Terroryzm - nowy paradygmat wojny w XXI wieku; Terroryzm i polityka. Lata 2009 – 2013

Jedną z nich, dotyczącą właśnie zmian w zjawisku terroryzmu i wojny w nowym stuleciu jest książka Terroryzm - nowy paradygmat wojny w XXI wieku.

Zgodnie z tytułem, książka jest próbą opisania zjawiska terroryzmu jako nowej formy wojny. Autor rozpoczyna swój wywód od przedstawienia osiemnastu tez dotyczących terroryzmu jako takiego jak również (co jest już swoistym sakramentem w tego typu pracach) omówienia zagadnień dotyczących definiowania zjawiska, który to podrozdział odwołuje się zarówno do leksykonów, szeregu aktów prawnych i dorobku nauki o terroryzmie.

W kolejnej części omawiane są zagadnienia dotyczące polityki oraz wojny, i z tych ogólnych zagadnień autor przechodzi stopniowo do problemów terroryzmu jako strategi i taktyk, między innymi, by w końcu poruszyć temat tzw. generacji nowoczesnych wojen. Mimo że odwołuje się głównie do koncepcji „czterech generacji nowoczesnej wojny” (choć trzeba zauważyć, że odwołuje się przede wszystkim nie do pierwotnej koncepcji, ale rozwiniętej przez T. Hammesa, utożsamiającej czwartą generację z działaniami stricte partyzanckimi ). Dalsze rozdziały zawierają historyczny rys wojny partyzanckiej, partyzantki miejskiej, wreszcie terroryzmu państwowego.

Ostatnia, trzecia część książki dotyczy już samego terroryzmu w perspektywie źródeł i motywacji, przy czym co warte uwagi, jest to omówienie szersze niż dotyczące tylko terroryzmu motywowanego religijnie. Omawiany jest bowiem także terroryzm świecki, na przykładzie Niemiec Zachodnich oraz Włoch.

Mimo że książka ta, jak sam autor przyznaje, została napisana kilka lat temu, a datę publikacji odwlekły w czasie niezależne od niego czynniki, jest to wciąż niezwykle interesujące i poparte bogatą faktografią podejście do tematu terroryzmu, zwłaszcza że jest to podejście odmienne od trendu dominującego w krajowej i międzynarodowej publicystyce i działalności naukowej, koncentrującego się tylko na terroryzmie islamskich fundamentalistów.

Cenne zwłaszcza jest odwołanie się do dorobku takich teoretyków i zarazem praktyków walki partyzanckiej jak Mao Zedong, Ernesto „Che” Guevara czy Carlos Marighella. Nie ma to nic wspólnego z agitacją polityczną, po prostu działalność tych osób i opracowania ich autorstwa wywarły przemożny wpływ na pojmowanie zjawiska wojny partyzanckiej oraz terroryzmu w drugiej połowie dwudziestego wieku i dla pełnego zrozumienia tych zjawisk niezbędne jest zapoznanie się z tymi koncepcjami.

Oczywiście w niektórych przypadkach można uznać sądy autora za kontrowersyjne lub bardzo odważne, jak w przypadku tezy X dotyczącej sprawców działających samotnie, odnośnie których autor stawia pytanie, czy powinni być oni faktycznie nazywani terrorystami. Podobnie drobne usterki merytoryczne, jak choćby błędne zinterpretowanie kontekstu powstania Small Wars Manual z roku 1940, nie są błędami, które w znaczący sposób mogą zmienić ocenę książki.

Odmienny charakter ma pokrewna treściowo druga pozycja. Jest to bowiem zbiór siedemnastu artykułów wcześniej publikowanych na łamach jednego z serwisów internetowych. Są to teksty powstałe w ciągu czterech lat. Ich układ nie jest chronologiczny, lecz problemowy a rozpoczyna je artykuł powstały po operacji „Neptune Spear”. Kolejne dotyczą problemów związanych z definiowaniem oraz finansowaniem terroryzmu, ekspansji islamskiego fundamentalizmu w Afryce (ze szczególnym uwzględnieniem Mali).

Jeden z artykułów dotyczy Hamasu, a jego treścią jest omówienie biografii wybranych kluczowych członków tego ugrupowania, zabitych w wyniku działań izraelskich służb specjalnych i armii. Inny jest syntetycznym opisem historii Libii w okresie trwających ponad czterdzieści lat rządów pułkownika Kaddafiego. Otwiera on cykl poświęcony skutkom Arabskiej Wiosny roku 2011, w tym sytuacji w Egipcie i Syrii.

Wreszcie ostatnie teksty dotyczą Jemenu i działającego tam odłamu Al-Kaidy oraz Pakistanu, co tworzy swoistą klamrę z operacją „Neptune Spear”. Książka ta w znacznie większym stopniu niż Terroryzm - nowy paradygmat wojny... dotyka problemów islamskiego fundamentalizmu i terroryzmu religijnego. Jest to oczywiste, zważywszy na charakter tej książki.

Niewątpliwie, fakt, że jest to zbiór już opublikowanych tekstów, może być poczytywany za wadę, zwłaszcza że terroryzm jest zjawiskiem niezwykle dynamicznym. Należy jednak uznać tę formę publikacji za interesującą. Interesującą właśnie z powodu owej zmienności, która powoduje ze szereg ocen, spostrzeżeń, ale także faktów jest ulotna. To powoduje nierzadko rozmaite problemy w badaniach nad terroryzmem i szerzej bezpieczeństwem, spośród których często spotykane jest choćby „wynajdywanie koła na nowo”, a zatem ponowne odkrywanie wcześniejszych problemów oraz ich rozwiązań. Zatem możliwość łatwego sięgnięcia do trwałego, gdyż wydanego w formie książki zbioru tekstów jest szczególnie cenna. Kolejną zaletą książki jest podawana w niej bogata faktografia. I znów należy uznać ją z tego powodu za ważne uzupełnienie treści dostępnych w Internecie.

Obie te pozycje z pewnością stanowią cenne pozycje w bibliotece każdej osoby zainteresowanej problematyką terroryzmu oraz działań nieregularnych.

Terroryzm nowy paradygmat wojny w XXI wieku, Krzysztof Karolczak

Terroryzm i polityka. Lata 2009-2013, Krzysztof Karolczak, Rok: 2014

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!