Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych do zwalczania zagrożeń terrorystycznych

Bezzałogowe statki powietrzne mogą być wykorzystywane do monitorowania obszarów o wysokim ryzyku, zbierając dane z różnych źródeł, takich jak sensory termowizyjne, kamery lub radary. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest uzyskanie konkretnych informacji w zakresie podejrzanych działań lub też obiektów – co z kolei umożliwia szybką reakcję służb bezpieczeństwa.

W obszarze identyfikacji konkretnego zagrożenia UAV mogą być zaangażowane w działania zwalczania terroryzmu, a ich zdolność do przenoszenia różnych rodzajów ładunków, w tym środków nieśmiercionośnych, pozwala na skuteczne neutralizowanie zagrożeń, minimalizując przy tym potencjalne ryzyko dla osób cywilnych.

Bezzałogowe statki powietrzne są również niezwykle ważnym narzędziem w ścisłej współpracy z innymi systemami dowodzenia oraz monitorowania. UAV, integrując się z sieciami komunikacyjnymi, mogą dostarczać bieżące dane do centralnych systemów operacyjnych – co z kolei umożliwia szybką analizę sytuacji oraz podejmowanie strategicznych decyzji.

Warto zaznaczyć, iż obecne zagrożenia terrorystyczne stanowią duże wyzwanie dla społeczeństw, a także bezpieczeństwa narodowego na całym świecie, dlatego rozwój technologii – w tym bezzałogowych statków powietrznych – staje się nieodłącznym elementem strategii zwalczania oraz monitorowania zagrożeń terrorystycznych.

Zagrożenia terrorystyczne a bezzałogowe statki powietrzne

Terroryzm ma długą historię, jednakże formy terroryzmu na przestrzeni lat stale ewoluowały. Rozważając temat terroryzmu warto zaznaczyć, że za akt terroryzmu można postrzegać czyn nieuzasadniony, motywowany głównie celami ideologicznymi. Przez ostatnie dekady badacze podejmowali próby definicji terroryzmu, ale w dalszym ciągu nie ma jednej oficjalnej definicji tego zjawiska.

Z rozważań wielu ekspertów można wysnuć tezę, iż różne definicje terroryzmu zazwyczaj ograniczają ich parametry definicyjne do czynów dokonywanych przez podmioty niepaństwowe. Mogą istnieć różne kategorie terroryzmu, które swoim zakresem mogą obejmować np.: terroryzm polityczny lub niepolityczny, zamieszki społeczne, terroryzm sponsorowany przez państwo lub terroryzm religijny.

Jako jeden ze sposobów badania terroryzmu można wyróżnić położenie większego nacisku na techniki stosowane w tym akcie, z tego powodu współcześni analitycy koncentrują się bardziej na badaniu narzędzi oraz taktyk stosowanych w aktach terrorystycznych, w celu zrozumienia filozofii oraz sposobu działania różnych organizacji terrorystycznych.

Działania terrorystyczne często są wykorzystywane przez radykalne organizacje jako narzędzie realizacji celów zazwyczaj w obszarze polityki. Warto zaznaczyć, iż podstawowe taktyki oraz narzędzia stosowane przez grupy terrorystyczne w ciągu ostatnich lat są do siebie zbliżone, jednakże warto wspomnieć, że wraz z pojawieniem się innowacyjnych technologii terroryści włączają je do zakresu swoich działań. Organizacje terrorystyczne stosują niezwykle brutalne działania (często wykorzystując przy tym osoby cywilne). Do działań tych można zaliczyć porwania, bombardowania samolotów, ataki na lotniska. Takie sposoby ataków mają za zadanie wywierać presję na strukturę polityczną.

Terroryści dostrzegają rosnącą zależność państw od nowoczesnych technologii, dlatego też traktują infrastrukturę technologiczną jako swój potencjalny cel, aby uniemożliwić państwu jej wykorzystanie oraz wywołać strach i panikę. Terroryzm może działać w różnych obszarach, takich jak terroryzm: biologiczny, chemiczny, nuklearny, powietrzny, morski czy też samobójczy, nazywany często terroryzmem tzw. samotnych wilków. To niektóre formy terroryzmu oparte na technikach oraz narzędziach stosowanych przez terrorystów do wykonywania zamachów.

Żołnierze w siłach zbrojnych używają dużych, bezzałogowych statków powietrznych do wspierania operacji bojowych od czasów II wojny światowej. Ich ograniczony początkowy sukces jako systemów uzbrojenia podczas II wojny światowej rozszerzył się na gromadzenie danych wywiadowczych do czasu wojny koreańskiej.

Grupy terrorystyczne zaczęły wykorzystywać bezzałogowe statki powietrzne oraz sztuczną inteligencję (AI), które można używać do skutecznego reagowania na te zagrożenia i zastosować je jako broń obosieczną. Bezzałogowe statki powietrzne zostały uznane przez Komitet ds. Zwalczania Terroryzmu Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) za jedno z kluczowych zagrożeń terrorystycznych. UAV to zdalnie sterowane, wstępnie zaprogramowane lub kontrolowane pojazdy latające.

Oczywiście w wojsku drony są wykorzystywane w innych celach, niż te spotykane w działaniach organizacji terrorystycznych, tj. w zakresie zarówno ofensywnym, jak i defensywnym. UAV zostały po raz pierwszy wykorzystane podczas I wojny światowej, a następnie rozwinięte podczas zimnej wojny. Ataki terrorystyczne z 11 września i późniejsza tzw. „globalna wojna z terroryzmem” znacznie zwiększyły ich zastosowanie. W siłach zbrojnych bezzałogowe statki powietrzne są wykorzystywane do rozpoznania, obserwacji, wsparcia namierzania, a także bezpośrednich oraz pośrednich ataków. W latach 2001–2002 strajki w Afganistanie oraz Jemenie zapoczątkowały operacje wojskowe w coraz większym stopniu zorientowane na wykorzystywanie UAV.

Bezzałogowe statki są obecnie istotnymi maszynami wykorzystywanymi w celu śledzenia oraz atakowania m.in. terrorystów. Warto też wspomnieć o zastosowaniu UAV w konflikcie rosyjsko-ukraińskim, który został opisany jako tzw. pierwsza wojna dronów na pełną skalę.

Generalnie rzecz ujmując drony są obecnie wykorzystywane przez wszystkie rodzaje sił zbrojnych – jest to podstawa zarówno nowoczesnego wojska, jak i współczesnego realizowania działań na polu walki. W wojsku wykorzystywane są różne rodzaje dronów, przede wszystkim: drony rozpoznawcze (jak chociażby znakomite FlyEye polskiej firmy zbrojeniowej WB Electronics, dostarczającej sprzęt zarówno dla polskiej armii, jak i na Ukrainę), drony bojowe (chociażby Reapery), drony naprowadzające na cel (na przykład LOONG) i drony rozpoznawczo-uderzeniowe (na przykład Bayraktar).

Technologie, z biegiem czasu oraz możliwościami systemów, znalazły zastosowania komercyjne. Począwszy od początku XXI wieku wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych przez osoby prywatne zaczęło znacząco wzrastać – co było spowodowane przede wszystkim większą pojemnością energetyczną akumulatorów, mniejszym rozmiarem silnika oraz jego zwiększoną mocą wyjściową.

Czynniki te umożliwiły w znaczący sposób zastosowanie mniejszych rozmiarów. W latach 1994–2018 miało miejsce ponad 14 ataków terrorystycznych z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych. Poniżej przedstawiono niektóre z nich:

• Aum Shinrikyo w roku 1994 próbował wykorzystać zdalnie sterowany śmigłowiec do rozpylenia sarinu, jednak próby te zakończyły się niepowodzeniem, ponieważ rozbił się;
• lokalne organy ścigania powstrzymały planowany atak Al-Kaidy w roku 2013 w Pakistanie z wykorzystaniem wielu bezzałogowych statków powietrznych;
• Państwo Islamskie zaczęło wykorzystywać na dużą skalę komercyjne, gotowe oraz domowe UAV podczas operacji wojskowych w Iraku oraz Syrii w 2014 roku;
• w styczniu 2018 r. rój 13 UAV zaatakował dwie rosyjskie bazy wojskowe w Syrii, natomiast w sierpniu 2018 r. w nieudanej próbie zamachu na prezydenta Wenezueli Maduro wykorzystano dwa UAV naprowadzane za pomocą GPS, załadowane materiałami wybuchowymi.

Organizacje o charakterze terrorystycznym wykorzystywały lub też próbowały stosować UAV do prowadzenia różnorakich operacji – w tym gromadzenia danych wywiadowczych, dostarczania materiałów wybuchowych oraz do dostarczania broni chemicznej. Liczba podmiotów niepaństwowych korzystających w obecnych czasach z UAV zwiększa się z roku na rok, dlatego niezwykle ważne jest wykorzystywanie ich również przez siły zbrojne do monitorowania oraz zwalczania zagrożeń o charakterze terrorystycznym.

Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych do przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym

Bezzałogowe statki powietrzne odgrywają coraz większą rolę w zakresie zwalczania terroryzmu ze względu na swoje zdolności do zbierania danych, monitorowania, prowadzenia obserwacji oraz wykonywania działań interwencyjnych na dużym obszarze, a także z różnych perspektyw. Wszechstronne zastosowanie UAV sprawia, iż stanowią one ważne narzędzie dla sił zbrojnych w walce z zagrożeniami o charakterze terrorystycznym.

UAV mogą być wykorzystywane do ciągłego patrolowania obszarów, w tym granic państwowych, obszarów miejskich czy też terenów, które są trudno dostępne. Warto zaznaczyć, że dzięki zastosowaniu różnych sensorów – takich jak kamery termowizyjne, sensory radarowe czy też systemy rozpoznawania obrazu, są w stanie wykrywać podejrzane aktywności, ruchy grup terrorystycznych czy nielegalne przemieszczanie się pojazdów oraz osób.

Bezzałogowe statki powietrzne mogą być stosowane także do śledzenia działań grup terrorystycznych – takich jak koncentracja sił, przygotowywanie ataków czy przemieszczanie się liderów i członków tych grup. Dzięki zdolności do długotrwałego patrolowania obszarów, UAV mogą dostarczać aktualne informacje na temat sytuacji na terenie, co umożliwia szybką reakcję służb bezpieczeństwa.

UAV mogą być przydatne także jako platformy do prowadzenia działań interwencyjnych, takich jak dostarczanie zaopatrzenia, prowadzenie rozpoznania przed operacjami lądowymi lub też jako dostaczanie wsparcia ogniowego. Warto zaznaczyć, iż dzięki mobilności oraz zdolności do szybkiej reakcji mogą być skutecznym narzędziem w zwalczaniu terroryzmu. Mogą także zostać wykorzystane w celu identyfikowania oraz śledzenia celów terrorystycznych, takich jak kryjówki, bazy szkoleniowe czy miejsca przechowywania broni. Ponadto, warto nadmienić, iż niektóre zaawansowane systemy mogą być wyposażone w uzbrojenie, co umożliwia przeprowadzanie precyzyjnych ataków na cele terrorystyczne z minimalnym ryzykiem dla personelu.

Dane zbierane przez bezzałogowe statki powietrzne mogą być wykorzystywane do identyfikacji trendów, analizy sytuacji, a także do planowania operacji antyterrorystycznych. Obrazy oraz nagrania z UAV mogą być zastosowane jako dowody w procesach sądowych przeciwko członkom grup terrorystycznych. Bezzałogowe statki powietrzne stanowią niezwykle istotne narzędzie w zwalczaniu terroryzmu, umożliwiając służbom bezpieczeństwa skuteczne wykrywanie, śledzenie, monitorowanie oraz eliminację zagrożeń terrorystycznych. Ich skuteczność zależy jednak od odpowiedniego szkolenia personelu, wykorzystania zaawansowanych technologii, a także odpowiedniego zaplecza logistycznego oraz wsparcia operacyjnego w tym zakresie.

Stany Zjednoczone znacznie zwiększyły wykorzystanie uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych do ataków na globalne cele antyterrorystyczne od czasu ataków terrorystycznych z 11 września 2001 r. Przed tą pamiętną datą USA rozmieszczały nieuzbrojone bezzałogowe statki powietrzne w różnych miejscach na świecie, głównie w celu wspierania działań obserwacyjnych. Dzięki Curtiss NSC-2 armia amerykańska po raz pierwszy zaczęła używać zdalnie sterowanych samolotów w latach trzydziestych XX w. — początkowo do misji wywiadowczych, obserwacyjnych i rozpoznawczych (ISR), a później do rozmieszczania torped oraz bomb lądowych.

USA po raz pierwszy użyły UAV do celów bojowych podczas wojny w Wietnamie (w tym AQM-34 Firebee). Firebee początkowo latał w latach 50. XX w. jako UAV do celów artyleryjskich z powietrza, a następnie w latach sześćdziesiątych XX wieku do celów zbierania informacji wywiadowczych, a ostatecznie w 2002 roku został zmodyfikowany tak, aby dostarczał ładunki. We wrześniu 2000 r. Stany Zjednoczone użyły nad Afganistanem UAV ISR do celów odnalezienia Osamy bin Ladena poszukiwanego w związku z jego rolą w atakach terrorystycznych.

Gdy UAV okazały się skuteczne w operacjach ISR – oraz w odpowiedzi na zapotrzebowanie na dodatkowe śmiercionośne narzędzia po atakach z 11 września – Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych coraz częściej wyposażały UAV w śmiercionośne ładunki i rozmieszczały je w różnych lokalizacjach geograficznych, w których przebywały osoby podejrzane o terroryzm. Liczba uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych wykorzystywanych na całym świecie w misjach antyterrorystycznych nie jest publicznie dostępna, jednak warto zaznaczyć, że raporty sugerują, iż zastosowanie uzbrojonych UAV w USA wzrosło w ciągu ostatnich lat.

Na przykład w latach 2010–2020 USA przeprowadziło ponad 14 000 ataków UAV w Pakistanie, Jemenie, Afganistanie i Somalii. Część ekspertów twierdzi, w miarę jak USA wycofują swoje siły z wielu lokalizacji za granicą oraz odchodzą od załogowych misji antyterrorystycznych, prawdopodobnie wraz z tym wzrośnie wykorzystanie uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych. Prognozy wskazują, że do 2028 roku liczba bezzałogowych statków powietrznych (w tym szpiegowskich) wzrośnie znacząco, a nowe jednostki będą głównie pozyskiwane przez Stany Zjednoczone, Chiny oraz Rosję.

Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych w konfliktach zbrojnych przynosi wiele korzyści – po pierwsze, ich stosowanie jest znacznie tańsze niż tradycyjne myśliwce, zarówno w zakupie, jak i eksploatacji, po drugie, dzięki zaawansowanej technologii UAV umożliwiają dokładną obserwację terenu oraz szybkie, a także skuteczne działania bojowe. Ponadto warto nadmienić ich nieprzerwaną gotowość do działania, mogą pozostawać w powietrzu przez długie godziny, co stanowi istotną przewagę w stosunku do tradycyjnych samolotów.

Zalety oraz wady wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych do przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym

Uzbrojone UAV eliminują ryzyko śmierci, obrażeń czy też przejęcia pilota w przypadku uszkodzenia lub zniszczenia platformy. Pozwala to na prowadzenie operacji w środowiskach o wysokim ryzyku bez narażania ludzkiego życia. UAV mają zdolność do dokładnego zbliżania się do celów naziemnych, co z kolei umożliwia bardziej precyzyjne namierzanie, a ostatecznie zmniejsza to ryzyko przypadkowych uszkodzeń cywilnych obiektów oraz obrażeń osób niebiorących udziału w działaniach zbrojnych.

Bezzałogowe statki powietrzne mogą pozostawać w locie oraz obserwować konkretne cele przez dłuższy czas (w porównaniu do tradycyjnych statków). Ta zdolność do długotrwałego patrolowania umożliwia bardziej skuteczne monitorowanie sytuacji na polu walki lub w obszarach zainteresowania. Uzbrojone UAV charakteryzują się również niższymi kosztami utrzymania, obsługi oraz ich nabycia w porównaniu z tradycyjnymi statkami powietrznymi z załogą. Koszty szkolenia pilotów tych bezzałogowych statków są niższe niż szkolenie pilotów statków powietrznych z załogą – a to z kolei może przyczyniać się do redukcji wydatków. Dlatego zastosowanie uzbrojonych UAV stanowi niezwykle ważny krok naprzód w dziedzinie bezpieczeństwa lotniczego, zapewniając równocześnie skuteczność operacyjną przy minimalizacji ryzyka dla personelu oraz obniżeniu kosztów operacyjnych.

Natomiast inni eksperci zwracają uwagę na potencjalne negatywne skutki stosowania uzbrojonych UAV. Choć korzyści z użycia bezzałogowych statków powietrznych są z pewnością niezaprzeczalne, istnieje ryzyko, że ich powszechne stosowanie może prowadzić do rozluźnienia się politycznych oraz operacyjnych kryteriów decyzyjnych. Takie działania mogą przyczynić się do spowodowania mniej rygorystycznego podejścia do podejmowania decyzji o wykorzystaniu taktyki platform, co z kolei może podważyć zasady prawne oraz etyczne regulujące działania militarne.

Natomiast większa precyzja uzbrojonych UAV może prowadzić do ich wykorzystania w sytuacjach, w których tradycyjne statki powietrzne z załogą nie mogłyby lub nie chciałyby dokonać ataku – w konsekwencji wzrasta ryzyko przypadkowych ofiar wśród ludności cywilnej, szczególnie w operacjach antyterrorystycznych, gdzie brak obserwatorów na miejscu może prowadzić do nierozważnego podejmowania decyzji.

Powszechne stosowanie uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych może negatywnie wpłynąć także na społeczeństwo w dotkniętych regionach, które może postrzegać UAV jako narzędzie masowego zabijania. Takie rozumowanie może skłaniać część populacji do oporu przeciwko polityce państw stosujących bezzałogowe statki powietrzne – zwiększając przy tym ryzyko rekrutacji do grup terrorystycznych, ponieważ ludzie widząc tzw. precyzyjne zabijanie przez UAV, mogą czuć potrzebę odwetu na państwach stosujących taką dehumanizującą technologię na ich bliskich osobach.

Piloci UAV, którzy zdalnie prowadzą operacje zbrojne, mogą doświadczać poważnych problemów zdrowotnych – w tym także zespołu stresu pourazowego, ponieważ oddalenie fizyczne od pola walki oraz świadomość o przypadkowych ofiarach wśród ludności cywilnej mogą prowadzić do długotrwałych problemów zdrowia psychicznego u tych osób.

Wnioski te wskazują na konieczność uwzględnienia zarówno zalet, jak i wad związanych z rosnącym wykorzystaniem uzbrojonych bezzałogowych statków powietrznych w działaniach o charakterze zbrojnym.

Podsumowanie

Bezzałogowe statki powietrzne stanowią skuteczne narzędzie w walce z terroryzmem, umożliwiając szybką identyfikację podejrzanych działań, a także minimalizując przy tym potencjalne ryzyko dla zaangażowanego personelu. Ich rola w strategiach antyterrorystycznych staje się coraz ważniejsza, szczególnie w kontekście dynamicznie zmieniających się zagrożeń. Dalszy rozwój oraz wykorzystanie UAV mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa społeczeństw na całym świecie, co stanowi kluczowy wniosek płynący z analizy przeprowadzonej w niniejszym artykule.

Podsumowując, analiza potwierdziła istotność wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych w walce z terroryzmem oraz zwróciła uwagę na konieczność dalszych działań w zakresie ich rozwoju. Dalsze badania nad wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych powinny skupić się na doskonaleniu technologii, a także opracowaniu bardziej zaawansowanych strategii działania, które mogą jeszcze bardziej zwiększyć skuteczność operacji antyterrorystycznych.

Ponadto warto nadmienić, iż istotne jest kontynuowanie badań nad aspektami regulacyjnymi oraz etycznymi związanymi z wykorzystaniem UAV. Istotne jest również to, aby analizować przypadki praktyczne oraz przeprowadzać dalsze badania terenowe, w celu dogłębnego zrozumienia realnych wyzwań oraz potrzeb operacyjnych służb odpowiedzialnych za zwalczanie terroryzmu. W taki sposób można będzie skuteczniej dostosować te nowoczesne technologie do konkretnych sytuacji oraz tym samym zapewnić optymalne wsparcie dla działań antyterrorystycznych.

W dalszej perspektywie rozwoju, integracja sztucznej inteligencji, a także systemów automatyzacji, może znacząco zwiększyć zdolności bezzałogowych statków powietrznych, umożliwiając znacznie szybsze oraz bardziej precyzyjne reakcje na zagrożenia. W ten sposób, wykorzystanie UAV może stać się jeszcze bardziej skutecznym narzędziem w zapobieganiu oraz zwalczaniu zagrożeń terrorystycznych, przyczyniając się do podniesienia poziomu bezpieczeństwa społeczeństw na całym świecie.