Zamach online

Postęp technologiczny, upowszechnienie Internetu, szeroka dostępność sprzętu do nagrywania i rozwój mediów społecznościowych zmieniły oblicze konfliktów zbrojnych i pozwoliły na bliski, jak nigdy, wgląd w wydarzenia dziejące się na drugim końcu świata. W obecnych warunkach amatorski filmik nakręcony komórką ma tę przewagę nad reporterskim materiałem, że jest dostępny natychmiast. Niestety, w ten sposób uwiecznia się nie tylko wydarzenia ważne, znaczące, ale też okrucieństwo. Nawyk filmowania niecodziennych zdarzeń, katastrof czy wypadków zaowocował tysiącami gigabajtów materiałów wątpliwej jakości, ale przyciągających fanów makabry.

Safickie organizacje terrorystyczne poszły o krok dalej, reżyserując egzekucje, filmując akty okrucieństwa i umieszczając te materiały w Internecie. Znalezienie ich nie stanowiło najmniejszego problemu, nawet dla laika. W okresie największej aktywności medialnej ISIS, specjaliści zajmujący się działalnością organizacji terrorystycznych (bo jednak chcę wierzyć, że takie rzeczy ogląda się z zawodowego obowiązku, a nie dla rozrywki) codziennie konfrontowani byli z materiałami wychodzącymi poza granice ludzkiej wyobraźni i codziennie dochodzili do wniosku, że wyobraźnia ludzka nie ma granic, jeśli chodzi o wymyślanie nowych sposobów zadawania bólu.

Oprawcy z ISIS dekapitacji dokonywali za pomocą noża (nie miecza), co zdecydowanie wydłużało proces, czyniąc go bardziej efektownym, wyspecjalizowali się w zbiorowych egzekucjach jeńców ubranych w charakterystyczne pomarańczowe uniformy, a gdy to spowszedniało, przed kamery zaciągnięto nastolatki i kilkuletnie dzieci, by asystowały dorosłym (w łagodniejszej wersji) lub same dokonywały egzekucji lub dekapitacji.

W bagnistych okolicach Internetu można jeszcze odnaleźć upiorny filmik z egzekucji wykonywanych przez dzieci w nieczynnym syryjskim wesołym miasteczku. Gdy ucinanie głowy przestało generować klikalność, spece z medialnego ramienia ISIS wymyślili palenie żywcem filmowane z bardzo bliskiej odległości, topienie w akwarium czy rozjeżdżanie ofiar czołgiem, przykłady można mnożyć. Wraz z klęskami militarnymi ISIS malała tego typu aktywność, choć nie zniknęła zupełnie.

Kiedy wydawało się, że nie można pójść dalej, jeśli chodzi o wykorzystanie tzw. nowych mediów w służbie terroryzmowi, zdarzył się zamach w Christchurch (Nowa Zelandia), a potem w Halle (Niemcy). To nie są jedyne ataki dokonane przez napastników identyfikujących się ze skrajną prawicą, ale łączy je fakt, że były relacjonowane na żywo w Internecie. Kolejny krok milowy został zrobiony.

Stereotypowego terrorystę wciąż identyfikuje się z wypaczoną wersją Islamu. O Frakcji Czerwonej Armii, grupie Bader-Mainchoff, pamiętają już głównie specjaliści. Spektakularne zamachy zorganizowane przez Al-Kaidę i tzw. Państwo Islamskie sprawiły, że w społecznym odbiorze terroryzm to dżihadyzm i fundamentalistyczny Islam. Tymczasem, nieco na marginesie społecznej uwagi, terroryści ze skrajnej prawicy (ponownie) odkryli, że nic tak nie popularyzuje ideologii jak dobry zamach. I korzystają z tej wiedzy coraz śmielej.

Nazwisko Breivik stało się synonimem terroryzmu skrajnej prawicy. 32-letni Norweg 22 lipca 2011 roku najpierw zdetonował IED w rządowej dzielnicy w Oslo, a następnie strzelał do młodzieży przebywającej na wyspie Utoya. To ostatnie wydarzenie wzbudziło najwięcej emocji, ofiary Breivika były zupełnie bezbronne, miały po kilkanaście lat i całe życie przed sobą. Bilans jego działań to 77 ofiar śmiertelnych (69 na wyspie, 8 w Oslo) i kilkadziesiąt rannych. Ale na tym nie koniec, ponieważ ci, którzy ocaleli z egzekucji na wyspie, miesiącami leczyli rany fizyczne, a traumę i PTSD leczyć będą latami, możliwe, że przez całe życie.

Breivik przygotowywał zamach blisko 9 lat, a doświadczenia i porady dla naśladowców opisał w dokumencie liczącym półtora tysiąca stron. Podszedł do zagadnienia o tyle optymistycznie, że założył, że komuś będzie się chciało przebić przez nudnawy i mocno grafomański tekst w czasach, gdy przeczytanie instrukcji dowolnego urządzenia jest traktowane przez większość społeczeństwa jako zbędny wysiłek.

Czytaj też: Bojownik ginie z uśmiechem na ustach >>>

Breivik planował zamach w czasach, gdy media społecznościowe dopiero rosły w siłę, dlatego co prawda zaznaczył, że krucjata, o której nikt się nie dowie, to nieważna krucjata, ale w najśmielszych snach nie przewidywał, że jego naśladowcy będą mieli publiczność, która z każdego miejsca na świecie będzie mogła śledzić akty okrucieństwa popełniane w imię wypaczonej ideologii. Breivik na początku dekady pisał, by z procesu uczynić przedstawienie, a salę rozpraw potraktować jak scenę, na którą patrzył będzie cały świat. Pod koniec tej samej dekady jego naśladowcy transmitowali na żywo akty okrucieństwa popełnione w imię tej samej ideologii.

15 marca 2019 r. 28-letni Brenton Tarrant w dwóch strzelaninach zabił 51 osób, jego celem byli muzułmanie. Ataki przeprowadził w piątek, wiedząc, że wtedy w meczecie będzie najwięcej osób. Zaczął od meczetu Al-Noor usytuowanego w Riccarton, na przedmieściach Christchurch w Nowej Zelandii, potem pojechał do pobliskiego Linwood Islamic Center. W obu miejscach strzelał do osób zgromadzonych na modlitwach, nie różnicował ofiar, wszyscy, którzy znaleźli się na linii strzału, stawali się potencjalnymi celami.

W przypadku drugiej lokalizacji, Linwood Islamic Center, nie znalazł wejścia, więc strzelał z zewnątrz. Zgromadził spory zapas broni i amunicji. Został zatrzymany w drodze do kolejnego meczetu. Napastnik krótko przed dokonaniem ataku rozesłał (na konkretne adresy oraz umieścił na platformach Twitter and 8chan) 74-stronicowy manifest zatytułowany „The Great Replacement”.

Dokument pełen jest treści antymuzułmańskich i antyimigranckich oraz tradycyjnych dla tego stylu myślenia wstawek na temat wyższości rasy białej i zniewolenia Europy przez muzułmanów. Autor zadeklarował, że atak został dokonany, by „pokazać najeźdźcom, że nie podbiją ziemi należącej do białych”. Napastnik umieścił na magazynkach m.in. datę bitwy pod Wiedniem 1683 r. i nazwisko Feliksa Kazimierza Potockiego, hetmana, który brał w niej udział. Brenton Tarrant transmitował na żywo pierwsze 17 minut tego ataku poprzez Facebook Live, nagranie bardzo szybko pojawiło się w serwisie You Tube, szybko zostało usunięte, ale oczywiście nie zniknęło zupełnie. Film pokazuje sprawcę, który działał metodycznie, sprawnie zmieniał magazynki, nie reagował na błagania i prośby ofiar, nie spieszył się, do niektórych wracał kilkakrotnie, za każdym razem strzelając.

Na chwilę przed atakiem Tarrant słuchał m.in. nagrania pt. „Remove Kebab”, czyli serbskiej piosenki nacjonalistycznej wychwalającej Radovana Karadžića, który został uznany za winnego ludobójstwa bośniackich muzułmanów. Premier Nowej Zelandii zaapelowała krótko po zamachach, by nie używać nazwiska napastnika, by został zapomniany, co było mniej więcej tak skuteczne jak wymazanie z historii Herostratesa. Tarrant zyskał status (pato)celebryty, na forach zawrzało, a tysiące klawiatur rozgrzało się do czerwoności, bo oto pojawiła się nowa jakość i wzór do naśladowania.

9 października 2019 r. 27-letni Stephan Balliet zaplanował atak w synagodze w Halle, 230-tysięcznym niemieckim mieście. Przygotował kamerę, napisał manifest, skonstruował IED i zgromadził broń. Dokładnie w tej kolejności. Na dzień ataku wybrał żydowskie święto Jom Kippur (znane również jako Dzień Pojednania), wiedząc, że to najważniejsze święto dla wyznawców judaizmu, więc synagoga będzie pełna. Obiekt otoczony był ceglanym murem, wejście zabezpieczono solidnym zamkiem, którego napastnik nie mógł sforsować. Improwizowane ładunki wybuchowe zawiodły, a na filmie widać, jak napastnik miota się bezsensownie wymachując bronią.

W tym czasie 50 zgromadzonych w synagodze osób uciekło na piętro i zabarykadowało się w pomieszczeniu służącym za kuchnię. Przez kamerę monitoringu wizyjnego mogli zobaczyć napastnika odpalającego kolejne ładunki. Napastnik nie sforsował drzwi, ale strzelił w plecy kobiety, która zwróciła mu uwagę, że hałasuje. Prawdopodobnie ofiar byłoby więcej, bo celował też do kuriera, który zatrzymał się, by pomoc rannej, ale zacięła mu się broń. Po raz pierwszy, ale nie ostatni.

To, co miało być zapisem triumfu białej rasy i jej dumnego przedstawiciela, szybko zmieniło się w film o nieudolności. Jego bohater sam sobie zdawał z tego sprawę, bo łamanym angielskim komentował swoje poczynania, używając często słowa „loser”. Balliet przejechał kilkaset metrów i zauważył bar z kebabem. W desperackiej próbie zabicia kogokolwiek wkroczył do pomieszczenia i tam próbował urządzić krwawą jatkę, broń zacinała się po raz kolejny i kolejny. Próbował strzelać do ludzi na chodniku, zmieniał broń i chaotycznie się miotał. Transmisję wieńczy zdanie: „I am a complete loser”.

Podczas próby ataku na synagogę zginęły dwie osoby – kobieta, która zwróciła uwagę napastnikowi, i klient baru. Zamach transmitowany był na żywo na platformie Twitch, 5 osób oglądało 35-minutowy film w czasie rzeczywistym, kolejnych 2200 krótko potem, na pierwszym etapie nikt nie zawiadomił służb. Balliet pozostawił 17-stronnicowy manifest. Ten dokument wiele mówi o autorze.

Rasistowski język walczy o lepsze z megalomanią, ale między wierszami widać dyletanta, który niby się starał, ale nie był w stanie odrobić porządnie zadania domowego. Trzeba było napisać manifest, więc napisał, jak umiał. Wybrał akurat tę synagogę bo była najbliżej, ale w sumie nie wie, co jest za murem; próbował prowadzić obserwację, ale niewiele było widać.

Czytaj też: Sieroty po Kalifie Ibrahimie >>>

Chociaż przygotowanie bojowe, umiejętności i ostateczny bilans ofiar różnią się, to cel terrorystów był ten sam: dotrzeć do jak największej i jak najszerszej publiczności. Sprawcy napisali i opublikowali manifesty, które z jednej strony wyrażały ich poglądy, z drugiej gwarantowały, że nawet w wypadku ich śmierci, ich motywacje będą jasne dla wszystkich. Napastnicy prezentowali skrajne poglądy i proponowali przemocowe rozwiązania. Nie cofnęli się przed zabiciem niewinnych osób, tylko po to, by zamanifestować swój brak zgody na obecny status quo. Wszystkie swoje działania zaplanowali tak, by szeroka publiczność mogła na żywo śledzić ich dokonania, a także by mogli służyć za przykład i inspirować kolejnych naśladowców. Co ciekawe, Stephan Balliet napisał manifest po angielsku, w jego filmiku również słychać język angielski. Przypadek? Nie sądzę. Napastnik na co dzień mówił po niemiecku, ale przekaz skierował nie do lokalnych nazistów, ale do znacznie szerszej publiczności. Publiczności skupionej na forach, zamkniętych grupach dyskusyjnych, codziennie karmiącej się nienawiścią i wzajemnie nakręcającej. Tej publiczności chciał zaimponować napastnik, dla niej kaleczył angielski, i to ją przeprosił, gdy atak na synagogę mu się nie udał. Wkrótce na jakiejś platformie streamingowej kolejny napastnik zacznie nadawać swój zamach online…transmitowali na żywo akty okrucieństwa popełnione w imię tej samej ideologii.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!