SandCat - Pustynny Kot z Izraela

Ta założona w 1986 roku firma jest znanym na świecie producentem systemów dodatkowego opancerzenia (Add-On Amor Protection Kits), przeznaczonego dla różnego typu pojazdów, samolotów, śmigłowców oraz indywidualnych osłon balistycznych. Plasan postawiła na rozwój lekkich, złożonych, wielowarstwowych pancerzy, łączących w sobie elementy metalowe, ceramiczne i aramidowe, których przedstawicielem jest system SMART (Super Multi-hit Armor Technology). Obecnie prowadzone są zaawansowane prace nad zastosowaniem nanotechnologii do produkcji różnego rodzaju osłon.

Od Caracala do TPV

Celem, którzy przyświecał powstaniu SandCata, było stworzenie demonstratora zaawansowanego systemu przetrwania – ASSD (Advanced Surivability System Demonstrator), czyli opancerzonego pojazdu zapewniającego ochronę przed różnego typu zagrożeniami. Przy jego budowie kierowano się, tak jak w przypadku innych projektów tej firmy, zapewnieniem maksymalnego bezpieczeństwa i przeżywalności załogi pojazdu na polu walki, przy jednoczesnym zoptymalizowaniu masy opancerzenia do możliwości podwozia, aby jak najmniej stracić na elastyczności użycia. W wozie tym starano się wykorzystać całość dotychczasowego doświadczenia firmy oraz opracowane systemy i wdrożone rozwiązania stosowane w konstrukcjach przeznaczonych do działań zarówno podczas konfliktów asymetrycznych, na terenach zurbanizowanych, jak i operacji policyjnych.

W projekcie tym nie chodziło o zbudowanie konkretnego wozu i oferowanie go potencjalnym klientom, a raczej o zademonstrowanie filozofi i budowy opancerzonych i minoodpornych pojazdów oraz możliwości firmy w tym zakresie. Trzeba pamiętać, że Plasan to przede wszystkim producent zestawów opancerzeń do pojazdów różnych marek i SandCat nie miał stać się ich potencjalnym konkurentem.

Po raz pierwszy został on pokazany, jeszcze pod nazwą Caracal i w 5-miejscowej konfiguracji kabiny, w 2005 roku. SandCat spotkał się z dużym zainteresowaniem, co przyczyniło się do jego dalszego rozwoju, już nie jako demonstratora, ale gotowego pojazdu. Swoją europejską premierę miał, również w 2005 roku, na targach Milipol w Paryżu. W 2006 roku na Eurosatory wystawiona została już nowa, 6-8-osobowa wersja tego pojazdu, już pod obecną nazwą.

Pierwsze prototypy SandCata były testowane zarówno przez Siły Obronne Izraela, jak i armie innych państw, między innymi Stanów Zjednoczonych. Proponowany był on także jako następca posiadanych przez armię izraelską samochodów Sufa, czyli opancerzonych wersji jeepów M240 Storm, używanych głównie w operacjach o charakterze policyjnym prowadzonych na terenach zajętych przez Izrael.

Początkowo SandCat promowany był z logo Forda, którego podwozie stanowi bazę dla pojazdu firmy Plasan. Od 2008 roku pojazd jest firmowany na wybranych rynkach przez Oshkosha, w tym również jako Tactical Protector Vehicle (TPV) – czyli wóz przeznaczony przede wszystkim dla policyjnych jednostek specjalnych.

Konstrukcja SandCata

Początkowo SandCat budowany był na zmodyfi kowanym podwoziu pick-upa Forda serii F-350 lub F-450 (w zależności od konfi guracji nadwozia oraz masy) w wersji Super–Duty 4×4. Przebudowę fordowskiego podwozia, w tym zmniejszenia rozstawu osi z 3454 mm do 2845 mm oraz wzmocnienia zawieszenia (tzw. Off-Road-Package) dokonywała firma Manning Equipment.

Obecnie bazą dla SandCata jest przede wszystkim Ford F-550 Super Duty 4×4, który poddawany jest modyfikacjom polegającym na:

• zmniejszeniu rozstawu osi do 2946 mm,
• zastąpieniu oryginalnych kół, w tym bliźniaczych na tylnej osi, przez pojedyncze wzmocnione koła z wkładkami typu runfl at oraz terenowe ogumienie o rozmiarze 285/70R19,5 lub 305/70R19.5,
• zastąpieniu resorów piórowych w zawieszeniu tylnego mostu przez układ z wahaczami wleczonymi i sprężynami śrubowymi.

W przypadku, gdy nie jest wymagany wysoki poziom ochrony balistycznej oraz przeciwminowej, nadal istnieje możliwość zbudowania SandCata na podwoziu Forda F-350, również ze zmniejszonym rozstawem osi.

Fordy serii F, a szczególnie model F-550, są często wybierane jako baza pod budowę różnego rodzaju opancerzonych pojazdów taktycznych, ze względu na jego sprawdzoną i wytrzymałą ramową konstrukcję, dużą nośność (do 8845 kg), trwałe mosty (np. przednia oś to sprawdzona Dana 60/Super Dana 60) oraz mocny i elastyczny układ napędowy, którego sercem jest, 6,4-litrowy, 8-cylindrowy, widlasty, turbodoładowany silnik diesla Power Stroke, osiągający moc 325 KM/242 kW przy 3000 obr./min oraz moment obrotowy 880 Nm przy 2000 obr./min, który połączono z 5-biegową automatyczną skrzynią TorqShift oraz 2-przełożeniowym reduktorem (2WD/4WD).

Model 2011 Forda F-550 Super Duty będzie wyposażony również w 8-cylindrowy silnik Power Storke, ale o pojemności 6,7 litra i zmienionych charakterystykach: moc – 390 KM/290 kW przy 2800 obr./min, moment obrotowy – 976 Nm przy 1600 obr./min. Będzie on współpracował z 6-biegową przekładnią automatyczną TorqShift z układem zmiany biegów SelectShift oraz przystawką mocy. Ta sama jednostka napędowa będzie również dostępna w modelach F-350 i F-450. Co ciekawe, nowy silnik diesla V8 to konstrukcja Forda (fabryczne oznaczenie Scorpion), a nie jak do tej pory – Navistara.

Wersje SandCata

Nadwozie SandCata może być wykonane w wersji transportowej, 5-drzwiowej (SandCat Transport/TPV) lub 4-drzwiowej (SandCat Utility) z odkrytym bagażnikiem, do którego można dostać się również z wnętrza pojazdu przez drzwi/właz zamontowane w tylnej ścianie kabiny pasażerskiej.

Wyposażenie wnętrza, układ siedzeń, ich rodzaj mogą być skonfigurowane zgodnie z życzeniami zamawiającego. Maksymalnie SandCat w wersji transportowej mieści 8 ludzi. Na dachu montowane są różnego typu włazy, również przystosowane do instalacji uzbrojenia, w tym zdalnie sterowanego stanowiska strzelckiego czy opancerzonej wieżyczki strzelca. Niezależnie od wersji wymiary SandCata są takie same i wynoszą odpowiednio:

• długość: 5046 mm,
• szerokość: 2160 mm,
• wysokość: 2251 mm,
• rozstaw osi: 2946 mm,
• rozstaw kół: 2160 mm.

Masy pojazdu oraz jego ładowność zależą od wersji nadwozia, poziomu opancerzenia oraz wyposażenia. Dla opancerzonego na poziomie B7/IV NIJ US pojazdu taktycznego z 5-drzwiowym nadwoziem DMC wynosi 8845 kg, a ładowność 1814 kg.

Istnieje również wersja dla sił specjalnych – SandCat SOV (Special Operations Vehicle) z odkrytym, opancerzonym do górnej krawędzi drzwi nadwoziem (poziom 2 wg STANG 4569) oraz ochroną podwozia przed eksplozjami (poziom 1 wg STANG 4569). Bazę dla niej również stanowi podwozie Forda serii F z rozstawem osi skróconym do 2946 mm. Dopuszczalna masa całkowita SandCata SOV to 5000 kg, a ładowność – 2300 kg, choć parametry te są uzależnione od poziomu ochrony i końcowej konfi guracji pojazdu. Wóz ten może być transportowany na pokładzie samolotu C-130 (lub większego) lub na zawiesiu pod śmigłowcem CH-47.

Najnowszą odmianą SnadCata, zaprezentowaną w 2010 roku m.in. na Eurosatory i DVD jest Mine-Protected Light Patrol Vehicle (M-PLPV), pojazd przeznaczony głównie dla odbiorców wojskowych, do realizacji zadań patrolowych w strefach zagrożenia atakami za pomocą ładunków wybuchowych. Stąd dysponuje on wyższymi poziomami ochrony przed IED (poziomu 5(+) wg STANG 4569) oraz eksplozjami min (poziom 2a(+)/2b(+) wg STANG 4569).

Opcje wyposażenia

Z założenia konstrukcja SandCata pozwala na dostosowanie konfiguracji jego nadwozia, opancerzenia, wyposażenia do potrzeb klienta i realizowanych przez niego zadań. Do standardowego wyposażenia należą m.in.:

• pasy bezpieczeństwa dla wszystkich członków załogi,
• klimatyzacja,
• dwa akumulatory,
• dwa 200-amperowe alternatory,
• chłodnica płynu hydraulicznego pracującego w skrzyni biegów,
• otwory strzelnicze w drzwiach.

Wśród opcji wyposażenia można m.in. znaleźć:

• różne rodzaje i konfi guracje siedzeń, zabudowy bagażnika/przedziału transportowego,
• dodatkowy system wentylacji, ogrzewania i klimatyzacji (HVAC) zamontowany z tyłu,
• wyposażenie szturmowe, takie jak: rampy, drabinę, boczne podesty oraz tylny podest,
• system filtrowentylacyjny NBC,
• system GPS,
• interkom,
• szperacze,
• dodatkowe kamery zewnętrzne (standardowo montowana jest kamera cofania),
• ostrzegawcza sygnalizacja świetlno-dźwiękowa, itp.

SandCat może być również wykorzystany w charakterze nośnika różnego rodzaju specjalistycznych systemów, np. rozpoznania lub nadzoru z wysuwanym masztem, na którym zamontowany jest radar, głowica optoelektroniczna lub inne rodzaje czujników. Oczywiście wraz z pojazdem oferowany jest też odpowiedni pakiet logistyczny oraz szkolenia kierowców i obsługi technicznej.

Zintegrowany system przeżycia

Obecnie Oshkosh promuje system opancerzenia oraz wyposażenia SandCata, który zapewnia ochronę i przeżycie jego załogi, jako Integrated Survivability System (ISS). Ma to podkreślić kompleksowość rozwiązań zastosowanych w tym pojeździe, gdyż za bezpieczeństwo znajdujących się w nim żołnierzy/operatorów odpowiada nie tylko pancerna blacha nadwozia. Oczywiście głównym elementem tego systemu jest nadal opancerzone nadwozie, w którym poza stalą pancerną oraz kuloodpornymi szybami może być zastosowana technologia kompozytowego pancerza SMART (Super Multi-hit Armor Technology) opracowana przez Plasana. SMART to pancerz składający się z warstwy ceramicznych elementów uformowanych w cylinderki umieszczonych w polimerowej osnowie na metalowym podłożu. Konstrukcja ceramicznych cylinderków zapewnia wysoką wytrzymałość na wielokrotne trafienia, gdyż uszkadzane są pojedyncze elementy, a nie cała jednolita struktura elementu opancerzenia. Z wykorzystaniem tej technologii firmy Plasan produkowane są opancerzone nadwozia takich pojazdów, jak: Navistar MaxxPro czy Oshkosh M-ATV, Hawkey, Renault Sherpa Scout/High Intensity.

Opancerzenie SandCata może być wykonane zgodnie z wymaganiami klienta, od poziomu 1 wg STANAG 4569 do poziomu 3(+) wg STANAG 4569. Najczęściej obecnie wykonywane jest w klasie B7/IV NIJ US lub na poziomie 3 wg STANG 4569, co zapewnia odporność także na pociski przeciwpancerne kalibru: 7,62×39 mm oraz 7,52×54 mm.

SandCat wyposażony jest również w systemy osłon chroniących przed skutkami eksplozji ładunków wybuchowych do poziomu 2a/2b wg STANAG 4569 oraz przed ładunkami IED do poziomu 4 wg STANG 4569. Jego ważnym uzupełnieniem, szczególnie gdy wymagana jest wyższa odporność przeciwminowa, są specjalne siedzenia łagodzące skutki eksplozji ładunków pod pojazdem.

Poza zewnętrznymi osłonami, wnętrze (obszary z zewnątrz opancerzone) SandCata wyłożone jest dodatkowo wykładziną przeciwodłamkową, tzw. spall-liner. Standardowo komora silnika SandCata nie jest opancerzona, można jednak zamontować kuloodporną osłonę chłodnicy oraz zewnętrzne osłony balistyczne na błotnikach. Oczywiście poziom ochrony, jaki został osiągnięty w pojeździe, jest ściśle powiązany z jego ładownością oraz mobilnością, te trzy elementy stanowią tzw. „żelazny trójkąt” decydujący o przydatności danej konstrukcji do realizacji zadań. Zastosowanie nowoczesnych technologii kompozytowych pozwala na zwiększenie odporności opancerzenia, bez radykalnej utraty ładowności i mobilności. Nie są to tanie technologie, ale konieczne, jeśli chce się zbudować nieduży pojazd, który będzie dobrze opancerzony, wyposażony i będzie się sprawnie poruszał w różnych warunkach terenowych.

Do miasta i w teren

SandCat może sprawnie poruszać się zarówno po bezdrożach, jak i po wąskich uliczkach. Pozwalają mu na to mocny silnik zespolony skrzynią biegów, załączany napęd wszystkich kół, jak również promień zawracania wynoszący jedynie 6,5 m. Minimalny prześwit SandCata wynosi 343 mm, a kąty natarcia i zejścia odpowiednio 38° i 30°. Pojazd może pokonywać wzniesienia o nachyleniu do 60% oraz trawersować zbocza nachylone pod kątem 37°. Jest on również w stanie przejeżdżać przez pionowe przeszkody o wysokości 457 mm.

Tylny most wyposażony jest standardowo w mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu (LSD), a w przedniej sztywnej osi może być zamontowana, załączana pneumatycznie, blokada dyferencjału firmy ARB. Zawieszenie obu sztywnych mostów jest wzmocnione. Maksymalna prędkość SandCata ograniczona jest elektronicznie do 120 km/h. Za sprawne zatrzymanie pojazdu odpowiadają 4 wentylowane tarcze hamulcowe oraz system ABS. Pojazd jest również wyposażony w system kontroli trakcji. Zbiornik paliwa większości odmian SandCata mieści 120 litrów, jedynie wersja M-LPV ma większy bak o pojemności 160 litrów.

Użytkownicy SandCata

Do tej pory zalety konstrukcji SandCata doceniły m.in.:

• szwedzka antyterrorystyczna jednostka policyjna – Nationella Insatsstyrkan – 3 pojazdy z nadwoziem typu Transport/TPV (załoga: 7–8), bazujące na podwoziu Forda F-450, dostarczone w 2007 roku,
• bułgarski MON – Żandarmeria Wojskowa, jednostki specjalne (m.in. policyjna centralna jednostka kontrterrorystyczna – SOBT) w latach 2008–2009 zakupiły w sumie 25 pojazdów w dwóch wersjach nadwoziowych: Utility (załoga: 4–5) i Transport/TPV (załoga: 4–8), bazujące na podwoziu Forda F-550, rozstaw osi 2946 mm. Na części pojazdów w odmianie Utility zostały zamontowane zdalnie sterowane stanowiska strzeleckie firmy Elbit,
• izraelska straż graniczna (Israel Border Police) w 2009 roku zakupiła 79 pojazdów w specjalnej wersji nadwoziowej różniącej się przede wszystkim zabudową bagażnika, bazujących na podwoziu Forda F 350. SandCaty zastąpią eksploatowane do tej pory wozy M240 Storm.

Większość dostarczonych odbiorcom do tej pory SandCatów była wyposażona w silniki diesla o poj. 6,4 l i mocy 350 KM/260 kW. Kilka egzemplarzy SandCata w wersji TPV zostało również zakupionych w 2009 roku przez jedną z kanadyjskich agencji bezpieczeństwa.

SandCat miał też krótki polski epizod w 2007 roku, gdy firma Plasan zgłosiła swoją gotowość do uczestniczenia w programie pozyskania Lekkich Opancerzonych Samochodów Patrolowych (LOSP) dla polskiej armii. Wtedy też sprowadzony został do naszego kraju jeden z prototypów tego pojazdu, jednak nie był on szerzej prezentowany, ani też potencjalni partnerzy izraelskiej firmy nie dostrzegli potencjału oraz możliwości tej konstrukcji i technologii, jakimi już wtedy dysponowała firma Plasan. Ostatecznie program LOSP-a został anulowany, a polscy żołnierze używają w Afganistanie m.in. wypożyczonych MaxxPro z opancerzeniem Plasana.

Przed nami dwa ważne wydarzenia: rozpoczęcie 1 lipca 2011 roku polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej oraz organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012. Będą one stanowić duże wyzwanie dla wszystkich służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w naszym kraju. Wiąże się to również z zapotrzebowaniem na sprzęt oraz technikę wspomagającą realizację zadań związanych z tymi wydarzeniami. Inwestycje w bezpieczeństwo nigdy nie są tanie, ale zawsze się opłacają.

Choć opancerzony pojazd taktyczny nie jest może „dobrem pierwszej potrzeby”, to na pewno jest jednym z ważnych elementów wyposażenia nowoczesnych jednostek antyterrorystycznych policji i innych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. Stworzony przez firmę Plasan, światowego lidera kompozytowych systemów opancerzeń pojazdów, SandCat oferuje zarówno wysoki poziom ochrony, dużą ładowność, łatwość dostosowania konfiguracji wnętrza, możliwość zabudowy różnego rodzaju urządzeń i systemów, jak i wysoką manewrowość w terenie oraz na obszarach zabudowanych. SandCat to pojazd, który sprawdzi się w wielu sytuacjach taktycznych i zapewni wysoki poziom bezpieczeństwa użytkowników.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!