Page 7 - SPECIAL OPS - FORMOZA

SPECIAL OPS HIST O RIA FO RMO ZY

Tekst: Monika Dziuba
Zdjęcia: arch. JW Formoza, Michał Szafran

cjalnych na czas po-
koju oraz 9 grup specjal-
nych na czas wojny. Żołnierze
ówczesnego Wydziału Działań
Specjalnych szkoleni byli w zakresie
skrytego przedostania się na teren prze-
ciwnika (w tym również drogą powietrz-
ną poprzez desant spadochro-
nowy),

MORSCY została włączona do Grupy Okrętów świadczeń sił specjalnych na morzu jest niezbędna, i tak w 2007
umieszczania i deto-
Swoją służbą żołnierze wykazali, że koncepcja wykorzystania do-
nacji ładunków wybucho-
wych pod wodą, opuszczenia
roku sformowano Morską Jednostkę Działań Specjalnych podpo-
KOMANDOSI
rządkowaną dowódcy Marynarki Wojennej. Oficjalnie JW 4026 zo-
okrętu podwodnego przez wy-
stała podporządkowana dowódcy Wojsk Specjalnych w 2008 roku,
rzutnię torpedową.
a w roku 2011 jej wieloletni przydomek został uznany za pełno-
W latach 90. jednostka z Gdyni
prawną nazwę, dzięki czemu dziś jednostka znana jest powszechnie
Hydrograficznych, zmienionej w 1992
JW 4026 swoje interdyscyplinarne przygotowanie do działania
roku na Grupę Okrętów Rozpoznawczych,
w tym czasie rozpoczęło się przeformowanie dzia-
w ekstremalnie skrajnych warunkach udowodniła, realizując zadania
w Afganistanie, m.in. z JW Komandosów jako Task Force 50. Za mę-
łań jednostki w kierunku zadań rozpoznawczych. Przełom
stwo oraz odwagę jeden z żołnierzy Formozy służący w Afganista-
XX i XXI wieku przyniósł zacieśnienie współpracy z morskimi siłami jako Formoza.
specjalnymi krajów NATO oraz udział w operacji „Enduring Free- nie został odznaczony Orderem Krzyża Wojskowego III klasy. Od-
Wojska specjalne to siły wydzielone do działań nieregularnych, niekonwencjonalnych, asymetrycznych, dom” w 2000 roku, poprzez wsparcie sił kontroli dostaw w Zato- znaczenie to przyznawane jest za śmiały czyn bojowy lub osobiste
partyzanckich, skrytych, które wymagają niewielkich, ale wszechstronnie wyszkolonych żołnierzy.
Rok 2020 jest rokiem wyjątkowych rocznic dla polskich jednostek specjalnych, w tym dla JW 4026 Formoza. ce Perskiej. W praktyce oznaczało to, że jednostka stworzona do męstwo w czasie akcji bojowej. W swojej historii działań jednostka
Jednostki specjalnej, która w tym roku świętuje 45-lecie swojego istnienia. działań dywersyjnych, przeszkolona do działań rozpoznawczych, ma na koncie również wystawienie morskiego zespołu bojowego do
rozpoczęła współdziałanie z nowymi sojusznikami w akcjach bez- dyżuru w 2015 roku w ramach Sił Odpowiedzi NATO (NRF), udział
pośrednich (Direct Action). Kolejnym zadaniem postawionym przed od marca 2018 do kwietnia 2019 roku jako zespół abordażowy w ra-
Po II wojnie światowej stratedzy wojskowi zaczęli kłaść nacisk gdyńską jednostką było wspieranie operacji abordażowych oraz mach PKW EU na Morzu Śródziemnym (operacja „Sophia”). Celem
na rozwój jednostek specjalnych, które stanowiły integralną część utrzymywanie gotowości nurków bojowych podczas operacji „Iraqi unijnej misji było ograniczenie nielegalnej imigracji i handlu ludźmi
wojsk konwencjonalnych lądowych, morskich. W przypadku Polski Freedom” w trakcie II wojny w Zatoce Perskiej w 2003 roku. w południowej części Morza Śródziemnego, zespół JW 4026 miał za
potrzeba utworzenia morskiej jednostki specjalnej zmaterializo-
wała się 13 listopada 1975 roku, kiedy stworzono Wydział Działań
Specjalnych, podporządkowany 3. Flotylli Okrętów. Prace związane
z powołaniem Jednostki Specjalnej Płetwonurków Marynarki Wojen-
nej rozpoczęto rok wcześniej, w 1974 roku, kiedy to Oddział Rozpo-
znania Sztabu Marynarki Wojennej powierzył komandorowi Józefowi
Rembiszowi dowodzenie zespołem badawczym, którego celem było
wypracowanie koncepcji działania morskiej jednostki specjalnej.
Komandor Rembisz nie tylko współtworzył jednostkę, ale dowodził
nią od 1975 do 1982 roku, jako pierwszy w Polsce szkolił najlepszych
płetwonurków dywersyjnych, których przygotowywał do prowadze-
nia rozpoznania oraz dywersji okrętów i baz przeciwnika. W prakty-
ce oznaczało to wyszkolenie żołnierza o ponadprzeciętnej wytrzy-
małości fizycznej oraz konieczność wyposażenia jednostki w sprzęt cy Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej oraz Wojskowej Akademii
umożliwiający skryte podejście do obiektów morskich. Dzięki stara- Technicznej w 1979 roku.
niom pierwszego dowódcy na wyposażenie jednostki wprowadzono W latach 80. jednostka stanowiła ważny komponent Zjednoczo-
jednoosobowe pojazdy podwodne z mokrą kabiną Błotniak, były to nych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego, ponieważ
pojazdy do działań dywersyjnych, skonstruowane przy współpra- polska Marynarka Wojenna zobligowała się do wydzielenia 6 grup spe-

6 7
FORMOZA magazyn ludzi akcji