Lotnictwo w działaniach przeciwpartyzanckich

Większość misji bojowych prowadzonych za granicą własnych państw przez jednostki NATO obejmuje działania przeciwpartyzanckie lub przeciwpowstańcze, czyli COIN (od COunter INsurgency). Współczesne zasady COIN zostały sformułowane w trakcie amerykańskich działań w Iraku, gdy poszukiwano sposobów zniwelowania asymetrycznych zagrożeń wynikających z kształtu, jaki przybrała nowoczesna wojna, i z jakimi spotkali się żołnierze w konfl ikcie o niskiej intensywności, jakim na przykład okazał się Irak. W związku z coraz większym uspokajaniem się sytuacji nad brzegami Tygrysu i Eufratu, uwaga decydentów i specjalistów skupia się na Afganistanie.

Zasady COIN
W operacjach przeciwpartyzanckich prowadzonych przez siły regularne, najważniejsze zarówno dla poszczególnych żołnierzy, ich dowódców, jak i prywatnych kontraktorów oraz innych uczestników walk, jest całkowite zrozumienie zasad oraz ogólnej psychologii prowadzenia tego rodzaju działań przeciwko, de facto, lokalnym mieszkańcom, dla których priorytetem jest zapewnienie własnego bezpieczeństwa i zaspokojenie swoich potrzeb w trakcie działań bojowych toczących się w terenie przez nich zamieszkiwanym. W tym samym czasie i miejscu żołnierze sił własnych muszą zwalczać przeciwnika, który nie tylko prowadzi klasyczne działania partyzanckie, ale stara się zyskać poparcie mieszkańców, aby poszerzyć możliwości operacyjne na danym terenie, a często uzyskać od nich fundusze na prowadzenie dalszej działalności. Taka skomplikowana sytuacja wymusza całkowitą zmianę strategii i dopasowanie jej do aktualnego stanu rzeczy.

Podstawowym celem działań COIN nie jest rozbicie sił przeciwnika, ale zapewnienie bezpieczeństwa i spokoju lokalnej populacji na terenie objętym konfliktem. Operacje państw zachodnich wysyłanych w punkty zapalne oparte są najczęściej na mandacie Rady Bezpieczeństwa ONZ lub na zaproszenie państwa, na którego terenie przebiega konfl ikt (przykład Afganistanu i misji ISAF), w związku z czym wszystkie działania muszą być nakierowane na realizację wspomnianych wyżej podstawowych celów, stąd też wszelkie prowadzone operacje towarzyszące mające pomóc w zdobyciu „serc i umysłów” miejscowej ludności.

Przeciwnikiem są tu, nazywający siebie coraz częściej bojownikami lub powstańcami i próbujący przebić się z tymi terminami do mediów, uzbrojeni partyzanci motywowani nie tylko względami religijnymi, ale również ekonomicznymi i politycznymi. Ich dzienna aktywność jest bardzo ograniczona, ale jeśli w ogóle jakaś występuje, to trudno odróżnić partyzantów od cywilów – wykorzystują nie tylko uwarunkowania kulturowe i językowe, ale doskonale znają obszar, na którym walczą. To wszystko, w połączeniu z lekkim uzbrojeniem, takim jak broń palna i lekkie granatniki, oraz wysoką mobilnością, pozwala partyzantom na wybieranie miejsca oraz czasu ataku z zaskoczenia, na zasadzie „uderz i uciekaj”, rozpoczynającego się od podłożenia wcześniej IED.

Wraz ze wzrostem znaczenia i szybkości obiegu informacji we współczesnym świecie, właśnie informacja stała się jednym z kluczowych składników pola walki. Światowe media uważnie śledzą wszelkie postępy sił koalicyjnych w Afganistanie i przyglądają się niemal każdej operacji, co ma często wpływ na jej powodzenie. Druga strona również wykorzystuje nowoczesne media, takie jak serwisy społecznościowe i mikroblogi, na których umieszczane są informacje o każdym ataku i sukcesie, a takie newsy błyskawicznie rozchodzą się dalej. Jest to swoisty podwójny standard i faktycznie komplikuje prowadzenie działań COIN, często krępując ręce dowódcom na poziomie lokalnym.

Aby skutecznie wypełniać zadania związane z działaniami przeciwpartyzanckimi, żołnierze biorący w nich udział powinni okazywać chęć niesienia wsparcia i pomocy mieszkańcom, ale w każdej chwili muszą być gotowi do natychmiastowego stawienia czoła każdemu zagrożeniu. Przeciwnik, którego uda się zlokalizować, może być wtedy błyskawicznie i precyzyjnie zlikwidowany, bez wyrządzania zbędnych szkód ludności cywilnej. Dobra znajomość kluczowych spraw strony przeciwnej pozwala na skuteczne ograniczenie jej zdolności działania. Operacje takiego typu najczęściej wykonywane są przez oddziały sił specjalnych, ale wspierane też przez znaczną liczbę żołnierzy z innych rodzajów wojsk.