URNA - S ROZUMEM A ODVAHOU
URNA PCR/Lubomir Macha, Andrzej Krugler
Útvar rychlého nasazeni Policie České republiky (URNa PČR), czyli Jednostka szybkiego reagowania czeskiej policji, to jej główna, centralnie podporządkowana formacja specjalna, przeznaczona do działań przeciwterrorystycznych oraz zatrzymywania najgroźniejszych przestępców na terenie całego kraju. Od prawie dziesięciu lat wykonuje ona również zadania za granicą, związane z ochroną czeskich dyplomatów w najniebezpieczniejszych regionach świata.
Zobacz także
Krzysztof Mątecki Nowa jednostka specjalna Irlandii
Ministerstwo Obrony Narodowej Republiki Irlandii ogłosiło powstanie nowej jednostki specjalnej pod nazwą Ireland Special Operations Forces, w skrócie IRL-SOF. Nowa formacja powstanie dzięki rozbudowie...
Ministerstwo Obrony Narodowej Republiki Irlandii ogłosiło powstanie nowej jednostki specjalnej pod nazwą Ireland Special Operations Forces, w skrócie IRL-SOF. Nowa formacja powstanie dzięki rozbudowie i restrukturyzacji istniejącej od 1980 roku jednostki specjalnej Army Ranger Wing (ARW). Tekst: Krzysztof Mątecki Zdjęcia: Óglaigh na hÉireann / Irish Defence Forces
Krzysztof Mątecki Podlaska GZD
W 2019 roku powołano do życia Podlaską Grupę Zabezpieczenia Działań, która ma za zadanie zwalczać przestępczość zorganizowaną specjalizującą się w przestępstwach gospodarczych. Grupa ta działa na terenie...
W 2019 roku powołano do życia Podlaską Grupę Zabezpieczenia Działań, która ma za zadanie zwalczać przestępczość zorganizowaną specjalizującą się w przestępstwach gospodarczych. Grupa ta działa na terenie województwa podlaskiego i całej Polski, a jej głównym zadaniem jest wsparcie Wydziału Działań Taktycznych i Operacyjnych Ministerstwa Finansów (WDTiO) w czasie ich działań realizacyjnych. Tekst: Krzysztof Mątecki Zdjęcia: Gazeta Policyjna, Marek Kupczewski, PUCS w Białymstoku
Krzysztof Mątecki, Tomasz Łukaszewski Policyjni kontrterroryści
Polska dysponuje 18 wysoce wyspecjalizowanymi jednostkami kontrterrorystycznymi Policji, których nadrzędnym celem jest fizyczne zwalczanie terroryzmu. Siedemnaście z nich to Samodzielne Pododdziały Kontrterrorystyczne...
Polska dysponuje 18 wysoce wyspecjalizowanymi jednostkami kontrterrorystycznymi Policji, których nadrzędnym celem jest fizyczne zwalczanie terroryzmu. Siedemnaście z nich to Samodzielne Pododdziały Kontrterrorystyczne Policji (SPKP), podlegające pod Komendy Wojewódzkie Policji. Skład uzupełnia Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA”, który od tego roku odpowiada za koordynację i przeprowadzanie selekcji do służby KT.
Pierwsze kroki w historii budowania struktur do walki z terroryzmem i szczególnie groźnymi formami przestępczości kryminalnej poczyniono u naszych południowych sąsiadów w 1977 r. Na podstawie zarządzenia č. 70 MV w SNB (Sbor národní bezpečnosti - Korpus Bezpieczeństwa Narodowego Federalnego MSW, któremu podlegała mundurowa milicja VB i tajna służba bezpieczeństwa StB; SNB, podobnie jak StB i VB, miała swoje regionalne i okręgowe delegatury) zorganizowano na szczeblu poszczególnych krajów (w b. Czechosłowacji i obecnie w Czechach region administracyjny, będący odpowiednikiem polskiego województwa) tzw. krajské pořádkové jednotky.
Skompletowano je z funkcjonariuszy wyselekcjonowanych m.in. ze względu na wysoki poziom sprawności fizycznej, umiejętności strzeleckich, posiadających doświadczenie nurkowe, wspinaczkowe itp. Nie były to jednak pododdziały etatowe, lecz zbierane w razie konieczności użycia - ich członkowie na co dzień wykonywali inne zadania na zasadniczych stanowiskach, a jedynie raz w miesiącu odbywali wspólne szkolenia.
Gdy szefostwo czechosłowackiego MSW dojrzało do decyzji powołania do życia, zamiast tego niezbyt efektywnego systemu, pełnowartościowej jednostki antyterrorystycznej, na jej organizatora wytypowano ppłk. dr. Milana Koči: byłego oficera 22. Brygady Spadochronowej z Prostejowa, dowódcę kompanii dalekiego rozpoznania w 7. pułku specjalnego przeznaczenia w Holeszowie, a następnie starszego wykładowcę w katedrze szkolenia służbowego i wojskowego w Wyższej Szkole SNB w Pradze, który był jednym z najbardziej zaangażowanych w tworzenie nieetatowych pododdziałów specjalnych tej służby w Hradcu Kralowem, Pilźnie i Ostrawie.
Pierwszych trzydziestu kandydatów miał wybrać z należącej wówczas do wojsk MSW Straży Zamkowej (formacji pełniącej zarówno funkcje reprezentacyjne, jak i związane z zapewnieniem ochrony oraz obrony najważniejszych obiektów rządowych w Pradze), ale byli to żołnierze służby zasadniczej, niedługo zresztą odchodzący do cywila. Kolejni pochodzili z milicyjnych pułków alarmowych Bezpieczeństwa Publicznego (pohotovostny pluk VB) z Bratysławy i Pragi, których uzupełniono ochotnikami z wspomnianych wyżej pododdziałów nieetatowych SNB.
Od 1 stycznia 1981 roku, na podstawie rozkazu ministra spraw wewnętrznych č. 52/1980 w pionie kontrwywiadu SNB, a dokładnie: zarządzie XIV „do walki z wyjątkowymi i szczególnymi formami przestępczości”, utworzono z nich oficjalnie pierwszą w Czechosłowacji jednostkę antyterrorystyczną na szczeblu centralnym - UZU, czyli Útvar zvláštneho určeni XIV správy SNB FM, pod dowództwem ppłk. Koči, z siedzibą w Dolnych Brezanach, pod Pragą. Jako formacja federalna składała się w połowie z Czechów, a w połowie ze Słowaków, początkowo zorganizowanych w sześć drużyn interwencyjnych po około dwunastu funkcjonariuszy, uzupełnianych przez specjalistów: strzelców wyborowych, płetwonurków, kierowców, przewodników psów itp. Nieco później skład UZU przeorganizowano w cztery większe, około 20-osobowe zespoły. Już w połowie pierwszego roku funkcjonowania jednostki jej członkowie przeszli szkolenie spadochronowe, po którym jako oficjalne nakrycie głowy w UZU wprowadzono czerwone berety wojsk powietrznodesantowych. W 1983 r. trzech antyterrorystów po raz pierwszy wzięło udział w misji zagranicznej jako ochrona osobista, strzegąc zastępcy szefa czechosłowackiego MSW podczas jego wizyty w Afganistanie.
W sierpniu następnego roku UZU przeszedł chrzest bojowy, wezwany do pierwszej akcji w miejscowości Trstin, w powiecie Trnava, gdzie uzbrojony recydywista zabarykadował się w małym domku z dwoma zakładnikami. Po negocjacjach uwolnił kobietę, ale nadal przetrzymywał jej narzeczonego, młodego żołnierza. Próba użycia przeciwko kryminaliście psa służbowego zakończyła się niepowodzeniem, a sytuację zakończył dopiero strzał snajpera, który ciężko ranił przestępcę. W 1985 r., po rozwiązaniu XIV správy SNB, rozkazem ministra spraw wewnętrznych č. 16/1985 jednostkę antyterrorystyczną przekazano w podporządkowanie wojsk MSW jako Wydział Specjalnego Przeznaczenia OZU - Odbor zvláštního určení (správy vojsk ministerstva vnitra).
Czeska URNa, którą od 1996 r. dowodzi płk dr Libor Lochman, działa na podstawie przepisów ustawy o policji Republiki Czeskiej z 1991 r. (Zákon České národní rady č. 283/1991 Sb., o Policii České republiky oraz nowy č. 273/2008 Sb.), a dokładniej paragraf 42 rodziału 3: „Zásahové jednotky služby pořádkové policie a zásahová jednotka rychlého nasazení”, w którym określono przeznaczenie i zasady użycia centralnej i lokalnych jednostek interwencyjnych policji.
Podstawowe zadania URNa to fizyczne zwalczanie terroryzmu, to jest zatrzymywanie bądź neutralizacja terrorystów, zwłaszcza w ramach operacji ratowania zakładników (osób uprowadzonych) w budynkach i środkach transportu, a także zatrzymywanie niebezpiecznych członków zorganizowanych grup przestępczych i innych sprawców szczególnie poważnych przestępstw umyślnych. W tym drugim przypadku URNa zapewnia wsparcie bojowe innym wydziałom policji (do walki z przestępczością zorganizowaną UOOZ, z korupcją i przestępstwami finansowymi UOKFK, kryminalnym i śledczym, Narodowej Centrali Antynarkotykowej NPC), służbie wywiadu BIS oraz innym instytucjom. Jednostka rocznie bierze udział średnio w ponad trzydziestu „ostrych” realizacjach. W razie potrzeby funkcjonariusze mogą zostać skierowani do wykonywania specjalnych zadań ochronnych za granicą.
Ich specjalistyczne wyposażenie i umiejętności, związane choćby z wyszkoleniem w zakresie przerzutu drogą powietrzną z wykonaniem skoków spadochronowych lub desantowania po linach ze śmigłowca, zastosowania technik linowych lub wspinaczkowych, czy też nurkowania, mogą być wykorzystane również w akcjach ratunkowych, zwłaszcza podczas klęsk żywiołowych, wielkoskalowych, poważnych wypadków komunikacyjnych, katastrof i awarii przemysłowych oraz likwidacji ich następstw. Tak było na przykład podczas powodzi w 1997 i 2002 r. Mogą też brać udział w operacjach zabezpieczenia ważnych wizyt i spotkań na szczeblu państwowym (np. wizyty papieskie i prezydentów oraz szczyty NATO i UE w Pradze, spotkanie prezydentów Grupy Wyszehradzkiej w Karlowych Warach w 2010 r.), konwojów najniebezpieczniejszych przestępców i rozpraw sądowych z ich udziałem, jak również w operacjach ochrony dóbr szczególnej wartości (np. transportu do Muzeum Narodowego w Pradze Westonickiej Wenus z Brna w 2006 r., koszyckiego „Złotego skarbu” ze Słowacji w 2009 r., czy Relikwiarza św. Maura z zamku Bečov do zamku na Hradczanach w 2010 r.).
Od września 2008 roku URNa podlega zastępcy prezydenta PČR, kierującego służbą policji kryminalnej i śledczej (Služba kriminální policie a vyšetřování na PP ČR) – wcześniej podporządkowana była bezpośrednio głowie policji i w najbliższym czasie przewidywany jest powrót do takiego ulokowania. Tacy przełożeni podejmują decyzje o skierowaniu jednostki do działania, powiadamiając o tym ministra spraw wewnętrznych, natomiast dowódca URNa (a pod jego nieobecność wyznaczony zastępca, który niezwłocznie powiadamia dowódcę) decyduje o wejściu do akcji i sposobie jej przeprowadzenia. Jako jednostka centralna URNa może działać na terenie całych Czech. W razie konieczności podjęcia działań interwencyjnych regionalny (krajsky) dyrektor policji, w którego jurysdykcji ma miejsce incydent, ocenia, czy z jego rozwiązaniem poradzi sobie lokalny pododdział specjalny (Zasahova Jednotka KŘP), czy niezbędne jest wezwanie głównej jednostki. O ile sytuacja nie wymaga podjęcia natychmiastowej interwencji, zazwyczaj w przypadku poważnych incydentów terrorystycznych i wzięcia zakładników ZJ jedynie blokuje przestępców lub terrorystów, zabezpiecza teren i prowadzi rozpoznanie, pozostawiając przeprowadzenie operacji URNa.
Szczegóły funkcjonowania i struktury czeskiej jednostki szybkiego reagowania zdefiniowane są w rozkazie jej dowódcy „Zasady organizacyjne URN” („Organizační řád Útvaru rychlého nasazení”), zatwierdzonym przez prezydenta PČR. Obecnie URNa liczy wraz z dowódcą i jego zastępcą około 130 funkcjonariuszy, podzielonych na trzy wydziały, z czego około 80 stanowi trzon bojowy, czyli Wydział Szybkiego Reagowania ORN (Odbor rychlého nasazení). Składa się on z:
- dowódcy i jego zastępcy,
- czterech oddziałów interwencyjnych (zásahové oddělení) po 21 operatorów (w tym dowódca i dwóch jego zastępców),
- oddziału szkolenia (vycvikove oddělení), złożonego z instruktorów.
Wydział służb specjalnych OSS (Odbor speciálních služeb) skupia oddziały specjalistów zabezpieczających działanie zespołów szturmowych, którzy legitymują się doświadczeniem z wcześniejszej służby w ORN:
- oddział snajperów,
- oddział negocjatorów,
- oddział techniki specjalnej - łącznościowcy-dokumentaliści odpowiedzialni za radiokomunikację (w tym skrytą) oraz filmową i fotograficzną dokumentację działań oraz szkolenia, wykonują też zadania rozpoznawcze,
- oddział transportu specjalnego - złożony z instruktorów jazdy, odpowiedzialnych za specjalne szkolenie kierowców jednostki oraz pionu zabezpieczenia technicznego,
- centrum operacyjne pełniące całodobową służbę, zapewniając alarmowanie, szybki obieg informacji, monitorowanie pozycji pojazdów służbowych itd.
Wydział organizacyjny ORG (Organizační odbor) to najmniejsza, ale niezbędna, administracyjno-logistyczna część jednostki, w skład której wchodzą m.in. sekretariat dowódcy, prawnik, oficer personalny, zespół organizacyjny i materiałowy. Podczas kolejnych reorganizacji przestał niestety istnieć zespół kynologiczny (K9), który z powodzeniem funkcjonował we wcześniejszych latach.
URNa stacjonuje w południowej dzielnicy Pragi, Zbraslav, i stale, przez całą dobę, utrzymuje w gotowości wydzielany z jednostki pododdział dyżurny, złożony z dowódcy, jego zastępcy, pary snajperskiej, łącznościowca, analityka, kierowcy, negocjatora oraz dziesięcioosobowego zespołu szturmowego, w składzie którego jest też jeden pirotechnik. Pełni on dyżur przez tydzień i w godzinach pracy, tj. gdy przebywa w bazie, jest w stanie wyjechać do akcji po 15 minutach od ogłoszenia alarmu, a przez pozostałą część doby ma na to do 90 minut. W ciągu trzech godzin do działania może zostać ściągniętych i przygotowanych około 60 procent jednostki, a pozostali funkcjonariusze przebywający na terenie kraju mogą do nich dołączyć w ciągu 24 godzin.
Szczegółowe regulacje dotyczące wymagań stawianych ochotnikom do URNa określone zostały w instrukcji wiążącej prezydenta policji ZPPP č. 40/2009 i rozkazie prezydenta policji č. 1/2009. O przyjęcie mogą starać się wyłącznie policjanci z co najmniej pięcioletnim stażem (choć zdarzały się przypadki przyjęcia w szeregi jednostki wartościowych kandydatów ze służby więziennej lub wojska), z wykształceniem co najmniej średnim z maturą, ewentualnie trzyletnim doświadczeniem w przypadku absolwentów studiów wyższych, w wieku nie mniej niż 23 lat, legitymujący się certyfikatem bezpieczeństwa uprawniającym do dostępu do dokumentów zastrzeżonych lub o wyższej klauzuli. Dodatkowe ograniczenie wynika z przepisów, które na konkretne stanowisko z przypisanym stopniem służbowym pozwalają przyjmować tylko funkcjonariuszy w tym samym stopniu lub bezpośrednio niższym. Kandydat musi mieć dobrą opinię z przebiegu służby na dotychczasowych stanowiskach, bardzo dobry stan zdrowia i dobrą kondycję fizyczną, umieć pływać i posiadać prawo jazdy kategorii B.
Na jedno miejsce zgłasza się ostatnio 6–8 chętnych, głównie z pionów kryminalnych i prewencji, ale do jednostki dostaje się ostatecznie zazwyczaj tylko około 10 procent z nich. Nabór w formie selekcji organizowany jest raz w roku i składa się z trzech faz. Pierwsza to szczegółowe badania medyczne w placówce MSW, w tym testy oceniające wydolność organizmu pod kątem zdolności do ponadprzeciętnych obciążeń fizycznych, trwające 6–8 godzin testy psychologiczne sprawdzające poziom inteligencji, odporność na stres, umiejętności przystosowawcze i predyspozycje do pracy zespołowej oraz testy sprawnościowe. Te ostatnie obejmują biegi na 60 m i 5 km, pływanie na czas na dystansie 400 m, podciąganie na drążku, wykonanie maksymalnej liczby „brzuszków” w czasie 2 minut i „pompek” w ciągu minuty, wspinanie po linie na wysokość 4,5 m oraz dwukrotne pokonanie toru przeszkód jednostki w nieprzekraczalnym czasie 4 minut.
Pozytywne wyniki na wszystkich etapach pierwszej fazy stanowią przepustkę do drugiej, znanej jako „piekielny tydzień”, a testującej motywację i determinację, stabilność psychiczną oraz zdolność do współpracy w grupie w trudnych warunkach, wytrzymałość fizyczną i psychiczną, zdolność do działania w stanach wyczerpania, zachowanie w warunkach szczególnego obciążenia fizycznego i w sytuacjach krytycznych, przy niedoborze snu, żywności, a czasami i płynów.
To typowa selekcja terenowa pod czujnym okiem instruktorów i lekarza, wypełniona marszami na orientację z obciążeniem, przeplecionymi wykonywaniem zadań sprawdzających zdolności do sprawnego myślenia i manualne w stresie oraz zmęczeniu, zadaniami zespołowymi, łączącymi zwiększony wysiłek z rozwiązywaniem problemów i organizowaniem współpracy oraz testami odwagi w postaci np. skoku na linie z mostu lub wspinania na znaczne wysokości po drabince speleologicznej. Ostatnia faza ma formę spotkania z komisją powoływaną przez dowódcę jednostki, podczas której sprawdza się motywację do służby. Po przestudiowaniu teczki personalnej kandydata oraz ocen z dwóch pierwszych etapów członkowie komisji starają się w rozmowie ocenić, czy cechuje go:
- inteligencja, bystrość i zdolność do uczenia się oraz rozwiązywania problemów w stresie,
- ambicja i samodyscyplina, umiejętność realnej oceny swoich możliwości, wytrwałość i chęć pracowania nad sobą,
- elastyczność, zdolności adaptacyjne, przekładające się na zdolność do niekonwencjonalnego myślenia i improwizacji,
- dojrzałość, dyscyplina wewnętrzna, zachowanie pozbawione impulsywności, naiwności, przesady,
- stabilność psychosomatyczna i emocjonalna, umiejętność znoszenia krytyki, cierpliwość, opanowanie, ale bez nadmiernej sztywności i tłumienia uczuć,
- emocjonalne dostrojenie, optymizm, poczucie humoru, brak wahań nastroju,
- adaptacja społeczna – przyjazne i otwarte zachowanie, otwartość na zasady i inicjatywy grupy,
- zdolność do kontrolowania i ukierunkowywania agresji, odwaga połączona z zachowaniem instynktu samozachowawczego, bez niepotrzebnej brawury,
- wysoka odporność na frustracje i zdolność utrzymywania koncentracji na realizacji celów mimo zakłóceń i długich przerw,
- moralność i etyczność, przestrzeganie zasad społecznych, poczucie sprawiedliwości, uczciwość, sumienność i pozytywna motywacja do pracy.
Jeśli komisja uzna, że kandydat spełnia wszystkie oczekiwania, dowódca URN podejmuje decyzję o przyjęciu go w szeregi jednostki. Płk Lochman tak podsumowuje oczekiwania wobec kandydatów: „Potrzebujemy skromnych, twardych ludzi, gotowych we właściwym czasie wykonać ciężką i niebezpieczną pracę, do której będą się odpowiedzialnie i długotrwale przygotowywać. Wielu policjantów, którzy chcieli wstąpić do jednostki, było doskonałych fizycznie, ale nie przeszło psychotestów”.
Zakresy, cele i organizacja szkolenia w jednostce oraz szczegóły fizycznych i strzeleckich sprawdzianów okresowych, obowiązujących jej funkcjonariuszy, opisane są w rozkazie dowódcy ÚRN č. 24/2009. Szkolenie wstępne trwa z reguły od dwóch do trzech miesięcy i koncentruje się na teorii oraz praktyce czarnej taktyki, z nauką wszystkich niezbędnych umiejętności, technik i procedur. Główne bloki to przygotowanie taktyczno-specjalne TSP (takticko-speciální příprava), strzeleckie, wysokościowe oraz walka wręcz. Prowadzone jest głównie w ośrodku szkoleniowym VZ Borek, gdzie organizowane są także selekcje. URNa dysponuje tam m.in. zapleczem logistycznym, salami wykładowymi kompleksową strzelnicą, pozwalającą na trening z obsługi wszystkich posiadanych rodzajów broni, ze snajperską włącznie, a także prowadzenie ognia z pojazdów; makietami kadłuba samolotu pasażerskiego i autobusu oraz ulicy z budynkami, dwoma wieżami z konstrukcją do ćwiczeń zjazdów po linach alpinistycznych oraz po grubej linie ze śmigłowca, torem przeszkód, a także wielopomieszczeniowym killing-housem do ćwiczeń taktycznych z użyciem ostrej amunicji.
Ten ostatni, z głównymi ścianami-kulochwytami z opon, stąd zwany „gumak”, jest konstrukcyjnie przygotowany do zmiany położenia niektórych ścian wewnętrznych, dzięki czemu można aranżować różne układy i wielkości pomieszczeń oraz rozmieszczenia drzwi – unika się dzięki temu podczas ćwiczeń schematyczności i działania „na pamięć”. Po kursie wstępnym nowi funkcjonariusze przydzielani są do poszczególnych oddziałów, gdzie nad ich doskonaleniem i dalszym szkoleniem w zespole, także z taktyki zielonej oraz szarej (po cywilnemu), czuwa bezpośredni dowódca. Do udziału w prawdziwych akcjach dopuszczani byli niegdyś dopiero po pół roku, ale w ostatnich latach okres ten uległ skróceniu do dwóch-trzech miesięcy. Średni wiek funkcjonariuszy URNa to około 35 lat, większość służy w stopniu od chorążego do porucznika, natomiast kadra dowódcza od podporucznika do pułkownika.
URNa ćwiczy nie tylko w swoich obiektach szkoleniowych, ale również w należących do armii, straży pożarnej oraz w miejscach, gdzie mogą mieć miejsce prawdziwe zdarzenia: od metra, portów lotniczych, po budynki rządowe, znane zamki i zaporę Slapská Přehrada. W ostatnich latach zaczęła korzystać także z oferty szkoleniowej rynku komercyjnego – firma Akademia Aegis zorganizowała dla funkcjonariuszy jednostki kilka seminariów z zakresu walki wręcz, wykorzystania pałek teleskopowych, walki nożem i CQB. Istotne miejsce w programie szkolenia zajmuje udzielanie pomocy w warunkach taktycznych TCCC, a wytypowani funkcjonariusze odbywają staże w praskim pogotowiu ratunkowym. Wszyscy członkowie oddziałów bojowych jednostki przechodzą szkolenie spadochronowe i są zobowiązani wykonywać rocznie normę co najmniej 10 skoków, a wielu z nich stopniowo podwyższa swoje kwalifikacje w tym zakresie do poziomu specjalisty i instruktora.
Wchodzący w skład zespołów szturmowych ORN pirotechnicy jednostki specjalizują się w „briczerce”, to jest wykorzystaniu ładunków wybuchowych (a także narzędzi i urządzeń wyłomowych i strzelb) głównie do forsowania wejść – do pułapek bombowych IED wzywani są policjanci z odrębnego wydziału pirotechnicznego PČR. Do 2011 r. pirotechnicy URN musieli najpierw ukończyć długi, 9-miesięczny wojskowy kurs sapersko-pirotechniczny w Pardubicach, uzupełniany następnie szkoleniem ukierunkowanym na specyfikę policyjną.
Obecnie przechodzą bardziej dopasowany do potrzeb jednostki kurs trwający 3,5 miesiąca, a następnie pogłębiają wiedzę na kolejnych kursach i ćwiczeniach specjalistycznych. Swoją wiedzą dzielą się z saperami z wojskowej jednostki specjalnej 601. skss (skupina speciálních sil), którzy z kolei zapoznają pirotechników URN ze swoimi doświadczeniami z IED w Afganistanie. Funkcja pirotechnika jest w URNa powiązana ze specjalnością płetwonurka. Od lat 90. płetwonurkowie jednostki nie zajmują się zadaniami poszukiwawczymi pod wodą, lecz skupiają na działaniu taktycznym: od prowadzenia rozpoznania od strony wody, po skryte wchodzenie z wody na pokłady łodzi i obiektów nabrzeżnych.
Snajperzy do wydziału OSS wybierani są spośród w pełni wyszkolonych i doświadczonych członków oddziałów ORN, a zanim powierzy im się udział w nowej specjalności podczas akcji bojowych lub operacji zabezpieczających, szkolą się w tej profesji minimum dwa lata. Na strzelnicach spędzają czas co najmniej dwa-trzy razy w tygodniu, wystrzeliwując za każdym razem w różnych warunkach 100–150 nabojów. W ramach grupy ATLAS (SPECIAL OPS 7/8 (5) 2010) współpracują ze snajperami z jednostek kontrterrorystycznych wielu państw Europy oraz biorą udział w międzynarodowych zawodach, takich jak Destroyed Walls w 2010 r.
Ważną rolę w URNa odgrywają negocjatorzy, od 1989 r. wymieniający także doświadczenia z odpowiednikami z zagranicy. We wrześniu 1991 roku uczestniczyli w pierwszym tygodniowym kursie negocjacji kryzysowych prowadzonym w USA w ramach programu pomocy antyterrorystycznej ATAP tamtejszego Departamentu Stanu. Trzy lata później jeden z policjantów URNa ukończył szkolenie negocjatorów zorganizowane przez londyńską Metropolitan Police. Potem były kolejne kursy w Stanach Zjednoczonych, Francji i Austrii, a w końcu szkolenia organizowane przez URNa dla kolegów ze Słowacji, Węgier i lokalnych ZJ KŘP. Zespół negocjatorów URNa uczestniczy w ostatnich latach w pracach takiej sekcji ATLAS-u, utrzymując dobre kontakty zwłaszcza z policjantami o tej specjalności z państw ościennych: Słowacji, Niemiec, Polski i Austrii.
Otwarcie na współpracę z zagranicą w latach 90. miało niewątpliwie znaczący wpływ na osiągnięcie przez czeską jednostkę szybkiego reagowania dzisiejszego, światowego poziomu. Wysiłek włożony w kształtowanie centralnej jednostki przeciwterrorystycznej we wcześniejszych latach był znaczący i stworzył ważne podwaliny – pierwsze spotkania z austriacką Cobrą czy francuską GIGN pokazały, że na wielu polach czescy antyterroryści w niczym nie ustępują zachodnim – lecz prawdziwy skok jakościowy przyniosło nawiązanie kontaktów z brytyjskim 22. Pułkiem SAS.
Ta renomowana jednostka, uznawana za szczególny autorytet w dziedzinie działań kontrterrorystycznych, wspomogła rozwój wielu formacji specjalnych na świecie, ale tylko z nielicznymi podjęła regularną, partnerską współpracę szkoleniową, zwłaszcza poza państwami Commenwealthu, największymi sojusznikami zachodnimi i spoza struktur wojskowych. Pierwsi policjanci URNa pojawili się w bazie Special Air Service w Hereford w 1992 r. W 1994 r. wzięli udział we wspólnym ćwiczeniu z morską Special Boat Service w Portsmouth i jej obiektach w Poole. Rok później operatorzy SAS trenowali juz wspólnie z URNa w Czechach: pod Pilznem ćwiczyli odbijanie zakładników w pociągu, a w ramach ćwiczenia pod kryptonimem „Guinea Beetle” szturmowanie samolotu pasażerskiego na praskim lotnisku Ruzyně. W kwietniu 1998 kilku funkcjonariuszy URNa przeszło dwutygodniowy CT Basic Course w Hereford, do udziału w którym SAS nie dopuszczała wcześniej grup „obcych”. W lipcu tego samego roku Brytyjczycy złożyli rewizytę w Czechach, uczestnicząc w ćwiczeniu z URNa pk. „Guinea Gulf” na wojskowym poligonie VVP Milovice. Jeszcze większe ćwiczenia, w które włączono przedstawicieli władz Republiki Czeskiej i Wielkiej Brytanii, zostały zorganizowane tam przez URNa i SAS w listopadzie 2000 r.
pk. „Blue Lagoon”. URNa nie tylko uzyskała możliwość zapoznania się z wzorami rozwiązań organizacyjnych, taktycznych, proceduralnych i wyposażenia jednej z najbardziej uznanych jednostek na świecie, ale także nieskrępowanej wymiany doświadczeń w bezpośrednich kontaktach roboczych z przedstawicielem ścisłej czołówki światowej. Niestety, w ostatnim okresie zaangażowanie SAS w konflikty w Iraku i Afganistanie uniemożliwiło utrzymanie tej współpracy na wcześniejszym poziomie.
Pod koniec lat 90. URNa nawiązała kontakty szkoleniowe z równie legendarną, amerykańską jednostką Tier One – SFOD Delta ćwiczyła z czeskimi antyterrorystami w Milovicach. W 2001 r. grupa funkcjonariuszy URNa trenowała w obiektach Delty w Fort Bragg, a w czerwcu tego samego roku miały miejsce kolejne wspólne ćwiczenia obu tych jednostek w Milovicach. Jednostka szybkiego reagowania PČR współpracuje także z tak znanymi jednostkami jak np. włoskie GIS i NOCS, belgijska SIE/ESI (obecnie CGSU), holenderska BBE (UIM), francuska RAID, hiszpańska GEO, niemiecka GSG9 oraz oczywiście słowacki UOU. Sprzyja temu udział w europejskim programie współpracy policyjnych jednostek specjalnych ATLAS – URNa uczestniczy w pracach i ćwiczeniach wszystkich podgrup zadaniowych i forów tego programu, ale szczególną aktywność wykazuje w podgrupie „Entry” i jako lider w forum snajperskim, a wraz z brytyjską CO19, irlandzką ERU, paryskim RAID, włoskim NOCS i greckim EKAM wchodzi w skład podgrupy roboczej „Transport”, specjalizującej się w doskonaleniu taktyki szturmowania lądowych środków komunikacji zbiorowej.
Niezależnie od tego URNa organizuje regularnie (z reguły jesienią) ćwiczenia, w których bierze udział po kilka jednostek przeciwterrorystycznych z różnych państw. Plany dowództwa URNa na najbliższą przyszłość przewidują zacieśnienie kontaktów z odpowiednikami ze struktur policyjnych sąsiednich państw Europy Środkowej, które w walce z przestępczością spotykają się z podobnymi problemami i zagrożeniami.
W kraju URNa utrzymuje od 2005 r. ścisłe więzy szkoleniowe z wojskową 601. skss oraz ze 102. batalionem rozpoznawczym z Prostejowa. Policjanci szkolili wojskowych komandosów i zwiadowców w zakresie CQB, ochrony VIP i jazdy specjalnej, uczestniczyli w międzynarodowych ćwiczeniach sił specjalnych NATO Assegai Eyes w 2005 r., a żołnierze z 601. skss w ćwiczeniach URNa. Dwa razy w roku snajperzy tych formacji w mieszanych zespołach rywalizują w zawodach organizowanych w Prostejowie. Od zwiadowców policjanci uczyli się maskowania, prowadzenia rozpoznania w terenie zalesionym oraz długotrwałej, skrytej obserwacji.
Wyzwania ostatnich lat sprawiają, że funkcjonariusze URNa kierowani są do zadań także poza granicami kraju. W 2002 r. pełnili rolę air-marshali na pokładach samolotów czeskich linii lotniczych, w latach 2000–2004 uczestniczyli w policyjnej misji UNMIK w Kosowie, m.in. w składzie międzynarodowej grupy interwencyjnej Special Team 6, a od blisko dziesięciu lat chronią czeskich dyplomatów i placówki dyplomatyczne Czech w najbardziej niebezpiecznych regionach świata: Iraku, Afganistanie, Pakistanie, Jemenie, Libanie i Nigerii.
Najbardziej znane akcje URN PČR
1984 – uwolnienie zakładnika w chacie w m. Trstin
1990 – oswobodzenie zakładników/obezwładnienie zamachowca z granatem w szpitalu w m. Piestany
1990 – udział w tłumieniu buntu w więzieniu w m. Leopoldov
1992 – opanowanie obiektów na lotnisku w Ostrawie-Mošnově, gdzie miał odbywać się przemyt „czerwonej rtęci” (informacje nie potwierdziły się)
1992 – zatrzymanie algierskich handlarzy narkotykami na lotnisku w Pradze (akcja „Bara”)
1995 – zatrzymanie szefów rosyjskiej mafii w klubie „U holubů” w Pradze
1997 – zatrzymanie w Opocznie handlarza narkotykami z 60 kilogramami kokainy
1997 – udział w akcjach ratowniczych podczas powodzi na Morawach
1998 – akcja przeciwko bułgarskiej mafii handlującej narkotykami, bronią i prostytutkami
1999 – zatrzymanie w m. Dobrošiho szefa albańskiej mafii Zadržení Dobrošiho, ps. „Prince”
2000 – zatrzymanie zbiegłego więźnia, groźnego recydywisty Kájinka
2000 – zatrzymanie uzbrojonych sprawców napadu na pocztę w m. Všetaty
2000 – opanowanie centrali banku IPB, który próbował uniknąć odpowiedzialności za olbrzymie manko
2001 – zatrzymanie międzynarodowej szajki złodziei okradających mieszkania
2001 – zatrzymanie przestępców produkujących metamfetaminę (Pervitin)
2002 – unieruchamianie materiałami wybuchowymi wielkich dryfujących barek na Łabie, które podczas powodzi mogły zagrozić mostom
2002 – ochrona przebiegu szczytu NATO
2002 – zatrzymanie grupy przestępczej handlującej plastycznym materiałem wybuchowym
2009 – obezwładnienie uzbrojonego mężczyzny, który wziął zakładników w banku w Pradze
2011 – zatrzymanie w Pradze ośmiu członków terrorystycznej organizacji Dżamat Szariat (Dagestańczyków, Bułgarów, Mołdawian, Czeczeńca) gromadzących broń i planujących zamachy
UZBROJENIE I WYPOSAŻENIE URN PČR
W pierwszych latach służby czechosłowaccy antyterroryści otrzymali wojskowe uzbrojenie produkcji krajowej z magazynów SNB: małe pistolety CZ vz. 50/70 raz pm Skorpion vz. 61 na słabą amunicję 7.65 mm × 17 SR (.32 ACP), 7,62-mm karabinki automatyczne Sa vz. 58 oraz powtarzalne karabiny wyborowe vz. 54 na nabój 7,62 mm × 54R i ukm UKL vz. 59. Wkrótce jednak bronią krótką zostały 9-mm CZ-75, uzupełnione o brazylijskie krótkolufowe rewolwery Taurus 85 na amunicję .38 Special (w tym specjalne pociski Short Stop) i Taurus 65 na nabój .357 Magnum, z dwu- i czterocalowymi lufami, a stare karabiny wyborowe zastąpiono samopowtarzalnymi SWD produkcji radzieckiej. Broń specjalną stanowiły nasadki do wystrzeliwania siatek obezwładniających z kbk vz. 58, strzelby typu bock Brno ZH 302, samopowtarzalne strzelby vz. 79 (radzieckie Tula MC 21–12 ze skróconą lufą) oraz granatnik RV 85 kalibru 26,5 mm. UZU dysponował kołowym transporterem opancerzonym OT-64 i gąsienicowym BWP-1.
W lata 90. jednostka weszła z pistoletami CZ-75/85 zmodyfikowanymi według jej wytycznych (powiększone dźwignie), amerykańskimi rewolwerami Colt Python .357 Magnum i francuskimi Manurhin MR 88 ze stali nierdzewnej (nadal wykorzystywane przez płetwonurków URNa) oraz pm rodziny MP5. W 2006 r. krajowe „czezetki” zostały zastąpione austriackimi pistoletami Glock 17 z oświetleniem taktycznym GTL-52 lub Streamlight TLR-2 (w tym wersje SD z tłumikiem dźwięku BT Impuls II A i treningowe FX) i subkompaktowymi G26 kalibru 9 mm. W mniejszej liczbie wykorzystywane są niemieckie Walthery P99.
Podstawową bronią operatorów URNa są 9-mm pm HK MP5A5 z oświetleniem taktycznym firmy SureFire w łożu TLF z celownikami optycznymi Hensoldt-Wetzlar ZF lub holograficznymi HWS EOTech 551 i 552 (dawniej krajowe celowniki kolimatorowe SGB OKO) oraz specjalną nasadką wydłużającą lufę, by płomień wylotowy nie uszkadzał latarki. W użyciu są także MP5SD6 z integralnym tłumikiem dźwięku i krótkie MP5K4 zaopatrzone w kolbę Choate, składaną na bok broni. Uzupełniają je niemieckie 5,56-mm karabinki HK G36K z różnymi typami celowników, w tym z podwieszanym granatnikiem AG36 kalibru 40 mm oraz kilka belgijskich 5,7-mm FN P90. W arsenale pozostają nadal krajowe kbk Sa vz. 58 z kolbą składaną, niektóre ze skróconymi na zlecenie jednostki lufami. Od niedawna rolę przejmują strzelające jeszcze silniejszą amunicją karabinową 7,52 mm NATO niemieckie HK417D12RS (z lufą 305 mm) oraz zestawem celowniczym: Trijicon ACOG TA31DOC 4×32 plus minikolimator Docter Optic Red Dot), pełniące w wersji HK417D16RS (z lufą 406 mm i różnymi typami celowników) także funkcję samopowtarzalnej broni wyborowej średniego zasięgu.
Snajperzy URNa używają powtarzalnych karabinów szwajcarsko-niemieckich SIG-Sauer SSG 300 (np. z celownikiem optycznym Leupold Vari XIII 6,5-20×50 i przystawką noktowizyjną Simrad Optronics KN252F) i brytyjskich Accuracy International AW (np. z ceownikiem SB PMII 5-25×56), oba na nabój 7,62 mm NATO, fińskich Sako TRG-42 na amunicję .338 Lapua Magnum. W razie potrzeby do dyspozycji jest także antysprzętowy wielkokalibrowy AW-50F brytyjskiej firmy Accuracy International na nabój .50 BMG. Do tego dochodzą włoskie samopowtarzalne strzelby gładkolufowe kalibru 12 mm Benelli M3T Super 90, granatniki HK 69 A1 kalibru 40 mm, 5,56-mm rkm FN Minimi Para, nabyty głównie pod kątem operacji zagranicznych, oraz czeskie granaty oszałamiające (flash-bang) P1 i P2. Każdy operator wyposażony jest w amerykański nóż SOG Seal Pup z kydeksową pochwą, ale popularne są też czeskie UTONy vz. 75, opracowany dla URNa nóż „Demon“ firmy Madarič z Brna i inne.
Umundurowanie funkcjonariuszy URNa to ciemnogranatowe kombinezony produkcji krajowej, zwykłe, z nomeksu lub nomeksu z goreteksem (XENA Praha, PICHA Safety, Vývoj Třešť), od kilku lat wypierane przez nowy typ z kamuflażem Digital Urban. W terenie lesistym korzystają ze standardowego umundurowania kamuflażowego armii czeskiej vzor 95, a podczas misji w takich miejscach, jak Afganistan, także z jego odmiany w wybarwieniu pustynnym. Obuwie to głównie niemieckie Adidasy GSG-9.2, ale także Hi-Tec Magnum, Haix, krajowe Prabos i inne. Starsze kamizelki kuloodporne (irlandzkiej firmy Highmark, krajowe Petris 2023) oraz noszone na nich czeskie kamizelki taktyczne (Mars Taktik T-95 i nowsze, modułowe firmy ALP koloru czarnego) zastępowane są obecnie amerykańskimi kamizelkami zintegrowanymi Eagle CIRAS.
Ochronę głowy zapewniały dawniej szwajcarskie tytanowe TIG wyposażone w kuloodporne wizjery (osłony twarzy), a od lat 90. kompozytowe niemieckie Schuberth Combat 826 i ich czeskie kopie M3001 Petris typu PASGT, a także amerykańskie lekkie kaski ochronne Pro-Tec Classic i ACE Water. Do tego dochodzą francuskie gogle Bolle Tactical X800 i maski przeciwgazowe SCOTT. URNa dysponuje także specjalistycznym wyposażeniem ochronnym do działania w warunkach skażenia NBC: kombinezonami ochronnymi FOP-96 i aparatami oddechowymi ProFlow 2 EX 120 fińskiej firmy Scott. Płetwonurkowie URNa użytkują suche kombinezony Typhoon CNK i włoskie aparaty z obiegiem zamkniętym OMG Caimano Mk4C DV. Sprzęt spadochronowy to „skrzydła” M330 i M291 czeskiej firmy Mars z automatami Cypres Expert. Łączność zapewniają radiostacje AN/PRC-152 firmy Harris.
Jednostka posiada flotę pojazdów różnych marek i przeznaczenia, m.in. Škoda Octavia i Superb, opancerzone Mercedesy Benz 300 GE w wersji szturmowej, z podestami i drabinami, a do działań zagranicznych Toyoty Land Cruiser 100. Planowany jest zakup ramp szturmowych: HARAS, MARS lub C3 polskiej firmy Concept Sp. z o.o.