Oświetlenie sygnalizacyjne, czyli znaczniki aktywne od Ha3o

Jednym z dystrybutorów tego typu profesjonalnego wyposażenia jest obecna od lat na krajowym rynku firma Ha3o, dzięki której testowaliśmy dla Was znaczniki specjalnego przeznaczenia nowego typu: sygnalizator wyprawowy Guardian Light i Guardian Mockingbird firmy Adventure Lights oraz światła chemiczne Lumica Light.

Warto wiedzieć, że również i w tym obszarze następują zmiany i nawet pozornie proste światła chemiczne dostępne są już w wersji emitującej sygnał w spektrum podczerwieni widocznym tylko w urządzeniach noktowizyjnych, ukrytym dla ludzkiego oka. Podobna ewolucja miała miejsce w przypadku sygnalizatorów zasilanych baterią.

Współczesne znaczniki tego typu można podzielić na:

• światła chemiczne emitujące światło widzialne w różnych kolorach, 
• światła chemiczne nadające w spektrum bliskiej podczerwieni IR,
• sygnalizatory świetlne zasilane baterią, emitujące sygnał ciągły lub pulsujący (strobo) w spektrum światła widzialnego,
• sygnalizatory zasilane baterią, nadające w spektrum bliskiej podczerwieni IR.

Światła chemiczne charakteryzują się niezwykle dużą wytrzymałością na warunki środowiskowe, takie jak deszcz, śnieg, temperatura otoczenia, które nie wpływają znacząco na emitowane przez nie światło po ich aktywacji. Mogą również pozostawać zmagazynowane w stanie spoczynku, gotowe do użycia bez obawy utraty zdolności ich świecenia. Są wreszcie odporne na uszkodzenia mechaniczne i wodę, z wyjątkiem samej aktywacji, która jest prosta i niezawodna, ale jednocześnie dość łatwo może dojść do niepożądanego przełamania wewnętrznej struktury oddzielającej substancje chemiczne i rozpoczęcia świecenia jeszcze przed wyciągnięciem z opakowania.

Światła chemiczne doskonale sprawdzają się również w środowisku wodnym (dla żeglarzy, kajakarzy, pływaków i nurków). Tego typu indywidualne oświetlenie sygnalizacyjne cechuje dobra widzialność światła w zależności od rodzaju barwy, typu znacznika i jego umiejscowienia. Poręczność, jak i jednorazowość użycia po aktywacji pozwala światła chemiczne klasyfikować głównie jako oświetlenie awaryjne, stanowiące uniwersalny element wyposażenia ratunkowego.

Tego typu światła mogą być również wykorzystywane do oznaczania stref zrzutu, lądowisk dla śmigłowców, jako markery osobiste operatorów pododdziałów specjalnych czy chociażby przez służby porządkowe do kierowania ruchem oraz oznaczania dróg i wyjść ewakuacyjnych.

Markery znalazły również zastosowanie na rynku cywilnym jako środki bezpieczeństwa dla ludzi i zwierząt. W technikach survivalowych chyba najbardziej powszechnym zastosowaniem światła chemicznego jest wykorzystanie go do tzw. procedury wzywania pomocy SOS i oznaczania swojej pozycji.

Szybkie nakreślanie okręgów za pomocą światła chemicznego umieszczonego na końcu sznurka, czy to w pozycji pionowej, czy poziomej (w zależności od sytuacji), zwiększa efektywność jego użycia. Dowiedz się więcej >>

Światła chemiczne

Światło chemiczne, nazywane również glow stick lub lightstick, to jednorazowe źródło światła zbudowane z plastikowego pojemnika zawierającego dwie ciecze odizolowane od siebie za pomocą cienkiego szkła, które po skruszeniu i wymieszaniu się substancji zaczyna świecić.

Światło chemiczne aktywuje się poprzez zgięcie plastikowej obudowy aż do przełamania (skruszenia) wewnętrznego szklanego separatora. Na rynku dostępne są światła tego typu w różnych barwach: zielone, czerwone, pomarańczowe, różowe, żółte, niebieskie, fioletowe i białe oraz świecące w bliskiej podczerwieni IR.

Światła chemiczne firmy Lumica Light to produkty wysokiej jakości, o szerokim spektrum zastosowań. Mogą być użyte jako indywidualne oświetlenie sygnalizacyjne, podręczne oświetlenie nocne, sygnalizacja ostrzegawcza podczas wypadku, pomoc przy kierowaniu ruchem, oznaczenie stref zrzutu lub bezpiecznych przejść.

Nadają się również do użytku podczas biwaków, wypraw turystycznych czy chociażby podczas zabawy w klubie, dyskotece lub na domówce.

Światła tego typu mogą być stosowane w przestrzeni otwartej, jak i zamkniętej oraz pod wodą. Nie zawierają one szkodliwych czy toksycznych substancji. Podczas emisji światła nie jest wydzielane ciepło.

Testowane przez nas światła chemiczne przeznaczone są do pracy w zakresie temperatur od -20°C do +50°C i są odporne na działanie trudnych warunków atmosferycznych. Nasze testy przypadły na temperatury około 0°C oraz opady deszczu ze śniegiem.

Tym razem sprawdzaliśmy światła chemiczne o długości 6 i 15 cali (odpowiednio 15 i 38 cm), należące do grupy produktów militarnych (posiadających kod identyfikacyjny NATO NSN.

Ponadto, światła tego producenta są wyposażone fabrycznie w zamykany zaczep typu „Smart”, co pozwala na bezpieczniejszy oraz pewniejszy montaż do ekwipunku użytkownika. W naszym przypadku testowaliśmy je we współpracy z nerką, torbą typu buttpack oraz plecakiem wyprawowym o pojemności 55 l obszytym systemem MOLLE.

Dostępne są różne kolory świateł chemicznych Lumica Light, które dodatkowo różnią się czasem świecenia. Może on wynosić od 5 minut do nawet 12 godzin. W tabeli przedstawiono czasy dla świateł o różnej barwie i długości 15’’ (38 cm):

W sprzedaży są również dostępne światła chemiczne emitujące światło IR – niewidoczne dla ludzkiego oka, za to doskonale widoczne w urządzeniach noktowizyjnych które są już dostępne nawet w niektórych smartfonach (np. AGM Glory G1S).

Ze względu na specjalną ofertę świateł chemicznych dla służb mundurowych Ha3o prowadzi również stronę internetową sprzetspecjalny.pl, na której znajduje się m.in. charakterystyka tego modelu świateł.

Test użytkowania

Do testów wykorzystaliśmy trzy długie światła (38 cm), w tym dwa mocno świecące o kolorze pomarańczowym (orange extra high intensty) oraz jedno Infra Red oraz cztery krótkie (15 cm), w tym dwa IR oraz po jednym czerwonym i żółtym.

Ze względu na jesienną aurę i czasookres świecenia udało się przetestować światła w maksymalnym czasie świecenia deklarowanym na opakowaniu od 5 minut w przypadku świateł o wysokiej intensywności świecenia do 12 godzin świateł o standardowym poziomie jasności. Do weryfikacji podczerwieni (IR) wykorzystaliśmy kamerę podczerwieni. 

Główna oś testu polegała na weryfikacji długości aktywności (świecenia). W przypadku znacznika IR chcieliśmy sprawdzić dystans oraz zakres widoczności sygnału w podczerwieni za pomocą detekcji posiadanego urządzenia. 

Wyniki nie są zaskakujące, wszystkie testowane światła przekroczyły czas realnego użytkowania w stosunku do opisu producenta – dokładny wynik w przypadku światła czerwonego z deklarowanych 12 osiągnął 18 godzin!

Najbardziej widowiskowy był test światła pomarańczowego o wysokiej intensywności – głównie ze względu na mocno odczuwalną różnicę po między okresem świecenia oraz stanem zaraz po zgaśnięciu.

W tym przypadku pięciominutowy deklarowany przez producenta czas świecenia wydłużył się prawie o 30 sekund (5 minut i 27 s). Testy odbywały się w terenie otwartym przy temperaturze ok. 0°C oraz opadach deszczu i deszczu ze śniegiem.

Warto też wiedzieć, że światła IR po rozpakowaniu mają czerwoną obudowę, w odróżnieniu od pozostałych świateł emitujących sygnał w paśmie widzialnym, których obudowy są białe. Testy w podczerwieni wykazały, że zasięg wykrycia tego typu znaczników przez kamerę IR zależy nie tyle od samego światła, co od zasięgu podświetlenia, jakim dysponuje kamera.

Tak więc wpływ na to ma raczej klasa sprzętu, jaki wykorzystujemy do obserwacji – w naszym przypadku pozwolił on na wykrycie znacznika z odległości kilkunastu metrów w tych samych warunkach atmosferycznych co poprzednie modele świateł.

Lumica Light zostały również przetestowane w zanurzeniu i to w wodzie morskiej. Światło zielone o długości 15 cm (6 cali) po aktywacji zostało zanurzone w słonej wodzie o temperaturze ok +5°C na głębokość 2,5-3,0 m.

Testowi poddaliśmy szczelność i wytrzymałość świetlika na przebywanie w środowisku wodnym w dłuższym przedziale czasu oraz nominalny czas świecenia w wodzie o niskiej temperaturze.

Światło przetrwało noc bez żadnych problemów, oznaczając swoim światłem miejsce palowania pomostu do dna morskiego. Czas świecenia przekroczył deklarowany przez producenta okres 12 godzin o 34 minuty.

Na uwagę zasługuje też fakt zmodyfikowanego w stosunku do świateł innych producentów zaczepu, dzięki któremu nie zgubimy naszego „świetlika” po przypięciu go do ekwipunku czy odzieży (dotyczy krótkich świateł o długości 6 cali).

Producent zamiast typowego otwartego haczyka zastosował pełne zamknięcie z wykorzystaniem elastycznej zapadki podobnej do tych stosowanych w karabińczykach.

Dodatkowo ma on również w swojej górnej części mały otwór pozwalający na przeciągnięcie cienkiego sznurka. Jest on na tyle elastyczny, że pozwala na wyginanie go nawet o ok. 90° bez uszkodzenia czy trwałego odkształcenia. W naszym przypadku świetlik został przypięty do systemu MOLLE naszytego na plecak wyprawowy oraz nerkę.

Zapięcie okazało się na tyle skuteczne, że nie doszło do odczepienia świetlika w trakcie marszu ani przechodzenia przez młodniki i inne przeszkody terenowe. 

Przy światłach chemicznych należy pamiętać o ich konstrukcji i kruchości szkła znajdującego się wewnątrz plastikowego pojemnika. Wymaga to szczególnego przemyślenia przed umieszczeniem ich w bagażu lub odzieży podczas przenoszenia, aby nie doszło do nieplanowanej aktywacji świetlika wskutek jego przypadkowego zgniecenia lub przełamania, o czym wspominaliśmy wcześniej – dotyczy to zwłaszcza długiej wersji świateł.

Dobrą praktyką jest umieszczanie ich w kieszeniach tak, aby samoczynnie nie mogły się przemieszczać czy „obijać”. Najlepiej umieścić je w miejscach (szlufkach) przewidzianych na długopisy lub markery, w apteczkach lub sztywnych częściach organizerów lub razem z innymi podłużnymi elementami przenoszonymi w zasobnikach. 

Przeczytaj także: Identyfikacja swój-obcy na współczesnym polu walki - czyli rzecz o znacznikach pasywnych >>

Sygnalizatory świetlne zasilane baterią

Drugim rodzajem znaczników świetlnych są sygnalizatory zasilane baterią, emitujące światło widzialne oraz w paśmie bliskiej podczerwieni IR w sygnale ciągłym lub strobo. W tym przypadku, typowym zastosowaniem jest identyfikacja w przestrzeni osoby lub elementu ekwipunku czy obiektu w porze nocnej.

Rozwiązanie takie sprawdza się szczególnie wtedy, kiedy działamy większą grupą i konieczne jest posiadanie pełniejszego obrazu sytuacji w zakresie tego, kto gdzie się znajduje. W tym przypadku również powitaliśmy z dużym zadowoleniem sygnalizatory IR, dające światło widzialne tylko w specjalnie do tego spektrum przystosowanych przyrządach optycznych. 

Do testów wykorzystaliśmy znaczniki (światła wyprawowe) Guardian™ Dual Function oraz GUARDIAN MOCKINGBIRD kanadyjskiej firmy Adventure Lights.

Produkty te są znane i rozpoznawane na całym świecie ze względu na ich wyjątkową wytrzymałość i doskonałe parametry techniczne i zapewne dlatego znajdują się w ofercie Ha3o. 

Znaczniki GUARDIAN EXPEDITION są dostępne w pięciu kolorach: żółtym, czerwonym, niebieskim, zielonym, białym. Wyróżnikiem serii GUARDIAN MOCKINGBIRD jest poza kolorami (czerwony, pomarańczowy, niebeski, biały) znacznik w wersji IR. Mogą one w razie potrzeby służyć również jako podręczne światło do pracy z mapą, jako czołówka albo latarka.

Doskonale sprawdzą się, jako światło do oznaczania naszej pozycji umieszczone na zewnętrznej części ekwipunku, ponieważ wg deklaracji producenta mogą być widoczne nawet do 5 km.

Ponadto znacznik świetlny Guardian może być wykorzystywany również jako światło rowerowe oraz jako znacznik dla biegaczy.

Można go również używać podczas nurkowania, ponieważ światła Adventure Lights charakteryzują się szczelnością do głębokości 100 m. Ten rodzaj oświetlenia jest uniwersalny i sprawdza się zarówno w codziennym użytkowaniu, jak i podczas wypraw turystycznych czy wykonywania zadań służbowych.

Co ciekawe, sygnalizator ma dwie funkcje świecenia: stałe i migające. Zmiana trybu świecenia następuje poprzez zmianę polaryzacji baterii (odwrócenie jej). Dla funkcji stałej bateria wytrzymuje około 100 godzin, dla migającej około 240 godzin – w zależności od zastosowanej baterii.

Znacznik sygnalizacyjny Guardian Mockingbird to najlżejszy, najjaśniejszy i NAJBARDZIEJ WYTRZYMAŁY sygnalizator w swojej klasie. Charakteryzuje się zwartą konstrukcją, która jest wodoszczelna, odporna na uszkodzenia mechaniczne i tzw. zaczepy, a emitowane światło jest widoczne ze wszystkich kierunków (dookólnie). W zestawie znajduje się klips do paska kompatybilny z systemem MOLLE.

Sygnalizator zaprojektowany został z wykorzystaniem zaawansowanej technologii Mockingbird®, dzięki której użytkownik jest w stanie kodować i odtwarzać własne, unikatowe sekwencje świecenia strobo. Znacznik w wersji IR może być zaprogramowany przy użyciu dowolnego źródła światła podczerwonego. Czas nagrywania kodowanej sekwencji sygnału wynosi do dwudziestu sekund. Daje to zatem niemalże nieograniczone możliwości tworzenia własnej sekwencji rozbłysków.

Guardian Mockingbird® sterowany jest przez opatentowany program Reverse Polarity Program Switching®, w którym zainstalowanie baterii w urządzeniu z biegunowością dodatnią skierowaną w dół aktywuje funkcję nagrywania własnego sygnału. Aby odtworzyć nagraną sekwencję, należy odwrócić baterię. 

Właściwości świateł sygnalizacyjnych Guardian Mockingbird®:

• Waga z baterią: 20 g
• Wymiary bez klipsa: 4 x 3 x 2,5 cm
• Wymiary z klipsem: 4 x 3 x 4 cm
• Źródło zasilania: dwie baterie litowe 3 V typu CR2032
• Materiał obudowy: Polimer High-Tech
• Dostępne kolory obudowy: czarny, piaskowy
• Materiał soczewki: poliwęglan wysokoudarowy
• Dostępne kolory soczewek: zielony, żółty, czerwony, niebieski, biały, IR
• Temperatura pracy i przechowywania: -20 do +65°C
• Wpływ czynników zewnętrznych na działanie: urządzenie jest w pełni hermetyczne
• Możliwość programowania własnych sygnałów świetlnych
• Tryby pracy: migający, strobo – odtwarzanie nagranej sekwencji, programowanie – nagrywanie własnej sekwencji
• Wodoszczelność: do głębokości 100 m

Test użytkowania

Do testów wykorzystaliśmy znacznik światła białego w wersji Guardian™ Dual Function oraz znacznik IR z serii produktów Guardian Mockingbird.

Oba znaczniki, choć zbliżone gabarytami, różnią się wykorzystywanym pasmem światła widzialnego i podczerwonego, co w znaczący sposób determinuje ich wykorzystanie. W pierwszym przypadku będzie to typowe cywilne zastosowanie w rekreacji i ratownictwie.

Znaczniki IR o obniżonej widzialności są przeznaczone dla wojska i służb specjalnych, do działania w skrytych operacjach i służą do szybkiego rozpoznania swój-obcy IFF (Identification Friend or Foe) w nocy lub przy ograniczonej widoczności. W warunkach nocnych sygnał jest niewidoczny gołym okiem, co zapobiega rozpoznaniu przez wroga.

W ciemności sygnał jest widoczny w paśmie bliskiej podczerwieni, to znaczy jedynie w urządzeniach noktowizyjnych Night Vision (NOD, NVG). Brak sygnału świetlnego w paśmie widzialnym pozwala uniknąć przypadkowego ostrzału przez wojska własne (Friendly Fire). 

Z wykorzystaniem naszych środków w tym zakresie udało się potwierdzić skuteczność ich działania, poręczność montażu do oporządzenia oraz odporność na działanie czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg oraz zanurzenie w wodzie na głębokość 3 metrów.

Testy odbyły się w terenie otwartym w okresie jesienno-zimowym przy temperaturze powietrza ok. 0°C i opadach deszczu ze śniegiem. Z kolei test wodoszczelności przeprowadzono w wodach Zatoki Gdańskiej przy temperaturze ok. +5°C.

Warto zaznaczyć, że wersje cywilne znacznika Guardian mają stałe przelotki, umożliwiające przewlekanie elastycznych taśm czy gumowych opasek – obie czynności wymagają skupienia i czasu na czynności manualne z nimi związane.

Z kolei znaczniki Guardian Mockingbird mają w standardzie bardziej poręczny w zastosowaniu klips, pozwalający na szybkie wpięcie znacznika na sztywne paski oraz taśmy systemu MOLLE, co stanowi w praktyce bardzo duże ułatwienie w jego stosowaniu. 

Podsumowując testowane znaczniki Guardian™ Dual Function oraz Guardian Mockingbird oferowane przez Ha3o, należy zwrócić uwagę na ich wysoką jakość wykonania, wytrzymałość podczas eksploatacji outdoorowej oraz innowacyjne funkcje, jak np. możliwość programowania sekwencji nadawanego sygnału oraz przeznaczone dla służb interwencyjnych wersje bliskiej podczerwieni IR. Zobacz produkty u dystrybutora >>

Ze względu na wygodę użytkowania (klips szybkiego montażu) zdecydowałbym się od razu na znaczniki z serii Mockingbird oferowane dla służb mundurowych. Polecam je szczególnie w działaniach taktycznych oraz dla organizatorów wypraw dla grup zorganizowanych, ekstremalnych imprez na orientację czy miłośnikom gier terenowych typu Milsim. Podczas testów znaczników zasilanych baterią nie doszło do uszkodzenia czy awarii spowodowanej uszkodzeniem mechanicznym czy nieszczelnością.

Czas działania tego typu urządzeń jest determinowany jakością zastosowanej baterii, a nie uciążliwą troską o użytkowany sprzęt, który wytrzyma większość naszych wypraw w teren czy na tzw. „robotę”. Argumentem przemawiającym na korzyść znaczników optycznych serii Guardian jest również ich cena oscylująca w granicach ok. 30-40 zł za sztukę w zależności od modelu.

Zdjęcia: Radosław Tyślewicz