82. rocznica aresztowania gen. Stefana Roweckiego „Grota”
Foto. ABW
82 lata temu, 30 czerwca 1943 r., został aresztowany w Warszawie gen. Stefan Rowecki „Grot”, żołnierz Legionów Polskich, oficer WP i legendarny Komendant Główny ZWZ-AK. Po odrzuceniu niemieckiej propozycji współdziałania został umieszczony w obozie Sachsenhausen, gdzie został zamordowany tuż po wybuchu Powstania Warszawskiego.
Zobacz także
Redakcja news Święto Wojska Polskiego 2025
W dniu 15 sierpnia na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w 1920 r. – obchodzimy święto Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wygrana polskiego wojska pod wodzą Marszałka Józefa Piłsudskiego miała...
W dniu 15 sierpnia na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej w 1920 r. – obchodzimy święto Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wygrana polskiego wojska pod wodzą Marszałka Józefa Piłsudskiego miała decydujące znaczenie dla losów wojny polsko–bolszewickiej – zadecydowała o zachowaniu niepodległości kraju i uchroniła Europę Zachodnią przed komunistyczną rewolucją.
Redakcja news 25 Brygada Kawalerii Powietrznej w czołówce zawodów Leapfest 2025
Instruktorzy spadochronowi z 25 Brygady Kawalerii Powietrznej powrócili z międzynarodowych zawodów Leapfest w Stanach Zjednoczonych, odnosząc sukces i potwierdzając przynależność do światowej elity.
Instruktorzy spadochronowi z 25 Brygady Kawalerii Powietrznej powrócili z międzynarodowych zawodów Leapfest w Stanach Zjednoczonych, odnosząc sukces i potwierdzając przynależność do światowej elity.
Krzysztof Mątecki news Wojsko Polskie szykuje się do defilady
Na kilka dni przed Świętem Wojska Polskiego stolica zamieniła się w wielki poligon przygotowań. W sobotę, 9 sierpnia, na warszawskiej Wisłostradzie odbyła się próba generalna defilady wojskowej, w której...
Na kilka dni przed Świętem Wojska Polskiego stolica zamieniła się w wielki poligon przygotowań. W sobotę, 9 sierpnia, na warszawskiej Wisłostradzie odbyła się próba generalna defilady wojskowej, w której uczestniczyli żołnierze z całego kraju.
Okoliczności zatrzymania
30 czerwca 1943 r. w Warszawie, w domu przy ul. Spiskiej 14, gestapo aresztowało Dowódcę Armii Krajowej gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot”.
Kontrwywiad Armii Krajowej już kilka godzin po aresztowaniu generała Roweckiego, oprócz działań zabezpieczających organizację przed ewentualnymi następstwami, podjął wiele czynności zmierzających do odtworzenia okoliczności ujęcia Dowódcy AK i do wyjaśnienia przyczyn tego zdarzenia.
Rekonstrukcja tych zdarzeń napotyka poważne trudności, ponieważ archiwum kontrwywiadu spłonęło w czasie Powstania Warszawskiego, a powojenne spustoszenia dokumentacji AK-owskiej, będące dziełem komunistycznych służb, pogłębiły problem. W toku dochodzenia ustalono, że akcja gestapo przy ul. Spiskiej została zakończona około godziny 11. Trwała blisko godzinę, co wskazuje, że Niemcy nie mieli informacji o lokalu Roweckiego i przeszukiwali otoczone przez nich trzy budynki.
Po zatrzymaniu Roweckiego samochody z gestapowcami niezwłocznie odjechały do gmachu gestapo w al. Szucha. Większość informatorów była zdania, że aresztowany Dowódca AK, po krótkim pobycie w al. Szucha, został przewieziony do Berlina. Generał Stefan Rowecki uważał, że jego aresztowanie było przypadkowe. W jednym z listów z obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen pisał: „Zostałem aresztowany przypadkowo, przez rozpoznanie na ulicy, co wiem na pewno. Trzeba, aby o tym ogólnie ludzie wiedzieli. Nie ma winnych mojej wpadki w ogóle”.
Kim był gen. Stefan Rowecki „Grot”?
Generał Stefan Rowecki „Grot” był twórcą i dowódca Armii Krajowej, podziemnego wojska polskiego w okupowanym kraju, bez wątpienia najważniejsza osoba w hierarchii polskiej konspiracji, jedyny, który mógł powiedzieć o sobie: „Armia Krajowa to ja”.
Podobnie jak wielu wybitnych oficerów Wojska Polskiego walczył w Legionach Polskich. Był jednym z najmłodszych wiekiem oficerów słynnej I Brygady pod komendą Józefa Piłsudskiego. Przeszedł cały szlak legionowych bitew – od ziem Królestwa Polskiego po Wołyń. W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego WP i wziął udział w walce z najazdem bolszewickim.
Po zakończeniu zmagań o granice Rzeczypospolitej pozostał w czynnej służbie wojskowej – początkowo jako pracownik Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego i redaktor „Przeglądu Wojskowego”, następnie jako dowódca pułku piechoty w Lesznie, a później Brygady „Podole”, elitarnego Korpusu Ochrony Pogranicza.
Bronił Polski we wrześniu 1939 r. przed agresją niemiecką, dowodząc Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową. Nie poddał się po przegranej kampanii, zdecydowany kontynuować walkę w konspiracji wojskowej. W 1940 r. został jej dowódcą i był nim do chwili aresztowania go przez gestapo w 1943 r.
Przeczytaj także: 81. rocznica „Akcji Kutschera” >>
Zginął z rąk Niemców po wybuchu powstania warszawskiego, lecz okoliczności jego śmierci nie są znane do dziś. Jego aresztowanie i śmierć to najdotkliwsza strata, jaką Polskie Państwo Podziemne poniosło w czasie wojny.
Za udział w walce o niepodległość Polski w Legionach Polskich, w bojach o granice Rzeczypospolitej w latach 1918–1921, w obronie Polski przed agresją niemiecką we wrześniu 1939 r. oraz za dowództwo podziemnej Armii Krajowej generał Stefan Rowecki został odznaczony wieloma najwyższymi odznaczeniami polskimi, m.in. Krzyżem Virtuti Militari czwartej i piątej klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (dziewięciokrotnie), Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi.
Jego imię nosi most w Warszawie, ulice w wielu polskich miastach, jest również patronem licznych szkół. Pomnik Generała, dowódcy podziemnej armii, znajduje się przy ul. Chopina w Warszawie.
Gen. Stefan Rowecki ps. „Grot” jest również patronem Centralnego Ośrodka Szkolenia i Edukacji ABW w Emowie. Postawa życiowa Generała – żołnierska, obywatelska – jest do dziś wzorem dla współczesnych funkcjonariuszy powołanych do ochrony bezpieczeństwa państwa i jego porządku konstytucyjnego.
Źródło: ABW
