Budujemy masę mięśniową - programy treningowe manipulujące ciężarem stosowanym do ćwiczeń

Każdy opisany program jest podsumowany tabelką informującą o cechach danego programu:

• CZAS TRENINGU – parametr określa czas konieczny do wykonania programu treningowego na danym treningu (im liczba gwiazdek mniejsza, tym czas treningu jest krótszy),
• CZAS OCZEKIWANIA NA REZULTATY – im liczba gwiazdek jest większa, tym czas oczekiwania na rezultaty danego programu treningowego jest dłuższy,
• STOPIEŃ TRUDNOŚCI – sugestia dotycząca stopnia trudności danego programu treningowego; wysoki stopień trudności jest sugestią – duża liczba gwiazdek oznacza, że jest to program raczej dla osób zaawansowanych w treningu kulturystycznym,
• REZULTATY – parametr określa spodziewane rezultaty w rozwoju masy mięśniowej danego programu treningowego; im więcej gwiazdek, tym lepszych rezultatów można się spodziewać.

Program treningowy DROP-SET

W metodzie DROP-SET kluczowym elementem jest stosowanie stopniowej redukcji obciążenia i kontynuowanie serii bez przerwy wypoczynkowej. Przykładowo, wykonujemy wyciskanie w leżeniu z obciążeniem 100 kg i w momencie, a gdy nie mamy siły na kolejne powtórzenia redukujemy ciężar o około 10-20% czyli np. do 85 kg i kontynuujemy serię do momentu aż ponownie nie będziemy mieli siły na kolejne powtórzenie. Ponownie redukujemy ciężar o 10-20%, czyli np. do 70 kg, i kontynuujemy serię aż do momentu, gdy zabraknie nam siły na kolejne powtórzenie. Taka potrójna seria z dwukrotną redukcją ciężaru z całą pewnością mocno „wstrząśnie” trenowanymi mięśniami – niejako wymusza wysiłek na pograniczu możliwości trenowanej grupy mięśniowej. Technika znacząco pobudza wydzielanie hormonu wzrostu oraz czynnika IGF-1.

Dla danego ćwiczenia warto wykonać trzy takie potrójne serie. Przy czym w kolejnych seriach początkowe obciążenie jest już mniejsze niż w pierwszej serii. W przypadku stosowania tej techniki na daną grupę mięśniową wykonujemy tylko dwa różne ćwiczenia. Przykładowo, trenując bicepsy wykonujemy uginanie sztangi w pozycji stojącej oraz uginanie ramion ze sztangielkami na ławce skośnej.
Szczegóły przedstawia tabela 1 – Technika DROP-SET na przykładzie unoszenia ramion ze sztangą w pozycji stojącej.

Metoda nie ogranicza liczby redukcji obciążenia, ale typowo są to dwie, rzadziej trzy redukcje w trakcie wykonywania wydłużonej serii z redukcją obciążenia. Technikę można również zastosować w inny sposób – wykonać jedną redukcję obciążenia w ostatniej serii każdego z ćwiczeń wykonywanego danego dnia na siłowni. Technika może być stosowana jedynie okazyjnie np. raz na dwa tygodnie albo jedynie na kilku kolejnych treningach z uwagi na duże ryzyko przetrenowania. Charakterystykę programu treningowego – DROP-SET zawiera tabela 2.

Metoda ciekawa, aczkolwiek trudna do wykonania samodzielnie w przypadku wykorzystania sztangi - wymaga pomocy partnera treningowego. Problemu takiego nie ma, gdy ćwiczenia wykonujemy wykorzystując sztangielkami oraz w przypadku ćwiczeń na maszynach lub wyciągach, ponieważ wtedy zmiana ciężaru jest błyskawiczna i można ją wykonać samodzielnie.

Program treningowy BREAKDOWNS (do załamania)

W metodzie BREAKDOWNS wykonujemy pierwszą serię z dużym obciążeniem wykonując około 4-6 powtórzeń. Druga seria wykonywana jest ze zredukowanym obciążeniem o około 15-20% oraz zwiększoną liczbą powtórzeń do około 10-15. Ostatnia trzecia seria wykonywana jest z obciążeniem zredukowanym o około 50% w stosunku do obciążenia stosowanego w pierwszej serii, ale ze znacznie zwiększoną liczbą powtórzeń do około 25-30.

Każda seria w inny sposób pobudza mięśnie. Pierwsza seria najbardziej działa na wzrost siły mięśni, druga seria działa na wzrost masy mięśniowej, a ostatnia seria pobudza włókna wolnokurczliwe o dużej wytrzymałości. Przerwy pomiędzy seriami powinny wynosić od 2 do 3 minut.  Tabela 3 przedstawia przykładowy trening tricepsów metodą BREAKDOWNS. Natomiast tabela 4 przedstawia charakterystykę programu treningowego – BREAKDOWNS.

Program treningowy PIRAMIDA

W metodzie PIRAMIDA obciążenie rośnie w kolejnych seriach, a następnie stopniowo maleje. Im obciążenie większe, tym mniej wykonujemy powtórzeń. Na daną grupę mięśniową wykonujemy tylko jedno ćwiczenie, ponieważ liczba serii stosowanych w tej metodzie wynosi od 6 do nawet 14. Należy zwrócić uwagę, że jeśli maksymalne obciążenie stosowane w środkowej serii jest bardzo duże i możliwe do wykonania jest 1-2 powtórzenia, to metoda bardziej akcentuje rozwój siły niż masy mięśniowej. Ustalając obciążenie maksymalne na mniejsze, umożliwiające wykonanie np. 5-6 powtórzeń, akcentujemy bardziej w metodzie rozwój masy mięśniowej. Zaletą metody jest stopniowa adaptacja do dużych obciążeń, co pozwala zapobiec kontuzjom i urazom.

Tabela 5 zawiera przykładowy trening tricepsów z akcentem na rozwój siły – wyciskanie sztangi w wąskim uchwycie na płaskiej ławce metodą PIRAMIDY. Na rysunku 1 przedstawiono zmienność obciążeń w metodzie PIRAMIDY. Tabela 6 zawiera charakterystykę programu treningowego – PIRAMIDA.

Program treningowy ODWROTNA PIRAMIDA

W metodzie ODWROTNA PIRAMIDA zaczynamy ćwiczenie z dużym obciążeniem, w kolejnych seriach obciążenie maleje, aby w seriach końcowych ponownie wzrosnąć. Jest to więc całkowita odwrotność metody PIRAMIDY. Warto zwrócić uwagę na nietypowość takiej metody. Po pierwszych trudnych seriach pobudzających bardziej włókna szybkokurczliwe następuje kilka serii lżejszych pobudzających bardziej włókna wolnokurczliwe. A na koniec następuje powrót do serii trudnych. Stanowi to spory szok dla mięśni. Liczba powtórzeń wzrasta wraz ze zmniejszającym się obciążeniem w kolejnych seriach, następnie maleje dynamicznie, gdy obciążenie wzrasta. Bardzo ważne w tej metodzie jest wykonanie kilku serii rozgrzewkowych przed przystąpieniem do wykonania pierwszej zasadniczej serii bardzo dużym obciążeniem.


Tabela 7 prezentuje przykładowy trening mięśni piersiowych - wyciskanie sztangi na płaskiej ławce metodą ODWROTNEJ PIRAMIDY. Na rysunku 2 przedstawiono zmienność obciążeń w metodzie ODWROTNEJ PIRAMIDY. Natomiast tabela 8 przedstawia charakterystykę programu treningowego – ODWROTNA PIRAMIDA.

Podsumowanie

Programy muszą być cyklicznie zmieniane, aby zapobiec stagnacji w rozwoju muskulatury. Przyjmuje się, że dany program powinien być stosowany nie dłużej niż 4 do 6 tygodni. Istnieje wiele elementów różnicujących programy treningowe. Warto więc okresowo zmieniać metody treningowe stosując okresowe 7-14 dniowe przerwy regeneracyjne.

Stosując opisane metody warto wziąć pod uwagę ich intensywność – osoby początkujące powinny stosować opisane metody sporadycznie. Natomiast bardzo trudna i bolesna dla mięśni metoda DROP-SET zalecana jest raczej wyłącznie dla zaawansowanych.

Organizm bardzo dobrze reaguje na zmienność obciążeń – jest to dla niego naturalne wyzwanie. W świecie rzeczywistym poza salą treningową mamy do czynienia z bardzo szerokim zakresem ciężarów, dlatego programy treningowe bazujące na manipulacji wielkością obciążenia są cenne w życiu praktycznym i doskonale reagują na nie trenowane włókna mięśniowe.

Bibliografia
[1] Stoppani J.: Encyclopedia of Muscle & Strength, Human Kinetics 2006
[2] Kruszewski M.: Metody treningu i podstawy żywienia w sportach siłowych, COS, Warszawa 2007
[3] Evans N.: „Anatomia w kulturystyce”, Muza S.A., Warszawa 2010

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!