Page 14 - Special Ops 3/2021

SPECIAL OPS ANALIZA

Tekst: dr hab. Marta SZUNIEWICZ-STĘPIEŃ, prof. AMW
Zdjęcia: Radosław Tyślewicz, Internet

Australijskie

SPECIAL OPS pod lupĄ

Dzień, w którym
w Australii zawrzało
Wszystko zaczęło się 19 listopada 2020 roku,
gdy upubliczniono raport Generalnego Inspektora-
tu Australijskich Sił Zbrojnych (IGADF), dotyczący
zbrodni wojennych popełnionych przez australij- Postępowanie wyjaśniające
skie siły specjalne stacjonujące w Afganistanie w sprawie pogłosek na temat w czasie którego przesłuchano 423 świadków, prze-
w latach 2006–2015 [tzw. Raport Breretona]. zbrodni wojennych analizowano ponad 20 tys. dokumentów i ponad
I choć wiele fragmentów z ponad 450-stronico- Powołanie komisji, która sporządziła raport, 25 tys. zdjęć. Nie ukrywano, że spodziewano się
wego raportu zostało utajnionych ze względów było reakcją na wynik pracy wojskowej socjolożki, wykazania ponad wszelką wątpliwość, że pogłoski
bezpieczeństwa, ochrony prywatności i innych Samanthy Crompvoets, zajmującej się badaniem na temat rzekomych zbrodni wojennych są całkowi-
wymogów prawnych (w tym zabezpieczenia pra- kultury sił specjalnych, która dotarła do pierwszych cie bezpodstawne. Tymczasem dokonane ustalenia
widłowego toku ewentualnych postępowań kar- niepokojących informacji dotyczących umyślnych przytłoczyły sam zespół dochodzeniowy.
nych) czy też zbyt drastycznych opisów zdarzeń, przypadków pozbawienia życia osób cywilnych
jego przekaz nie budzi wątpliwości: wszechobec- w Afganistanie w ramach swoistego chrztu bojowe- Treść raportu
na wśród australijskich sił specjalnych kultura go. Pogłoski nt. rzekomych naruszeń międzynarodo- Ostatecznie w raporcie przedstawiono 55 przy-
przemocy, niewłaściwe traktowanie osób zatrzy- wego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych po- padków naruszenia prawa międzynarodowego,
manych (będących co do zasady jeńcami wo- pełnionych przez Grupę do Zadań Specjalnych (SOTG) w tym 39 przypadków bezprawnego pozbawienia
jennymi), w tym umyślne pozbawianie ich życia doprowadziły do szeroko zakrojonego postępowania życia w 23 incydentach z udziałem 19 żołnierzy wraz
z zimną krwią oraz zmowa milczenia „tuszująca” wyjaśniającego, które powierzono gen. bryg. Paulowi z późniejszymi działaniami mającymi na celu ich zatu-
dokonane egzekucje. Breretonowi. Szczegółowe śledztwo trwało 4,5 roku, szowanie. W sumie ujawniono nazwiska 25 byłych

14 Special OPS 3/2021