W poszukiwaniu goglowego Graala

Przeczytaj także: Smith Optics Elite

Zarówno gogle, jak i okulary ochronne uzupełniają się nawzajem, jednak żadne z nich nie będą rozwiązaniem idealnym, perfekcyjnym w każdych warunkach terenowych i taktycznych. Okulary zapewniają dobrą ochronę i znacznie wyższy komfort użytkowania, jednak w porównaniu z goglami ich powierzchnia ochronna jest dużo mniejsza, nie zabezpieczają tak dobrze przed pyłem lub kurzem, a podmuch wybuchu może je nawet zerwać z twarzy użytkownika, całkowicie ją eksponując. Gogle doskonale sprawdzają się podczas działań na pojazdach i z użyciem śmigłowców. Konstrukcja okularów zapewnia niemal swobodny przepływ powietrza, natomiast w przypadku szczelnie przylegających do twarzy gogli, sytuacja mocno się komplikuje - pojawia się problem parowania szyb, prowadzący do zakłócenia pola widzenia, a w konsekwencji do zaburzenia świadomości taktycznej żołnierza czy funkcjonariusza. Para może utrudnić albo wręcz uniemożliwić skuteczne działania - w trakcie walki nie można też liczyć na taryfę ulgową i możliwość zdjęcia gogli, aż do momentu pozbycia się pary.

Przyczyny problemu

Para wodna pojawia się na wewnętrznej stronie szyb gogli z powodu ściśle przylegającej do twarzy oprawki, bardzo ograniczającej swobodne przepływanie powietrza i jego wymianę, z ogrzanego na chłodniejsze. Inną jej przyczyną są warunki atmosferyczne - gogle będą świetnie funkcjonować w umiarkowanych temperaturach, jednak w niskich lub bardzo wysokich zaczną już parować. Sytuacja komplikować się będzie jeszcze bardziej, gdy słupek rtęci podniesie się wysoko, a powietrze będzie bardzo wilgotne. Należy też pamiętać, że może zaistnieć sytuacja, w której para nie zniknie całkowicie, ale skropli się i będzie wręcz zalewać wizjer. Trzecią kwestią, odrębną, choć mającą kluczowy wpływ na cały problem, pozostaje ludzka fizjologia – w zależności od cech osobniczych ludzie pocą się mniej lub bardziej.

Pocenia, naturalnej reakcji organizmu wymuszającej chłodzenie ciała w trakcie wysiłku fizycznego lub w wysokich temperaturach, nie mówiąc już zupełnie o sytuacji działania z ciężkim wyposażeniem, nie da się uniknąć lub ograniczyć w zadowalającym stopniu, dlatego producenci zaczęli wprowadzać pewne rozwiązania w konstrukcji środków ochrony oczu, mające zniwelować negatywne skutki pojawiania się pary. Najprostszym sposobem jest odpowiednie skonstruowanie samej oprawki i umieszczanie na jej górnych i bocznych powierzchniach, a więc miejscach najmniej narażonych na ewentualne ostrzelanie lub zabrudzenie, szeregu małych otworów wentylacyjnych, często dodatkowo pokrytych pianką chroniącą je przed przedostawaniem się piasku i kurzu, mających polepszać przepływ powietrza.

Przeczytaj także: AirFrame Crye Precision vs. Fast Ops-Core

Bardziej zaawansowaną metodą jest fabryczne naniesienie na wizjer powłoki chemicznej zmniejszającej napięcie powierzchniowe na soczewkach i zapobiegającej osadzaniu się pary wodnej, nazywanej popularnie antifogiem. Taka powłoka początkowo działa świetnie, zazwyczaj jednak nie wytrzymuje dłuższego użytkowania i wraz z upływem czasu traci swoje właściwości, stąd też niezbędne jest jej odtworzenie za pomocą dostępnych na rynku środków. Postęp w tej dziedzinie jest nieustający, najnowsze rozwiązania opierają się już na nanotechnologiach.

Najskuteczniejszym sposobem zlikwidowania problemu parowania, stosowanym obecnie przez czołowych producentów gogli, jest wkomponowanie w oprawkę zasilanego bateryjnie wentylatora z łopatkami poruszającymi się z dużą prędkością i wymuszającymi ruch powietrza w przestrzeni ograniczonej szybą oraz twarzą użytkownika, a następnie siłowo wyprowadzającymi je na zewnątrz. Rozwiązanie to po raz pierwszy wprowadziła do swoich gogli, wtedy jeszcze wyłącznie w modelach narciarskich, amerykańska firma Smith Optics, dokonując w ten sposób swoistego przełomu w walce ze zjawiskiem „mgły”.

Przeczytaj także: ESS-y

Nawet gdy w ekstremalnej sytuacji gogle zaparują, chwilowe włączenie wentylatora (nie trzeba go używać przez cały czas), pozwala na szybkie usunięcie pary z szyb. Obecnie technologię tę stosuje światowa czołówka producentów gogli ochronnych dla służb mundurowych, gwarantując, że wentylatory to najlepsze rozwiązanie pozwalające całkowicie uniknąć parowania. Ponieważ niemal podobne zdania znajdziemy na folderach reklamowych dotyczących zwykłych gogli ochronnych, specjalnie dla Czytelników magazynu „SPECIAL OPS” weryfikujemy zapewnienia producentów przedstawiając w niniejszym zestawieniu modele: ESS Profile Turbofan, Smith Optics Elite OTW Turbofan oraz Revision Desert Locust Fan Goggle.

ESS Profile Turbofan

Produkt firmy ESS to zmodyfikowana wersja najpopularniejszych gogli tego producenta, czyli ESS NVG Profi le, z niskoprofilowymi oprawkami umożliwiającymi swobodne korzystanie z różnego rodzaju przyrządów celowniczych i urządzeń optoelektronicznych. W goglach zastosowano szyby z odpornego na uderzenia poliwęglanu o grubości 2,8 mm z powłoką ClearZone, zwiększającą wytrzymałość na zarysowania i ograniczającą parowanie. Konstrukcja jest niemal identyczna z pierwowzorem – po bliższym przyjrzeniu się można zauważyć jednak wkomponowany w górną część oprawki niewielki wentylator, pracujący w dwóch trybach: niskich oraz wysokich obrotów (maksymalnie do 13 tysięcy obrotów na minutę), co zapewnia, według producenta, pięciokrotną przewagę nad zwykłymi goglami. 

Wentylator zasilany jest pojedynczą baterią AA umieszczoną w obudowie z tworzywa sztucznego, mocowanej na elastycznej taśmie nagłownej, z którą połączony jest zaizolowanym kablem, wychodzącym z prawej strony oprawki. Aby uniknąć zaczepienia kablem o wystające druty czy gałęzie, poprowadzono go „tunelem” naszytym po wewnętrznej stronie wspomnianej taśmy. Pojemnik na baterię, wraz z włącznikiem w postaci przycisku, można zamocować w dowolnym miejscu na taśmie tak, aby znajdował się w zasięgu rąk. W trakcie testów zapoznawczych dało się zauważyć dość głośną pracę wentylatora w obu trybach, co może nieco irytować, szczególnie w przypadku wykorzystywania aktywnych ochraniaczy słuchu, które akurat ten dźwięk będą wzmacniać. Bateria starcza na maksymalnie 150 godzin nieprzerwanej pracy, w trybie niskich obrotów.

Smith Optics Elite OTW Turbofan

OTW Turbofan to odmiana gogli OTW firmy Smith Optics Elite Division, opisywanych już na łamach „SPECIAL OPS” (2/2011). Nie dziwi wprowadzenie do oferty wariantu wyposażonego w wentylator, gdyż to właśnie firma Smith Optics była prekursorem tego rodzaju rozwiązania, które jak widać po naszym zestawieniu, podchwycili kolejni producenci. W szczycie elastycznej niskoprofi lowej oprawki pozwalającej na bezkonfl iktowe korzystanie z urządzeń optoelektronicznych umieszczono wentylator działający w dwóch trybach, wedle zapewnień producenta wymuszający przepływ znacznie większych ilości powietrza niż te stosowane u konkurentów – i rzeczywiście, wentylator sprawia wrażenie bardziej wydajnego od innych opisywanych, jest też znacznie od nich cichszy, więc nie przeszkadza w pracy. 

Zasilany jest dwiema bateriami AA pozwalającymi na zwiększenie jego wydajności przy usuwaniu pary z wnętrza gogli. Baterie oraz włącznik umieszczone są w zasobniku z tworzywa sztucznego osadzonego na taśmie nagłownej, połączonym z oprawką za pomocą izolowanego kabla wyprowadzonego z jej lewej strony. Kabel znajduje się na zewnętrznej stronie taśmy, więc aby uniknąć zaczepienia o cokolwiek, należy go we własnym zakresie przerzucić pod spód. Wymienne szyby balistyczne z poliwęglanu M-Pact o grubości około 3 mm spełniają normy ANSI Z87.1-2003, MIL-DTL-43511D oraz rygorystyczną europejską CE EN 166. Wykonane zostały w technologii TLT umożliwiającej osiągnięcie wysokich parametrów optycznych oraz zredukowanie odblasków powstających na powierzchni wizjera. Dodatkowo zastosowano powłoki chroniące przed zadrapaniami oraz redukujące parowanie. Zasadniczym minusem OTW Turbofan, oferujących najszersze pole widzenia z modeli prezentowanych w zestawieniu, są wymienne szyby, niekompatybilne ze standardowym OTW, ze względu na wycięcie w przedniej części szyby mieszczące wentylator. Warto wspomnieć, że Smith Optics oferuje dodatkowe szyby o zwiększonej grubości, pozwalające na działanie w sytuacji zwiększonego zagrożenia odłamkami lub odpryskami.

Revision Desert Locust Fan Goggle

Sztandarowy produkt fi rmy Revision Eyewear, gogle Desert Locust, dostępny jest również w odmianie wyposażonej w wentylator. Ze względu na zastosowanie wymiennych szyb identyczne dla obu modeli, Desert Locust Fan Goggle zapewniają te same właściwości ochronne jak ich zwykła odmiana. Wentylator zasilany jest pojedynczą baterią AA umieszczoną w pojemniku odpornym na warunki atmosferyczne. Cechą wyróżniającą go spośród konkurentów jest możliwość ustawienia w jednej z trzech prędkości jego działania. Podobnie jak w goglach firmy ESS, kabel umieszczony jest we wnętrzu taśmy nagłownej, dzięki czemu nie istnieje ryzyko zaczepienia nim o elementy otoczenia. Wydajność wentylatora jest bardzo dobra. Nawet na niższej prędkości skutecznie usuwa parę wodną, a jego głośność plasuje go po środku trzech opisywanych tutaj modeli.

Reasumując – gogle ochronne wyposażone w wentylator znacznie lepiej radzą sobie z problemem parowania niż modele „klasyczne”, wyłącznie z szybami powleczonymi środkami chemicznymi. W ekstremalnych warunkach pogodowych, w szczególnie wysokich temperaturach i znacznej wilgotności, nie mają sobie równych, a zapewniają znacznie większy stopień i powierzchnię ochrony niż okulary. Poważnym minusem proponowanych rozwiązań jest ich znacznie wyższa cena niż w przypadku modeli wyjściowych, ale sprzęt mogący decydować o powodzeniu operacji wart jest każdej ceny. Spośród opisywanych trzech modeli gogli, wszystkie dość skutecznie eliminują problem parowania szkieł, poprawnie współpracują z hełmami różnego typu i dobrze układają się na większości twarzy. Żadne z nich nie są jednak idealne. Model najcichszy posiada kable umieszczone na zewnątrz taśmy, stwarzające ryzyko zaczepienia o elementy otoczenia. Gogle z kablem ukrytym we wnętrzu taśmy są z kolei głośniejsze, co może stwarzać pewne problemy przy używaniu ich jednocześnie z aktywnymi ochronnikami słuchu. Należy o tym pamiętać, decydując się na zakup któregoś z opisywanych modeli.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!