Początki jednostki związane są z funkcjonowaniem 26 Batalionu Rozpoznawczego podlegającego 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej. Batalion przeznaczony był do wykonywania zadań specjalnych (rozpoznawczych i dywersyjnych) na głębokich tyłach przeciwnika. W roku 1968 jednostka brała udział w operacji „Dunaj” w Czechosłowacji. Od roku 1986 stacjonuje w Lublińcu.
JWK wielokrotnie zmieniała swoją nazwę. W latach 1964-1993 funkcjonowała jako 1 Samodzielny Batalion Szturmowy. W roku 1993, rozwinięta do etatu pułku, została przemianowana na 1. Pułk Specjalny, który od 1995 r. nosi wyróżniające miano „Komandosów”.
Obszerny artykuł o 1. Pułku Specjalnym Komandosów ukazał się w numerze 11/12 2010 SPECIAL OPS >>
Od końca lat dziewięćdziesiątych następowała stopniowa profesjonalizacja i reforma organizacyjna Jednostki. JWK oparto na zespołach bojowych. Jednostka składała się wówczas z trzech batalionów bojowych i jednostek zabezpieczenia.
Od roku 2007 Jednostkę przeniesiono w podporządkowanie Dowództwu Wojsk Specjalnych (obecnie Dowództwo Komponentu Wojsk Specjalnych).
Pułk kontynuuje tradycje następujących jednostek specjalnych:
- Samodzielnej Kompanii „Commando”,
- Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego,
- Batalionów Armii Krajowej „Zośka” i „Parasol”,
- ,Batalionu Szturmowego,
- 62 Kompanii Specjalnej.
[jednostka wojskowa komandosów w Lublińcu, JW 4101, komandosi, jednostki specjalne, 1. Pułk Specjalny, święto jednostki wojskowej komandosów, wojska specjalne, 2020]
