych, w tym także podczas sytuacji kryzysowych czy akcji ratunkowych. Bardzo ważne jest to, aby taktyczne wyposażenie medyczne było łatwe w transporcie i szybkie w użyciu. W tym artykule omawiamy najpotrzebniejsze wyposażenie medyczne, które warto mieć przy sobie.

Militaria.pl Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft

Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft

Odpowiednio skompletowany ekwipunek to podstawa bezpieczeństwa i komfortu podczas survivalu czy bushraftu. Przekłada się on na skuteczność i satysfakcję z doświadczenia. Zarówno wytrawni weterani, jak...

Odpowiednio skompletowany ekwipunek to podstawa bezpieczeństwa i komfortu podczas survivalu czy bushraftu. Przekłada się on na skuteczność i satysfakcję z doświadczenia. Zarówno wytrawni weterani, jak i początkujący entuzjaści survivalu i bushcraftu docenią znaczenie starannie dobranego zestawu niezbędnych przedmiotów.

Woda w kieszeni

Odwodnienie jest jednym z bardziej niebezpiecznych stanów dla naszego organizmu, tym bardziej jeśli warunki i wysiłek, jaki wykonujemy, sprzyja wypacaniu dużych ilości płynu z naszego ciała. Przypuszcza się, że najstarszymi „manierkami” w historii były celowo wydrążone… strusie jaja używane ponad 60 000 lat temu, których ślady odkryto w Afryce Płd.

Właściwie od czasów antycznych próbowano radzić sobie jakoś z problemem braku płynu na polu walki – bukłaki ze skór zwierzęcych, rogi albo wydrążone tykwy pozwalały w miarę możliwości ugasić pragnienie, choć oczywiście same były niezbyt trwałe.

Pojemniki ceramiczne i szklane nie sprawdzały się ze względu na masę i kruchość, zaś miękkie metale, takie jak cyna, na dłuższą metę psuły smak napoju (pomijając ich szkodliwość) i same także były podatne na uszkodzenia, zgniecenia czy przebicia.

W czasach nowożytnych manierki na wyposażeniu armii oficjalnie pojawiły się wśród brytyjskich „czerwonych kurtek” w ostatnich latach XVIII wieku. Miały wtedy postać płaskich drewnianych baryłek z korkiem, mocowanych na skórzanej taśmie i malowanych wedle regulaminu na kolor błękitny.

Wojny napoleońskie, wojna secesyjna w Ameryce, I i II wojna światowa – wszystkie te konflikty toczone były przez żołnierzy, w których oporządzeniu chlupotały i pobrzękiwały metalowe manierki z cyny, stali czy wreszcie aluminium. Samodzielnie noszony pojemnik z wodą wkrótce zmienił formę i stał się pękatą, bocznie spłaszczoną butlą zakręcaną mocowanym łańcuszkiem lub linką nakrętką. Noszony był zwykle w osobnym pokrowcu na pasie i miał pojemność ok. 0,75 l.

Pierwsze kroki ku nowoczesnym manierkom zrobili Amerykanie – około 1942 roku wobec rosnącego zapotrzebowania na aluminium, w związku z produkcją samolotów, zaczęto prowadzić próby z manierkami z innych materiałów, by zastąpić aluminiowy, 1-kwartowy (niecały litr) model M-1910.

Część produkcji powstawała ze stali nierdzewnej, ale zaproponowano także dwa nowe wzory – metalowo-porcelanowy (M-1942, nieudany i wycofany) oraz manierkę z tworzywa sztucznego Ethocel z bakelitowym korkiem, wprowadzoną w 1943 roku w stosunkowo niewielkich ilościach.

Technologia tworzyw sztucznych była jednak na tyle niedoskonała, że na szersze wprowadzenie do służby plastikowa manierka musiała czekać jeszcze prawie 20 lat. Dopiero w 1961 roku przetestowano, a w 1962 roku wprowadzono do użycia doskonale nam znany wzór amerykańskiej tworzywowej manierki oznaczonej symbolem M-1961. Chociaż polietylen, z którego ją wykonano, nie był jeszcze zbyt doskonały (zaczerpnięto rozwiązania z przemysłu mleczarskiego) i woda często przechodziła zapachem i posmakiem tworzywa, to nowe manierki powitano entuzjastycznie – były lżejsze, wygodniejsze i mniej hałaśliwe niż stare stalowe, pamiętające jeszcze czasy I wojny światowej.

Co ciekawe, metalowy kubek przeznaczony do użycia z manierką praktycznie nie zmienił kształtu do dzisiejszego dnia – jedyną modyfikacją było wprowadzenie nowego typu składanego uchwytu.

Warunki działania w tropikach wymusiły szybko użycie większej liczby manierek, a wkrótce także dodatkowych większych zbiorników, spośród których najlepiej znaną jest 2-kwartowa elastyczna manierka, którą wprowadzono jako rozwinięcie wcześniejszego, winylowego modelu pod koniec konfliktu w Wietnamie. Od standardowej polietylenowej 1-kwartówki różni się między innymi tym, że jej korpus wykonano z elastycznego tworzywa, co ułatwiało picie (zwłaszcza w masce przeciwgazowej) oraz pozwalało na kompresję i zmniejszenie chlupotania płynu w środku.

W praktyce 2-kwartówka była zbyt duża, by nosić ją na pasie oporządzeniowym – miała więc własny pas nośny mocowany do pokrowca i zakładany przez ramię. Korki obu manierek – małej i dużej – były identyczne, w obu można także było założyć korek ze specjalnym zaworem do picia w masce przeciwgazowej.

Co ciekawe, pomysł elastycznej manierki powrócił w okolicach 2000 roku do US Army i do 2003 roku pewna liczba miękkich 1-kwartówek trafi ła na wyposażenie. Miały one identyczny kształt i korek co sztywne M-1961. Mimo ich niewątpliwej użyteczności (łatwiej pić w masce, można kompresować, gdy są puste, nie chlupocą) nie zdobyły specjalnej popularności, bo oto nastała już era Camelbaka.

Pomysł na elastyczną manierkę jednak nie zaginął – widać jego wariacje chociażby w minizbiornikach Source z serii Kangaroo, opisywanych w pierwszej części naszego cyklu. Stanowią one połączenie koncepcji miękkiego zbiornika hydracyjnego z rurką do picia i klasycznej manierki mieszczącej się w przeznaczonej do niej kieszeni.

Słoik taktyczny

Mogłoby się wydawać, że elastyczne bukłaki noszone na plecach całkiem wyprą w wojsku klasyczne manierki. Miały większą pojemność, były wygodniejsze w noszeniu i lepiej radziły sobie z temperaturą – oczywiście pod warunkiem ich odpowiedniego używania.

Tymczasem tak się nie stało i to z kilku przyczyn – po pierwsze, „Camelbaki” trzeba było dopiero kupować, a zwłaszcza w biedniejszych armiach takie luksusy nie były priorytetem, tym bardziej że zwykle klasyczne manierki już były na stanie.

Po drugie – elastyczne bukłaki są świetne do picia w marszu, ale ciężko odlać z nich precyzyjnie wodę do podgrzewacza chemicznego racji żywnościowej, opłukać dłonie czy zwilżyć twarz. Nie mają też w komplecie kubków czy menażek, w których można podgrzać wodę na coś ciepłego do picia – są dobre, ale nie tak uniwersalne, by wyprzeć całkowicie bardziej klasyczne manierki, zwłaszcza w warunkach polowych, przy obozowaniu w terenie.

I tu pojawiły się próby ulepszenia istniejących manierek – przypomnijmy, że do największych ich wad można było zaliczyć trudności z czyszczeniem (ciężko było też ocenić stopień zabrudzenia manierki wewnątrz), niemożność przenoszenia płynów gorących i takich, które wchodziły w reakcję z tworzywem, z którego wykonano zbiornik.

Kolejne wady większości klasycznych manierek to utrudnione napełnianie ze względu na mały otwór – nalewając wody, np. z kanistra, trzeba było używać lejków itp. Wreszcie znany każdemu użytkownikowi plastikowych manierek charakterystyczny posmak plastiku, jakim przechodziły po pewnym czasie przechowywane w niej płyny. Próbowano wykorzystywać butelki z cienkościennej stali nierdzewnej – i spotyka się je w różnych formach do dziś, ale nie oferowały one dużo więcej niż klasyczne manierki z miękkiego plastiku.

Rozwiązanie tego problemu przyszło – jak to często bywa – ze środowiska outdoorowego, w postaci poliwęglanowych butelek (przypominających bardziej słoiki), wsród których najbardziej znaną z marek była amerykańska Nalgene. Firma Nalge, która ją stworzyła, specjalizowała się w produkcji rozmaitych pojemników do celów laboratoryjnych, ale na początku lat 70. dostrzegła potencjał w produktach o przeznaczeniu turystycznym – do tego stopnia, że jej słynny 1-litrowy „słoik” stał się jednym z bardziej rozpoznawalnych produktów outdoorowych pod koniec lat 90.

Jakie były praktyczne pożytki z używania poliwęglanowych butelek? Po pierwsze, były przezroczyste – widać więc było, co jest w środku, i ile tego jest, czy butelka jest brudna itd. Na zewnątrz naniesiono miarki – w spadku po pojemnikach laboratoryjnych, więc mogliśmy dokładnie odmierzać ilości płynu potrzebne np. do przygotowania napoju czy posiłku.

Po drugie, miały szeroki wlew – łatwo było zaczerpnąć nimi wodę, wyczyścić albo nawet użyć jako menażki i jeść bezpośrednio z Nalgene albo przenosić w niej żywność w formie sproszkowanej. Jeśli butelka była pusta, można było w niej schować przedmioty zabezpieczając je przed przemoczeniem.

Poliwęglan był lekki i wytrzymały – choć jak się później okazało, krył w sobie także nieprzyjemną niespodziankę – a mianowicie BPA (Bisfenol-A), związek chemiczny, który jest używany do produkcji plastiku i żywic, a także przy powleczeniach materiałów, takich jak aluminium. Chociaż powszechnie stosowany w wyrobach plastikowych, w tym opakowaniach żywności, jest toksyczny, jeśli zostanie uwolniony pod wpływem temperatury lub uszkodzeń mechanicznych. Kampania przeciw BPA wyferalnego bisfenolu (produkty te są oznaczane BPA-free).

Mnogość produktów Nalgene i pochodnych daje nam dużą swobodę wyboru – są one dostępne w różnych rozmiarach i kształtach, są nawet Nalgene o klasycznym kształcie wojskowej manierki (z wąskim wlewem). Są wersje fosforyzujące w ciemnościach, są takie, które mają w nakrętce światełko LED czyniące z nich niskoenergetyczną lampę – są też pasujące do nich stalowe kubki, wewnętrzne filtry i przeróżne rodzaje zakrętek.

Za popularnością Nalgene podążył także przemysł oferujący rozmaite kieszenie i pokrowce modułowe na te butelki – możemy więc dosyć swobodnie przebierać w ofercie – a o rosnącej popularności „słoików” może świadczyć fakt, że firma Camelbak, prekursor miękkich bukłaków hydracyjnych, które miały wyprzeć manierki, sama produkuje również własne poliwęglanowe zbiorniki pod nazwą „Better Bottle”.

Uroki ciepłej herbaty

Ostatnim z problemów, na który warto zwrócić uwagę mówiąc o hydracji w kontekście militarnym, jest kwestia działań w warunkach zimowych. Generalnie Camelbaki czy klasyczne manierki niezbyt dobrze radzą sobie w okolicznościach, gdy temperatura spada poniżej zera, a my cały czas musimy przebywać w terenie. Mimo izolowanych pokrowców korki manierek potrafi ą przymarzać, a zdarza się, że zamarza również całość płynu poczynając od szyjki.

W Camelbakach wrażliwym punktem jest wężyk służący do picia – jeśli przez nieuwagę zapomnimy wydmuchać z niego wodę do wnętrza zbiornika – po kilku godzinach zamarznie ona wewnątrz przewodu i nie będziemy w stanie pić. Butelki Nalgene są nieco łatwiejsze w „obsłudze” – szeroki wlew utrudnia zamarzanie i ułatwia rozbicie ewentualnego lodu, ale też oczywiście nie jest 100% gwarancją – a poliwęglan na silniejszym mrozie staje się kruchy.

Skandynawowie radzili sobie z problemem nosząc manierki i zbiorniki hydracyjne pod wierzchnimi warstwami ubrania tak, aby ogrzewać płyn ciepłem swojego ciała – ale taka improwizacja jest zwykle niezbyt wygodna – i chociaż w przypadku Camelbaków nie utrudnia picia, to żeby dostać się do manierki musielibyśmy na mrozie rozpinać część odzieży, tracąc cenne ciepło.

Rozwiązania, jakie pojawiały się w tych specyficznych warunkach, to tzw. manierki arktyczne – a właściwie termosy metalowe, które były w stanie utrzymać temperaturę znacznie dłużej niż klasyczne manierki i nie były podatne na zamarzanie w niskich temperaturach.

Klasycznym przykładem takiego rozwiązania może być amerykańska 1-kwartowa manierka arktyczna – opracowana na potrzeby sił specjalnych we wczesnych latach 60. Posiada podwójne ścianki – zewnętrzna to aluminium, a wewnętrzna to stal nierdzewna, silikonowy ustnik i polietylenowy korek na lince. Do tej charakterystycznej okrągłej manierki opracowano specjalny kubek i izolowany pokrowiec.

Dosyć dobrym zamiennikiem tych wyspecjalizowanych manierek mogą być proste termosy ze stali nierdzewnej, takie jak oferowane przez firmę Kleen Kanteen – proporcjami i właściwościami użytkowymi przypominają butelki Nalgene – pasuje do nich także większość akcesoriów od tych drugich, takich jak nakrętki czy pokrowce.

Jak widać z powyższego opisu, klasyczna manierka wojskowa doczekała się wielu wariantów i rozwinięć, które mogą sprawdzić się w terenie i ułatwić ewentualne bytowanie – są wielofunkcyjne, wygodniejsze i pojemniejsze od pierwowzoru. Możemy się jednak domyślać, że większość z nich trafi w wasze ręce poprzez prywatne zakupy, bo wiele wskazuje na to, że nie doczekamy się zbyt szybko zmiany wzoru przydziałowej manierki w naszej armii – wszak ulubione aluminiowe wz. 38 w dalszym ciągu zalegają magazyny

Galeria zdjęć

Tytuł
przejdź do galerii

Komentarze

Powiązane

Globemaster ASE UTRA RADIEN - nowy tłumik z krainy Św. Mikołaja

ASE UTRA RADIEN - nowy tłumik z krainy Św. Mikołaja ASE UTRA RADIEN - nowy tłumik z krainy Św. Mikołaja

ASE UTRA Oy to fińska firma bardzo dobrze znana z produkcji wszelkiego rodzaju urządzeń wylotowych montowanych na broni strzeleckiej. Od kompensatorów odrzutu zaczynając, a na tłumikach kończąc. Doskonale...

ASE UTRA Oy to fińska firma bardzo dobrze znana z produkcji wszelkiego rodzaju urządzeń wylotowych montowanych na broni strzeleckiej. Od kompensatorów odrzutu zaczynając, a na tłumikach kończąc. Doskonale znana i ceniona przez użytkowników instytucji państwowych, które wyposażają swoich pracowników w urządzenia wylotowe typu tłumik, zapewniając jednocześnie komfortowe warunki pracy i bezpieczeństwo dla aparatu słuchu użytkownika.

Radosław Tyślewicz Wisport Crafter cz. 2

Wisport Crafter cz. 2 Wisport Crafter cz. 2

Obiecałem kolejny, tym razem długodystansowy test najnowszego plecaka firmy Wisport. Co prawda ze względów zawodowo-organizacyjnych udało się odbyć tylko część zaplanowanej trasy od Żywca przez „Westerplatte...

Obiecałem kolejny, tym razem długodystansowy test najnowszego plecaka firmy Wisport. Co prawda ze względów zawodowo-organizacyjnych udało się odbyć tylko część zaplanowanej trasy od Żywca przez „Westerplatte południa” z września 1939 r. na Węgierskiej Górce po Rysy w Tatrach i całość zakończyła się na przełęczy Głuchaczki, ale tych kilka dni marszu pozwoliło zweryfikować pierwsze obserwacje opisane wcześniej. Niestety, „korki” na szlakach oraz limit czasu nie pozwoliły na osiągnięcie najwyższego...

Konrad Brodewicz, Radosław Tyślewicz Nowe wcielenie noża od Benchmade z USA

Nowe wcielenie noża od Benchmade z USA Nowe wcielenie noża od Benchmade z USA

Firma Benchmade rozpoczęła swoją przygodę z produkcją różnego rodzaju noży już w latach 80., czyli nie mniej niż 30 lat temu. Początki były skromne. Pierwsze egzemplarze wykonywane były na używanych urządzeniach...

Firma Benchmade rozpoczęła swoją przygodę z produkcją różnego rodzaju noży już w latach 80., czyli nie mniej niż 30 lat temu. Początki były skromne. Pierwsze egzemplarze wykonywane były na używanych urządzeniach kupionych okazyjnie od przechodzącego na emeryturę producenta innego rodzaju ostrzy, który nie znalazł godnego następcy i kontynuatora swojej działalności. Obecnie po 30 latach firma zatrudnia kilkaset osób i produkuje różnego rodzaju wysoko cenione noże myśliwskie, ratownicze, outdoorowe,...

Wojciech Jagielski Defender RGB i IR - test nowych latarek Mactronic

Defender RGB i IR - test nowych latarek Mactronic Defender RGB i IR - test nowych latarek Mactronic

Wrocławska firma Mactronic wprowadziła w tym roku na rynek kolejne nowe latarki – Defender RGB i Defender +IR. Dzięki uprzejmości producenta mieliśmy możliwość przetestowania nowych produktów, sprawdzenia...

Wrocławska firma Mactronic wprowadziła w tym roku na rynek kolejne nowe latarki – Defender RGB i Defender +IR. Dzięki uprzejmości producenta mieliśmy możliwość przetestowania nowych produktów, sprawdzenia czym się różnią oraz przyjrzenia się ich mocnym i słabszym stronom.

Globemaster ASE Utra SL5i– stalowa puszka z Finlandii

ASE Utra SL5i– stalowa puszka z Finlandii ASE Utra SL5i– stalowa puszka z Finlandii

Fińska firma ASE UTRA, znany i ceniony producent akcesoriów do broni palnej, posiada w swojej ofercie bardzo ciekawe tłumiki serii SL. Tłumiki te są przeznaczone na rynek cywilny, dedykowane myśliwym i...

Fińska firma ASE UTRA, znany i ceniony producent akcesoriów do broni palnej, posiada w swojej ofercie bardzo ciekawe tłumiki serii SL. Tłumiki te są przeznaczone na rynek cywilny, dedykowane myśliwym i strzelcom sportowym. Dzięki polskiemu dystrybutorowi, firmie INCORSA, otrzymałem do testów tłumik SL5i do kalibru .223 (5.56 mm x 45). Tłumik dostępny jest z gwintami do montowania na karabinach wyposażonych w gwinty: M14 x1; M15 x1; M17 x1; M18 x1, 1/2” x20 i 5/8” x24.

Globemaster Czyszczenie tłumików - warto czy nie warto? Oto jest pytanie

Czyszczenie tłumików - warto czy nie warto? Oto jest pytanie Czyszczenie tłumików - warto czy nie warto? Oto jest pytanie

Każdy z nas, strzelających rekreacyjnie czy sportowo zna strzelców, którzy regularnie po każdej sesji na strzelnicy czyszczą z niebywałym pietyzmem swą broń. Podobnie zna również strzelca, który wygłasza...

Każdy z nas, strzelających rekreacyjnie czy sportowo zna strzelców, którzy regularnie po każdej sesji na strzelnicy czyszczą z niebywałym pietyzmem swą broń. Podobnie zna również strzelca, który wygłasza heretyczne wręcz stwierdzenia, że broni czyścić i smarować nie trzeba. Temat czyszczenia broni pozostawię jednak na inne rozważania, a dziś zajmę się niemniej ważną kwestią czyszczenia tłumików. I tu od razu przytoczę znane powiedzenie: „jak dbasz to masz”.

Redakcja Legginsy HOYDEN Range Tight od Helikon-Tex

Legginsy HOYDEN Range Tight od Helikon-Tex Legginsy HOYDEN Range Tight od Helikon-Tex

Legginsy HOYDEN Range Tight mają uniwersalne zastosowanie. Sprawdzają się zarówno na szlaku, strzelnicy czy podczas ćwiczeń fizycznych. Polski producent systematycznie wzbogaca swój asortyment o ten skierowany...

Legginsy HOYDEN Range Tight mają uniwersalne zastosowanie. Sprawdzają się zarówno na szlaku, strzelnicy czy podczas ćwiczeń fizycznych. Polski producent systematycznie wzbogaca swój asortyment o ten skierowany do pań, produkując odzież dla tych kobiet, które także korzystają z broni, są aktywne i wysportowane.

Wojciech Jagielski Test latarki Olight Odin

Test latarki Olight Odin Test latarki Olight Odin

Olight w 2020 roku zaproponował kilka nowych latarek, na szczególną uwagę zasługuje jednak nowa linia nazwana na cześć boga skandynawskich wojowników. Odyn to najważniejszy z bogów nordyckich, bóg wojny...

Olight w 2020 roku zaproponował kilka nowych latarek, na szczególną uwagę zasługuje jednak nowa linia nazwana na cześć boga skandynawskich wojowników. Odyn to najważniejszy z bogów nordyckich, bóg wojny i wojowników. Czy Olight Odin stanie się „świetlistym bogiem” żołnierzy? Przekonajmy się, ile Odin ma z Odyna.

Radosław Tyślewicz, HAIX Group „Heroes wear Haix”

„Heroes wear Haix” „Heroes wear Haix”

Tytułowy slogan reklamowy producenta zachęcił mnie do dość intensywnego testu tego modelu butów. Postanowiłem być herosem i w zaledwie cztery i pół dnia pokonać w nich od razu 100 km, sprawdzając jednocześnie,...

Tytułowy slogan reklamowy producenta zachęcił mnie do dość intensywnego testu tego modelu butów. Postanowiłem być herosem i w zaledwie cztery i pół dnia pokonać w nich od razu 100 km, sprawdzając jednocześnie, na ile model ten sprawdzi się podczas taktycznego pokonywania terenów leśnych oraz jako but miejski codziennego użytku.

Radosław Tyślewicz Drugi test butów Bates Delta 9 i Delta 8 Gore-Tex

Drugi test butów Bates Delta 9 i Delta 8 Gore-Tex Drugi test butów Bates Delta 9 i Delta 8 Gore-Tex

Buty Bates Delta 9 Gore-Tex w trakcie trwania testów zostały spakowane do plecaka jednego z uczestników jesiennej selekcji do Jednostki Specjalnej przeprowadzonej w Bieszczadach w 2020 roku. Zostały zabrane...

Buty Bates Delta 9 Gore-Tex w trakcie trwania testów zostały spakowane do plecaka jednego z uczestników jesiennej selekcji do Jednostki Specjalnej przeprowadzonej w Bieszczadach w 2020 roku. Zostały zabrane jako drugie buty na trudne warunki panujące w tym okresie w górach, zgodnie z listą rzeczy obowiązkowych dla uczestnika selekcji do oddziałów bojowych wojsk specjalnych. Błoto, śnieg, tereny podmokłe, ciągły deficyt ciepła i wszechobecna wilgoć – wszystkie te czynniki przy tak ekstremalnej próbie...

Wojciech Jagielski Sygnalizator taktyczny Olight Freyr

Sygnalizator taktyczny Olight Freyr Sygnalizator taktyczny Olight Freyr

Olight postanowił kontynuować sagę nordyckich bogów i kolejną latarkę nazwał imieniem fallicznego (cokolwiek miałoby to znaczyć) bóstwa Freyra – boga roślinności, pokoju, bogactwa i… płodności. Jak Freyr...

Olight postanowił kontynuować sagę nordyckich bogów i kolejną latarkę nazwał imieniem fallicznego (cokolwiek miałoby to znaczyć) bóstwa Freyra – boga roślinności, pokoju, bogactwa i… płodności. Jak Freyr sprawdzi się w świeceniu, zaraz sprawdzimy.

Kamil Słoma, Izabela Stanke TRACER UV – nie tylko dla specjalistów

TRACER UV – nie tylko dla specjalistów TRACER UV – nie tylko dla specjalistów

Mactronic zaoferował swoim klientom kolejną solidną latarkę. Nie jest to jednak sprzęt, który lekką ręką można wtłoczyć pomiędzy tabuny innych ultra pancernych latarek z bajerami. Model TRACER UV jest...

Mactronic zaoferował swoim klientom kolejną solidną latarkę. Nie jest to jednak sprzęt, który lekką ręką można wtłoczyć pomiędzy tabuny innych ultra pancernych latarek z bajerami. Model TRACER UV jest wyważoną i przemyślaną konstrukcją, która jednak nie jest adresowana do przeciętnych posiadaczy „taktycznego kałduna” i na pierwszy rzut oka może nie mieć szerokiego grona entuzjastów.

Tomasz Łukaszewski Miejski test butów Bates Delta 8 Gore-Tex i Bates Delta 9 Gore-Tex

Miejski test butów Bates Delta 8 Gore-Tex i Bates Delta 9 Gore-Tex Miejski test butów Bates Delta 8 Gore-Tex i Bates Delta 9 Gore-Tex

W poprzednich numerach „SPECIAL OPS” mogłeś zapoznać się z dwuetapowym testem butów Bates Delta 8 Gore-Tex 2368 i Bates Delta 9 Gore-Tex 2900, przeprowadzonym przez czynnych żołnierzy z WOT i Wojsk Specjalnych,...

W poprzednich numerach „SPECIAL OPS” mogłeś zapoznać się z dwuetapowym testem butów Bates Delta 8 Gore-Tex 2368 i Bates Delta 9 Gore-Tex 2900, przeprowadzonym przez czynnych żołnierzy z WOT i Wojsk Specjalnych, zrealizowanym w trudnym terenie i podczas sprawowania codziennej służby. Trzeci test, ostatni z serii, przeprowadzony przez użytkownika cywilnego, to sprawdzian użyteczność obuwia w warunkach „miejskiej dżungli”.

Izabela Stanke Night Hunter 03 - Nocny Łowca od Mactronic

Night Hunter 03 - Nocny Łowca od Mactronic Night Hunter 03 - Nocny Łowca od Mactronic

Od lat 80. XX wieku Mactronic oferuje sprzęt oświetleniowy najwyższej jakości. Obecnie firma z Wrocławia przedstawia kolejną ciekawą propozycję. Każdy, kto korzystał kiedyś z jej produktów, wie doskonale,...

Od lat 80. XX wieku Mactronic oferuje sprzęt oświetleniowy najwyższej jakości. Obecnie firma z Wrocławia przedstawia kolejną ciekawą propozycję. Każdy, kto korzystał kiedyś z jej produktów, wie doskonale, że to nie jest sprzęt, który ot tak można wrzucić pomiędzy inne latarki.

Izabela Stanke MIAŁAM WIZJĘ... Termowizja HIKMICRO Lynx Pro LH19

MIAŁAM WIZJĘ... Termowizja HIKMICRO Lynx Pro LH19 MIAŁAM WIZJĘ... Termowizja HIKMICRO Lynx Pro LH19

HIKVISION to wiodący na świecie dostawca, produkujący pełen zestaw kompleksowych, nowoczesnych technologii i rozwiązań bezpieczeństwa, oraz producent kamer przemysłowych, który poszerza ofertę o podręczne...

HIKVISION to wiodący na świecie dostawca, produkujący pełen zestaw kompleksowych, nowoczesnych technologii i rozwiązań bezpieczeństwa, oraz producent kamer przemysłowych, który poszerza ofertę o podręczne kamery termowizyjne, tworząc tym samym HIKMICRO. Jednym ze sztandarowych produktów jest seria kamer termowizyjnych Lynx Pro LH. Tym samym przełamuje monopol wielu firm wprowadzając na rynek niestandardową specyfikację w niespotykanej cenie i rozmiarach. Zdjęcia: Izabela Stanke

Piotr Górski Test lornetki Bushnell Legacy WP 10 x 50 mm

Test lornetki Bushnell Legacy WP 10 x 50 mm Test lornetki Bushnell Legacy WP 10 x 50 mm

Bushnell to znana, prestiżowa marka produkująca optykę, tj. lornetki, lunety, lunety celownicze, teleskopy, kolimatory, noktowizory, dalmierze, kompasy, statywy oraz przeróżne okulary i gogle. W USA Bushnell...

Bushnell to znana, prestiżowa marka produkująca optykę, tj. lornetki, lunety, lunety celownicze, teleskopy, kolimatory, noktowizory, dalmierze, kompasy, statywy oraz przeróżne okulary i gogle. W USA Bushnell w swojej dziedzinie jest rynkowym liderem, co zdaje się być wystarczającą rekomendacją dla jego produktów, choć istnieje oczywiście wielu rynkowych i godnych konkurentów Bushnella. Od 1948 roku ta firma z południowej Pensylwanii, założona przez Dave’a Bushnella, specjalizuje się w produkcji akcesoriów...

Krzysztof Kozicki Petzl Tactikka Core 450 – bohater leśnych ostępów i nie tylko

Petzl Tactikka Core 450 – bohater leśnych ostępów i nie tylko Petzl Tactikka Core 450 – bohater leśnych ostępów i nie tylko

Pewnie każdy z Was zna to uczucie, jak po dłuższej nieobecności, np. po powrocie z urlopu, wracacie do domu i w końcu jesteście u siebie, w miejscu znanym i bezpiecznym. Ja mam tak za każdym razem, gdy...

Pewnie każdy z Was zna to uczucie, jak po dłuższej nieobecności, np. po powrocie z urlopu, wracacie do domu i w końcu jesteście u siebie, w miejscu znanym i bezpiecznym. Ja mam tak za każdym razem, gdy pojawiam się w lesie. Ogarnia mnie wtedy spokój i przeświadczenie, że jestem we właściwym miejscu, w ekosystemie, którego jestem częścią. Dlatego, gdy tylko mam wolną chwilę od pracy, zabieram namiot lub hamak i idę spać „do siebie”. Na takie nawet najkrótsze wyprawy trzeba zabrać kilka podstawowych...

Globemaster Tłumik ECO .22LR 1/2"x28 UNEF

Tłumik ECO .22LR 1/2"x28 UNEF Tłumik ECO .22LR 1/2"x28 UNEF

Broń w kalibrze .22LR ostatnimi czasy staje się w Polsce coraz bardziej popularna. Szczególnie jeżeli mowa o broni długiej. Wielu strzelców sportowych strzelających w zawodach typu PRS (strzelectwo praktyczne),...

Broń w kalibrze .22LR ostatnimi czasy staje się w Polsce coraz bardziej popularna. Szczególnie jeżeli mowa o broni długiej. Wielu strzelców sportowych strzelających w zawodach typu PRS (strzelectwo praktyczne), „buduje” karabiny w kalibrze .22LR w celu prowadzenia treningów. Treningów, które po podsumowaniu kosztów amunicji są znacznie tańsze w porównaniu do strzelania z broni w kalibrach .308, 6.5 Creedmoore czy innych. Co więcej, przy wykorzystaniu tego typu karabinków sportowych, można prowadzić...

Monika Dziuba SAWFLY® R3 MAX - niezawodna ochrona od Revision

SAWFLY® R3 MAX - niezawodna ochrona od Revision SAWFLY® R3 MAX - niezawodna ochrona od Revision

Ochrona oczu oraz słuchu w trakcie strzelania jest kluczowa i nie trzeba do niej przekonywać użytkowników broni palnej. Bez względu czy ochrona oczu będzie używana w warunkach bojowych, cywilnych – myśliwskich,...

Ochrona oczu oraz słuchu w trakcie strzelania jest kluczowa i nie trzeba do niej przekonywać użytkowników broni palnej. Bez względu czy ochrona oczu będzie używana w warunkach bojowych, cywilnych – myśliwskich, sportowych, rekreacyjnych, czy np. w trakcie strzelanek z replik ASG, użytkownik powinien mieć pewność co do wytrzymałości sprzętu i komfortu wielogodzinnego użytkowania.

Piotr Górski Luneta Bushnell Legend 10 x 42 mm – test

Luneta Bushnell Legend 10 x 42 mm – test Luneta Bushnell Legend 10 x 42 mm – test

Luneta… czy może lornetka? Które z tych narzędzi pracy lub rozrywki wydaje się być lepsze? Tu należałoby dościślić, że będziemy rozważać odpowiedź na powyższe pytanie w ramach tych samych parametrów, czyli...

Luneta… czy może lornetka? Które z tych narzędzi pracy lub rozrywki wydaje się być lepsze? Tu należałoby dościślić, że będziemy rozważać odpowiedź na powyższe pytanie w ramach tych samych parametrów, czyli powiększenie i średnica obiektywu dla obu ewentualnych sprzętów. Zdjęcia: Piotr Górski

Radosław Tyślewicz, HAIX Group Buty Haix Combat GTX Coyote - test w warunkach górskich

Buty Haix Combat GTX Coyote - test w warunkach górskich Buty Haix Combat GTX Coyote - test w warunkach górskich

Nowy model butów firmy Haix – Combat GTX poddaliśmy testowi użytkowania zarówno w upalnym okresie letnim, jak i wystawiając je na długotrwałe oddziaływanie wilgotnego i zimnego środowiska podczas jesiennego...

Nowy model butów firmy Haix – Combat GTX poddaliśmy testowi użytkowania zarówno w upalnym okresie letnim, jak i wystawiając je na długotrwałe oddziaływanie wilgotnego i zimnego środowiska podczas jesiennego wejścia błotnistym szlakiem na szczyt Turbacz w Gorcach. Całą prawdę o najnowszym modelu przeznaczonym dla żołnierzy, militarystów i myśliwych prezentujemy poniżej.

Mariusz Hrycyna Rękawice Mechanix Wear

Rękawice Mechanix Wear Rękawice Mechanix Wear

Mechanix Wear to amerykański producent funkcjonalnych rękawic ochronnych o wszechstronnym zastosowaniu, estetycznym wyglądzie i bogatym wzornictwie. Firma znana jest z produkcji rękawiczek przeznaczonych...

Mechanix Wear to amerykański producent funkcjonalnych rękawic ochronnych o wszechstronnym zastosowaniu, estetycznym wyglądzie i bogatym wzornictwie. Firma znana jest z produkcji rękawiczek przeznaczonych dla wojska i służb mundurowych. Zdjęcia: Mariusz Hrycyna

Izabela Stanke Latarka diodowa Fenix TK11 TAC - mała, ale wariatka

Latarka diodowa Fenix TK11 TAC - mała, ale wariatka Latarka diodowa Fenix TK11 TAC - mała, ale wariatka

Firmy Fenix, a właściwie „Fenixlight Limited”, nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Gdyby jednak ktoś miał wątpliwości, skąd wzięła się na rynku, podpowiadam: młody dynamiczny zespół, niezadowolony z...

Firmy Fenix, a właściwie „Fenixlight Limited”, nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Gdyby jednak ktoś miał wątpliwości, skąd wzięła się na rynku, podpowiadam: młody dynamiczny zespół, niezadowolony z jakości innych produktów, które nie zaspakajały ich potrzeb, postanowił stworzyć coś, czego jeszcze nie było. I tak w 2004 roku powstał on – Fenixlight Limited.

Radosław Tyślewicz Krzesiwo – wybierz dobrze swoje narzędzie do wzniecania ognia

Krzesiwo – wybierz dobrze swoje narzędzie do wzniecania ognia Krzesiwo – wybierz dobrze swoje narzędzie do wzniecania ognia

Jedną z podstawowych umiejętności wyróżniających człowieka cywilizowanego jest umiejętność rozpalania ognia. Obok noszenia butów, uprawy roli i wynalezienia elektryczności to chyba podstawowa oznaka rozwoju....

Jedną z podstawowych umiejętności wyróżniających człowieka cywilizowanego jest umiejętność rozpalania ognia. Obok noszenia butów, uprawy roli i wynalezienia elektryczności to chyba podstawowa oznaka rozwoju. Ogień pozwala na obróbkę termiczną pożywienia, dzięki czemu nie musimy jeść surowego mięsa i żyjemy dłużej. Służy również do wytwarzania ciepła, co z kolei pozwala człowiekowi funkcjonować w wielu strefach klimatycznych i przyczyniło się do rozwoju technicznego.

Najnowsze produkty i technologie

Militaria.pl Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne

Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne Potrzebny medyk! - taktyczne wyposażenie medyczne

Wyposażenie medyczne w służbach mundurowych to kluczowy element ekwipunku taktycznego. Wyposażenie to obejmuje szeroki zakres narzędzi, sprzętu i środków, które służą do udzielenia pierwszej pomocy w warunkach...

Wyposażenie medyczne w służbach mundurowych to kluczowy element ekwipunku taktycznego. Wyposażenie to obejmuje szeroki zakres narzędzi, sprzętu i środków, które służą do udzielenia pierwszej pomocy w warunkach polowych, w tym także podczas sytuacji kryzysowych czy akcji ratunkowych. Bardzo ważne jest to, aby taktyczne wyposażenie medyczne było łatwe w transporcie i szybkie w użyciu. W tym artykule omawiamy najpotrzebniejsze wyposażenie medyczne, które warto mieć przy sobie.

Ha3o Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS

Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS Okulary taktyczne najnowszej generacji Revision Military w technologii I-VIS

Współcześnie wszechstronnie używane okulary taktyczne mają za zadanie chronić oczy operatora, jak również pozwolić na dokładną i precyzyjną obserwację otoczenia. Od ich jakości oraz możliwości dostosowania...

Współcześnie wszechstronnie używane okulary taktyczne mają za zadanie chronić oczy operatora, jak również pozwolić na dokładną i precyzyjną obserwację otoczenia. Od ich jakości oraz możliwości dostosowania do warunków zależy jakość obserwacji przekładająca się na bezpieczeństwo indywidualne oraz powodzenie całego wykonanego zadania. I choć wydawać by się mogło, że obecne rozwiązania w zakresie optyki taktycznej oferują bardzo wiele, to okazuje się, że w tej materii można pójść jeszcze o krok dalej,...

Militaria.pl Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft

Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft Ekwipunek na wyprawę - czyli co zabrać na survival i bushraft

Odpowiednio skompletowany ekwipunek to podstawa bezpieczeństwa i komfortu podczas survivalu czy bushraftu. Przekłada się on na skuteczność i satysfakcję z doświadczenia. Zarówno wytrawni weterani, jak...

Odpowiednio skompletowany ekwipunek to podstawa bezpieczeństwa i komfortu podczas survivalu czy bushraftu. Przekłada się on na skuteczność i satysfakcję z doświadczenia. Zarówno wytrawni weterani, jak i początkujący entuzjaści survivalu i bushcraftu docenią znaczenie starannie dobranego zestawu niezbędnych przedmiotów.

Griffin Group Defence Nowe funkcje w termowizyjnych urządzeniach obserwacyjnych

Nowe funkcje w termowizyjnych urządzeniach obserwacyjnych Nowe funkcje w termowizyjnych urządzeniach obserwacyjnych

Firma Griffin Group Defence posiada w swojej ofercie najwyższej klasy doręczne urządzenia termowizyjne, które umożliwiają obserwację w warunkach dziennych jak i nocnych. Dzięki wykorzystaniu termowizji,...

Firma Griffin Group Defence posiada w swojej ofercie najwyższej klasy doręczne urządzenia termowizyjne, które umożliwiają obserwację w warunkach dziennych jak i nocnych. Dzięki wykorzystaniu termowizji, pozwalają one na wykrycie nawet mało widocznych celów - w kamuflażu lub w otoczeniu, które utrudnia rozpoznanie.

Patryk Kościński Buty Wojskowe Prabos Grizzly 933 – zimowy test użytkowania

Buty Wojskowe Prabos Grizzly 933 – zimowy test użytkowania Buty Wojskowe Prabos Grizzly 933 – zimowy test użytkowania

Jak podaje producent, firma Prabos - Grizzly 933 to wytrzymałe zimowe buty wojskowe, skonstruowane z myślą o użyciu w skrajnie mroźnych warunkach. Przeznaczone są dla osób, które potrzebują wytrzymałego...

Jak podaje producent, firma Prabos - Grizzly 933 to wytrzymałe zimowe buty wojskowe, skonstruowane z myślą o użyciu w skrajnie mroźnych warunkach. Przeznaczone są dla osób, które potrzebują wytrzymałego i ciepłego obuwia na zimę. Polecane są dla żołnierzy, pracowników leśnych, służb mundurowych oraz osób, które lubią aktywnie spędzać czas na świeżym powietrzu w zimie. Wykonane są ze skóry i materiału izolacyjnego Gore-Tex THERMIUM, który zapewnia dobrą izolację termiczną. Dzięki temu w butach można...

Militaria.pl Obierz jasny cel misji: przegląd latarek czołowych i kątowych

Obierz jasny cel misji: przegląd latarek czołowych i kątowych Obierz jasny cel misji: przegląd latarek czołowych i kątowych

Latarki czołowe i kątowe są praktycznymi urządzeniami, które znajdują szerokie zastosowanie podczas różnych czynności. Wiele profesji zawodowych i aktywności wymaga solidnego źródła światła, a przy tym...

Latarki czołowe i kątowe są praktycznymi urządzeniami, które znajdują szerokie zastosowanie podczas różnych czynności. Wiele profesji zawodowych i aktywności wymaga solidnego źródła światła, a przy tym możliwości dostosowywania kąta padania strumienia światła przy zachowaniu swobody ruchów. Wszystkie te udogodnienia zapewniają latarki czołowe i kątowe.

Instytut Nowych Technologii Sp. z o.o. Predator Eye - przełom w dziedzinie technologii termowizji i transmisji obrazu

Predator Eye - przełom w dziedzinie technologii termowizji i transmisji obrazu Predator Eye - przełom w dziedzinie technologii termowizji i transmisji obrazu

Predator Eye to nowatorskie rozwiązanie w zakresie obrazowania termicznego. Predator Eye jest to nahełmowy zestaw zbudowany z kamery termowizyjnej przekazującej obraz na mikrowyświetlacz dooczny wraz z...

Predator Eye to nowatorskie rozwiązanie w zakresie obrazowania termicznego. Predator Eye jest to nahełmowy zestaw zbudowany z kamery termowizyjnej przekazującej obraz na mikrowyświetlacz dooczny wraz z modułem zasilającym i transmitującym obraz w czasie rzeczywistym do zdalnej lokalizacji. Ten polski produkt to przełom w działaniach poszukiwawczych, operacyjno-śledczych oraz ratowniczych. Jego unikalna konstrukcja umożliwia użytkownikom pełną swobodę ruchów, jednocześnie zapewniając dostęp do zaawansowanej...

pcphunters.com Jak wybrać karabinek pneumatyczny dla siebie?

Jak wybrać karabinek pneumatyczny dla siebie? Jak wybrać karabinek pneumatyczny dla siebie?

W sprzedaży jest dostępnych kilka rodzai broni pneumatycznej. Różnią się wzajemnie m.in. sposobem zasilania, kalibrem czy możliwością zamontowania dodatkowego sprzętu ułatwiającego strzelanie. Jeśli interesuje...

W sprzedaży jest dostępnych kilka rodzai broni pneumatycznej. Różnią się wzajemnie m.in. sposobem zasilania, kalibrem czy możliwością zamontowania dodatkowego sprzętu ułatwiającego strzelanie. Jeśli interesuje Cię zakup karabinka pneumatycznego, powinieneś wiedzieć, czym charakteryzują się poszczególne typy wiatrówek oraz do czego będziesz ich używał. Czym jest karabinek pneumatyczny? Czym charakteryzują się poszczególne typy wiatrówek długich?

Helikon-Tex Guardian Plate Carrier

Guardian Plate Carrier Guardian Plate Carrier

Guardian Plate Carrier to nowoczesna kamizelka do przenoszenia płyt balistycznych z możliwością montażu dodatkowego wyposażenia, dzięki systemowi modułowemu zgodnemu z MOLLE/PALS. W skład serii produktów...

Guardian Plate Carrier to nowoczesna kamizelka do przenoszenia płyt balistycznych z możliwością montażu dodatkowego wyposażenia, dzięki systemowi modułowemu zgodnemu z MOLLE/PALS. W skład serii produktów Guardian wchodzi kamizelka oraz 16 elementów, które można dowolnie konfigurować. Kamizelka Guardian Plate Carrier umożliwia przenoszenie płyt w najbardziej popularnych standardach: E-Cut (SAPI/ESAPI), Swimmer Cut oraz Shooter Cut.

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Special-Ops

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.special-ops.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.special-ops.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.